Sommige acteurs willen nooit meer met regisseur David O. Russell werken, maar hij heeft ook een handvol ‘vaste klanten’. Onder wie Christian Bale, die met de nieuwe film Amsterdam alweer zijn derde film met Russell maakte: 'Ik hou van zijn kijk op het leven.'

De Amerikaanse regisseur David O. Russell (1958) creëert graag chaos op zijn set. Hij roept de acteurs nieuwe teksten toe, laat bestaande teksten door steeds wisselende personages uitspreken, en het is niet gek wanneer hij zich tijdens de opnamen verstopt onder stoelen of tafels. Alles om zijn acteurs uit evenwicht te brengen en zo tot grote, ongekende hoogtes te stuwen.

Maar niet iedereen kan daartegen. Acteur George Clooney ging zelfs met zijn regisseur op de vuist bij de opname van Three Kings (2003), omdat hij vond dat Russell onaardig was tegen een van de figuranten. En op de set van American Hustle (2013) deed Russell zo naar tegen actrice Amy Adams dat ze vrijwel iedere dag in huilen uitbarstte. Tenminste, zo herinneren Clooney en Adams het zich. Russell zelf ziet die chaotische set als een noodzakelijk en wezenlijk onderdeel van hoe hij films maakt.

‘Ik ben een beetje een annoying bastard: ik lees een script altijd eerst goed door’

Christian Bale

Clooney en Adams besloten na hun slechte ervaringen nooit meer met Russell te werken, maar andere acteurs – Mark Wahlberg, Jennifer Lawrence, Robert De Niro, Christian Bale – keren telkens terug voor meer. Want de Russell-methode werkt. Voor American Hustle, bijvoorbeeld, werden de acteurs genomineerd in alle vier de categorieën (dus mannelijke en vrouwelijke hoofd- en bijrol).

Fysieke transformaties

Een van Russells grootste fans is de Britse acteur Christian Bale (1974). Hij won een Oscar voor zijn bijrol als crackverslaafde bokstrainer in Russells The Fighter, en was een van die vier genomineerde acteurs (onder wie ook Amy Adams) uit American Hustle.

David O. Russell en Christian Bale

Opvallend detail: voor The Fighter viel Bale zo’n vijftien kilo af, terwijl hij voor American Hustle er juist een kleine twintig aankwam. Bale houdt namelijk van fysieke transformaties. Wat goed uitkwam bij Russells nieuwe film Amsterdam, waarin Bale de in wo I zwaargehavende soldaat Burt Berendsen speelt, die aan de oorlog een glazen oog overhoudt en de rest van zijn leven een rugbrace zal moeten dragen. Tijdens Burts revalidatieperiode in Amsterdam sluit hij vriendschap met Harold (John David Washington) en verpleegster Valerie (Margot Robbie). De drie zullen elkaar in de jaren dertig weerzien in New York, waar ze een fascistisch plot om in Amerika de macht over te nemen moeten zien te verijdelen.

Blijmoedig

Eind september legt Christian Bale via Zoom aan een handvol journalisten uit wat hem aantrok in het script van Amsterdam, waarin volgens het titelkaartje aan het begin heel veel echt gebeurd is. ‘Aan de ene kant heb je die heel serieuze elementen: de slachting in WO I, het fascistische plot in Amerika, Harold en Valerie die niet mogen trouwen omdat Harold zwart is en Valerie wit. En aan de andere kant heb je de komische, bijna absurdistische elementen, zoals in al Davids films. Wat ik een heerlijke combinatie vind.'

Christian Bale (Burt), John David Washington (Harold) en Margot Robbie (Valerie)

Bale: 'Ik ben nauw bij de totstandkoming van deze film betrokken geweest en ben samen met Russell bij verschillende oorlogsveteranen langsgegaan om hun verhalen te horen. Die gasten zijn echt door een hel gegaan, hebben fysiek nog steeds veel te lijden, en toch zijn dat de meest blijmoedige mensen die we ooit zijn tegengekomen. Die echt oprecht van elk moment van het leven kunnen genieten. Iets wat we allemaal wel zouden willen, maar wat meestal niet lukt. Dat is wat we wilden toevoegen aan onze personages. Het moesten mensen zijn die je meteen sympathiek vindt en bewondert, juist omdat ze ondanks alles waar ze mee te maken krijgen niet cynisch worden. Of haatdragend. De drie hoofdpersonages in Amsterdam zijn vechters. Ze vechten voor optimisme.’

Pingpongen

Bale en Russell werken graag samen, maar dat betekent nog niet dat hij blind ja zei tegen de regisseur toen die hem vroeg voor Amsterdam. ‘Nee, ik ben een beetje een annoying bastard wat dat betreft. Ik lees een script altijd eerst goed door. Want een rol moet wel bij me passen. Er zijn dingen die ik niet kan, en wat nou als een regisseur denkt dat ik het wel kan en hij er faliekant naast zit? Maar goed, David en ik hebben het vaak over gezamenlijke projecten en voor deze film hebben we zo’n zes jaar heen en weer zitten pingpongen. Ik hou van zijn benadering van films maken, van zijn kijk op het leven, en ik ben blijkbaar niet de enige, want ook in deze film zit weer een handvol van Russells vaste klanten [onder wie Robert DeNiro, red.].’

Motorrijden

In de film wordt de stad Amsterdam voorgesteld als een bijna mythische plek waar het drietal tot rust kan komen en werken aan de beste versie van zichzelf. Heeft de veelgevraagde acteur – die wereldberoemd werd dankzij zijn hoofdrol in de drie Batman-films van Christopher Nolan – ook een eigen Amsterdam? ‘Als je me dit een week geleden had gevraagd had ik gezegd dat Amsterdam voor mij betekent dat ik me ergens helemaal in kan onderdompelen, zodat ik alles om me heen vergeet. Dat kan werken aan een fantastische film zijn, maar ook tijd doorbrengen met mijn gezin, of rondrijden op mijn motor. Ik ben gek op motorrijden. Maar eerder vandaag stelde een Portugese journalist mij ook die vraag en toen moest ik ineens weer denken aan de tijd toen mijn ouders een jaar naar Portugal gingen om te werken op een organische boerderij. Ik was toen zelf een jaar of tien en die tijd was absoluut idyllisch. Dat zou ik voor geen goud hebben willen missen. Dus Portugal is mijn Amsterdam.’

Amsterdam is vanaf donderdag 27 oktober in de bioscoop te zien

Deze films draaien momenteel ook in de bioscoop

  • Meer over Amsterdam, Christian Bale en David O. Russell