Filmmuziek Top 50: de beste filmmuziek op de radio

Een filmregisseur laat u huilen wanneer hij dat wil. Onder voorwaarden wel te verstaan. Hij verstaat zijn vak, de acteurs weten van wanten en het onderwerp raakt een gevoelige snaar. Niet iedereen wordt van hetzelfde emotioneel, zoals ze tegenwoordig op televisie zeggen. Het kan gebeuren bij een hereniging van vader en zoon, een kus tussen geliefden, het omarmen van een boom of wanneer een oude zonderling een vrachtwagenchauffeur hardhandig masseert. Maar als er tranen komen, dan is dat precies op het door de regisseur geplande moment.

Wie liever zelf bepaalt wanneer hij huilt, kan maar beter naar muziek luisteren. In muziek hebben ontroerende passages vagere contouren dan in films. De een krijgt rillingen als de violen zwiepen, de ander bij het begin, in het midden of tegen het eind van een een teder hoboliedje. Er is geen geijkt moment voor iedereen. Voor boeken geldt hetzelfde. Een chauffeur en een oude zonderling komen toevallig samen. Geleidelijk voelt de lezer hun band ontstaan en schiet vol – niet bij een enkele welgemikte zin, maar ergens tijdens het proces. Noem het vrijheid van ontroering.

De vrijheid verdwijnt als muziek en verhaal elkaar ontmoeten in een film. Want de muziek verraadt wat de regisseur heeft verzonnen. En ook wanneer hij zal toeslaan. Van verre kondigt ze aan dat er iets ontroerends gaat gebeuren. Verzet helpt niet. De tranen verschijnen, of je wilt of niet. Je moet er maar tegen kunnen.

Zouden onze gevoelens weer op eigen benen gaan staan als er filmmuziek op de radio klinkt? De herinnering spreekt een woordje mee, dat is een punt van aandacht. Maar de muziek is nu losgekoppeld van het beeld. Er kunnen dus nieuwe momenten van opperste ontroering ontstaan die niet van tevoren door de regisseur zijn uitgedokterd. Hoogstpersoonlijk en helemaal alleen van u. De verbeelding zelf heeft bij de radio trouwens ook aan vrijheid gewonnen. Een mens kan bij Morricone’s mondharmonica nu zomaar over zijn oma of tomatensoep gaan mijmeren in plaats van altijd over die eeuwige ongeschoren cowboy.

Op 5 maart wordt op Radio 4 de Filmmuziek top 50 bekendgemaakt. Luisteraars uit het hele land hebben de lijst bij elkaar gestemd. Vorig jaar stonden er stuk voor stuk beroemde films in. Schindler's List, Star Wars en andere kassuccessen. Toch moet er ook geweldige filmmuziek gecomponeerd zijn bij geflopte films. Waar is die? Goede muziek heeft geen film nodig om te ontroeren. Het geeft te denken.

Bekijk de volledige uitslag van vorig jaar hier