Een schilder met licht werd Robby Müller wel genoemd: zijn werk is vergeleken met schilders als Johannes Vermeer en fotografen als Walker Evans. Zijn unieke, expressieve gebruik van natuurlijk licht en kleur, gecombineerd met een low-tech stijl en innovatieve cameratechnieken hebben de filmtaal blijvend veranderd. Zo was Müller een van de eerste die de invloed van fluorescerende lampen in scènes niet onderdrukte, maar juist toeliet. In het onderstaande filmpje, gemaakt naar aanleiding van een exposite over Müller in Eye Filmmuseum in 2016, leggen verschillende regisseurs, collega’s en kenners uit wat het werk van Müller zo speciaal maakt.
Op dinsdag 3 juli is cinematograaf Robby Müller op 78-jarige leeftijd overleden in zijn woonplaats Amsterdam. Dat heeft zijn familie bekend gemaakt. Müller was al geruime tijd ziek. Hij werkte samen met grote regisseurs als Wim Wenders, Lars von Trier, Jim Jarmusch, William Friedkin en Steve McQueen.
Samenwerking met grote regisseurs
Robby Müller werd op 4 april 1940 op Curaçao geboren, als zoon van een Shell-ingenieur en bracht daarna zijn jeugd deels in Indonesië door. In 1953 verhuisde het gezin naar Amsterdam, waar Müller van 1962 tot 1964 aan de Nederlandse Filmacademie studeerde waar hij zich specialiseerde in camera en montage. Als camera-assistent van cameraman Gérard Vandenberg vertrok hij na de academie naar Duitsland. Daar ontmoette hij Wim Wenders met wie hij meer dan twintig films - veelal roadmovies - zou maken, waaronder Alice in den Städten (1974), Der amerikanische Freund (1977), en Paris, Texas (1984).
Tijdens zijn carrière zou hij ook werken met grootheden als Lars von Trier (Breaking the Waves, Dancer in the Dark), William Friedkin (To Live and Die in LA) en Steve McQueen (Like a Punch in the Gut). Naast de samenwerking met Wim Wenders was die met Jim Jarmusch bijzonder vruchtbaar. Zo maakte hij met hem onder andere Down by Law, Dead Man en Ghost Dog: The Way of the Samurai.
Ook filmgrootheden die nooit met hem werkten noemen hem als inspiratiebron. Regisseur Paul Thomas Anderson gaf tijdens het New York Film festival in 2014 bijvoorbeeld toe: 'Ik probeer altijd mijn exterieure nachtshots te filmen zoals Robby Müller, maar het is mij nooit gelukt. Müller heeft iets magisch wat ik maar niet kan uitvogelen.' En ook collega-cinematograaf Hoyte von Hoytema bewondert hem. Zo zei hij in 2013 tegen de NRC: 'Robby is mijn grote voorbeeld. [Hij] heeft geen herkenbare stijl, toch voel je een ongrijpbare flair, een soort melancholie of nostalgie.' En dat is ook hoe Robby Müller het zelf wou. In een audiofragment van Nooit Meer Slapen legt hij uit: 'Het is mijn droom om ongezien te zijn met mijn cinematografie. Dat ik mensen naar een droom kan transporteren zonder dat ze er erg in hebben.'
Dit jaar werkte Claire Pijman aan een documentaire over zijn leven en oeuvre getiteld Living the Light. Deze verschijnt begin 2019.