De Amerikaanse filmmaker William Friedkin is zo’n type waar je een kwartje in gooit en vervolgens eindeloos naar kan blijven luisteren, zo blijkt uit de vermakelijke documentaire Friedkin Uncut uit 2018. Vanuit zijn eigen woonkamer in Los Angeles dist de hier 83-jarige cineast een hele rits smeuïge anekdotes op over zijn carrière, afgewisseld met wat levenswijsheden en een incidentele scheldpartij. Daarnaast komen medewerkers en bewonderaars van hem aan het woord, onder wie Francis Ford Coppola, Quentin Tarantino en Willem Dafoe.
De toon wordt gezet met een ietwat wazige verhandeling van Friedkin over Jezus en Hitler, twee figuren die hem eindeloos fascineren. De man houdt van extremen, zoveel is meteen duidelijk. Maar dat bleek natuurlijk ook al uit zijn oeuvre, dat wordt bevolkt door onder meer corrupte agenten (The French Connection), duiveluitdrijvende priesters (The Exorcist), sm-liefhebbers (Cruising), complotwappies (Bug) en sadistische gangsters (Killer Joe). Het is een oeuvre dat alle kanten op vliegt, qua genres en kwaliteit, maar wel vrij consistent van toon is: rauw, provocatief, onderzoekend, no-nonsense.
Friedkins carrière begon al met een flinke dosis bravoure. Na de middelbare school kwam hij op de postkamer terecht van een tv-station in zijn woonplaats Chicago; binnen twee jaar had hij zich daar opgewerkt tot regisseur. Het onderwerp van zijn eerste documentaire werd hem vervolgens in de schoot geworpen toen hij op een feestje in gesprek raakte met een gevangenispastoor, die hem vertelde over een ter dood veroordeelde man die vrijwel zeker onschuldig was. Friedkin zocht deze Paul Crump direct op, maakte een film over hem (The People vs. Paul Crump, 1962) en wist hem daarmee vrij te krijgen.
In zijn latere films hield Friedkin altijd de mentaliteit van een documentairemaker, zegt hij zelf. Zo deed hij ervaring op voor zijn doorbraakfilm The French Connection (1971) door zelf met een bevriende agent mee te gaan op boevenjacht. De beroemde autoachtervolging in die film nam hij zonder toestemming op in het drukke verkeer van New York. Totaal onverantwoord, zegt hij nu, trots als een pauw.