De kans is groot dat u nog nooit van de Japanse regisseur Shinji Sômai (1948-2001) heeft gehoord. Ondanks een goede reputatie in zijn thuisland – waar hij geldt als een van de belangrijkste filmmakers van de jaren tachtig, en waar zijn werk regisseurs als Hirokazu Kore-eda (van Gouden Palm-winnaar Shoplifters) en Ryusuke Hamaguchi (van Oscarwinnaar Drive My Car) inspireerde - kregen zijn films nauwelijks voet aan de grond buiten Japan.
En dat is vrij opmerkelijk, gezien de filmische kwaliteit van zijn werk en de tot de verbeelding sprekende verhalen over zijn werkwijze op de set. Sômai stelde hoge eisen aan zichzelf en zijn crew. Voor de indrukwekkende opening van zijn film P.P. Rider (1983) bijvoorbeeld, een acht minuten durende scène die in één keer werd opgenomen, moesten naar verluidt maar liefst drie hijskranen aan te pas komen. En in een beroemde scène uit The Catch (1983), over een man die op zee leert vissen van zijn vijandige schoonvader, vangt hoofdrolspeler en Japans acteerfenomeen Ken Ogata ook daadwerkelijk een enorme tonijn.
Door zijn vroegtijdige dood was Sômai’s carrière van relatief korte duur, maar in de twintig jaar waarin hij werkzaam was leverde hij meerdere kwaliteitsfilms af en vestigde hij zijn naam als technisch vernuftig verteller, met veel gevoel voor menselijke verhoudingen en de groeipijnen van tieners.
Een van zijn beste films is voor het eerst te zien in Nederland: het sinds kort in 4K gerestaureerde Moving uit 1993. In dat aangrijpende maar ook luchtige echtscheidingsdrama volgen we de twaalfjarige Renko in haar missie er alles aan te doen om de scheiding van haar ouders te voorkomen. Een coming-of-age-film is het ook, waarin de energieke Renko langzaamaan de wereld van volwassenen leert kennen en daarin haar eigen plekje probeert te vinden.
Dat kinderperspectief resulteert in prachtige magisch-realistische scènes, waarin de fantasie van de jonge Renko tot leven worden gewekt in beeld. Wederom gebruikt Sômai daarbij bijzondere cameraperspectieven en vele long takes – waarvan een fantastisch gefilmde en aangrijpende ruziescène halverwege de film een extra vermelding verdient. Maar gelukkig staan die technische hoogstandjes ook in dienst van een ontroerend verhaal met gelaagde personages, waarbij vooral het rebellerende hoofdpersonage met verve wordt vertolkt door de toen pas twaalfjarige actrice Tomoko Tabata. Maar dat zij zou overtuigen was geen verrassing voor de perfectionistische Sômai: die vond haar pas na 7000 audities te hebben afgenomen voor de hoofdrol.