De vijftig beste films op Netflix

Films van de Japanse animatiestudio Ghibli doen het altijd goed in de top vijftig, en ook in deze editie zijn ze goed vertegenwoordigd, met zes titels. Dit bitterzoete animatiesprookje van regisseur Isao Takahata ontbrak vaak in vorige versies, maar wist nu wel een plekje te bemachtigen in onze lijst. The Tale of the Princess Kaguya gaat over een oude bamboesnijder die een baby in een bamboespruit ontdekt. Hij voedt het meisje op, dat in wonderbaarlijk tempo opgroeit tot een prachtige prinses. Stilistisch is de film een hoogtepunt in de animatiegeschiedenis: alleen al de wijze waarop met enkele penseelstreken een kruipende, klauterende en spelende baby op het doek wordt getoverd is van een grootse, aandoenlijke schoonheid.

Na nummer 50 direct weer een animatiefilm in de lijst. Ditmaal een vrolijke DreamWorks-film voor het hele gezin, die verrassend genoeg geschreven werd door Charlie Kaufman, scenarist van eigenzinnige films als Adaptation en Eternal Sunshine of the Spotless Mind (laatstgenoemde zullen we later in deze lijst nog terugzien). De plot is gebaseerd op een prentenboek van Emma Yarlett, maar de ontregelende vertelvorm en existentiële thema’s zijn vintage Kaufman. Hoofdpersoon Orion is een joch van een jaar of elf dat extreem bang is in het donker. Op een nacht wordt hij bezocht door Donker zelf, die hem ook voorstelt aan collega’s als Slaap, Droom en Stilte. In visueel opzicht niet al te opmerkelijk, maar inhoudelijk prachtig.

Nooit stond er meer dan één documentaire in onze Netflix top vijftig; in deze editie staan er maar liefst vier. De eerste in de lijst is deze onthutsende, maar soms ook inspirerende kijk achter de schermen van de Andy Kaufman-biopic Man on the Moon (1999). Hoofdrolspeler Jim Carrey wordt gevolgd tijdens de vier maanden durende opnamen van de film. Vier maanden waarin hij nooit uit zijn rol van de anarchistische komiek Kaufman (en diens grove alter ego Tony Clifton) stapt. Cast en crew worden gek van hem, en de toeschouwer af en toe ook, maar tegelijkertijd is het een ode aan de moeite die acteurs doen voor een rol. Carrey zelf, met enorme baard, kijkt in een onthullend interview met regisseur Smith terug op die voor zijn latere leven bepalende periode.

In de vorige editie viel deze Italiaanse tragikomische klassieker net buiten de lijst, nu net binnen. Il posto is een soort neorealistische tegenhanger van Billy Wilders The Apartment, met een vleugje The Office, en gaat over een jongeman die uit geldgebrek zijn studie afbreekt om te gaan werken bij een groot, anoniem bedrijf in Milaan. Waar een incidentele ontmoeting met een knappe, vriendelijke medewerkster het enige lichtpuntje vormt. Het is knap hoe regisseur Ermanno Olmi (van Gouden Palm-winnaar L'albero degli zoccoli, ook te zien op Netflix) vastlegt hoe het pietluttige en existentiële op de werkplek samenkomen. Met als hoogte-/dieptepunt een van de meest troosteloze feestscènes uit de cinema. Een favoriet van Martin Scorsese, die bepaalde shots naar eigen zeggen kopieerde in Raging Bull.

Deze met prijzen overladen speelfilm van de Taiwanese regisseur Ang Lee (Life of Pi), naar een verhaal van Annie Proulx, draait om de geschiedenis van een liefde tegen de klippen op. Tijdens een seizoen in de open lucht, waar Ennis (Heath Ledger) en Jack (Jake Gyllenhaal) voor hun werk over honderden schapen waken, ontstaat er iets moois tussen de mannen. Als het seizoenscontract is afgelopen scheiden hun wegen. Beiden trouwen, beiden worden vader, beiden proberen uit alle macht een gewoon bestaan op te bouwen. Vergeefs. Brokeback Mountain maakt het peilloze verdriet over onvervulde verlangens tastbaar. Ledger en Gyllenhaal werden genomineerd voor Oscars, Lee mocht een regie-Oscar mee naar huis nemen.

Wie ook genomineerd werd voor een regie-Oscar, maar daar net naast greep, is wijlen John Singleton (1968-2019), voor zijn mooi ingetogen en intelligente speelfilmdebuut over het leven in de zwarte wijk South Central in Los Angeles. Singleton was pas 23 jaar oud toen hij de film maakte, en daarmee de jongste voor een Academy Award genomineerde regisseur ooit. Zijn inmiddels klassiek te noemen film toont een gemeenschap die constant op scherp staat - geweld hangt in de lucht, er hoeft nauwelijks een aanleiding te zijn om het los te laten barsten. Centraal staan twee broers, de voor galg en rad opgroeiende Doughboy (gespeeld door rapper Ice Cube) en zijn bravere broer Ricky (Morris Chestnut). De schrijnende en indrukwekkende film vormt een oproep tot vrede in de ‘hood'.

Amper een maand op Netflix en direct al in onze top vijftig: de zeldzaam intense actiethriller Rebel Ridge van Jeremy Saulnier. Vanaf de eerste minuut, waarin een Afro-Amerikaanse man van zijn fiets wordt gereden door een stel witte agenten, zet de film je op het puntje van je stoel. Terry, de fietser, is op weg naar de rechtbank om een borgsom te betalen voor zijn opgesloten neef, maar de politie wantrouwt hem en confisqueert zijn geld. Ex-marinier Terry laat het er niet bij zitten, met explosieve gevolgen. Indieregisseur Saulnier (Blue Ruin, Green Room) mengt pulp, suspense en sociaal drama tot een intens en meeslepend geheel. Hoofdrolspeler Aaron Pierre is subliem als 21ste-eeuwse Rambo (stoer én gevoelig), en Don Johnson overtuigt als foute politiechef.

Een Amerikaanse multinational schrijft een wedstrijd uit waarbij boeren overal ter wereld genetisch gemanipuleerde superbiggen moeten fokken. Okja, van het Zuid-Koreaanse weesmeisje Mija en haar opa, is de allergrootste, maar Mija wil Okja niet afstaan. De film van de gerenommeerde filmmaker Bong Joon-ho (Parasite, Memories of Murder) begint als vrolijke mengeling van kinderfilm, politieke satire en actiefilm, maar wordt allengs somberder en cynischer. Het supervarken werd ontworpen door de Nederlander Erik-Jan de Boer, die in 2013 een Oscar won voor de (computer)tijger uit Life of Pi van Ang Lee - de regisseur die hierboven ook al is genoemd.

Regisseur Amy Heckerling (Fast Times at Ridgemont High) verplaatste Jane Austens 'Emma' uit 1816 losjes naar de fraaie buitenwijken van Los Angeles waar tieners zich bezighouden met seks, kleren, populariteit en plastische chirurgie (let op de verbonden neuzen en kinnen!). De razend populaire scholiere Cher (Alicia Silverstone) is de vleesgeworden onnozelheid. Venijn kent ze niet, daarvoor is ze te naïef. De trammelant begint als ze wordt overschaduwd door haar protegee. Onbeantwoorde liefde verergert de zaak. En dan zit ze ook nog opgescheept met haar saaie ex-stiefbroer. Een absolute klassieker in het tienerkomediegenre.

In deze prachtig minimalistische documentaire over Harry Dean Stanton (1926-2017) komen we eigenlijk maar weinig te weten over de iconische karakteracteur. Stanton, verantwoordelijk voor meer dan 200 geweldige bij- en hoofdrollen in zowel het arthouse- als Hollywood-circuit, is een man van weinig woorden. Zoals in zijn beste rollen spreekt de acteur eerder met zijn gezicht. Regisseur Sophie Huber begrijpt dit en legt Stanton veelal in close-up vast terwijl hij melancholische countryliedjes zingt, hardop mijmert over het lot van de mens, of herinneringen ophaalt met collega’s en vrienden als David Lynch en Kris Kristofferson. Soms is er gewoonweg niet meer nodig dan dat om een prachtig portret te doen ontstaan van een bijzonder persoon en geweldige acteur.

De op één na hoogst genoteerde documentaire in de lijst gaat over de gruwelen van het Amerikaanse gevangenissysteem. Dit poëtisch gefilmde regiedebuut van activist Angela Patton en videoclipmaker Natalie Rae is relatief hoopvol in vergelijking met andere gevangenisdocu’s, omdat de focus ligt op rehabilitatie en tweede kansen. Centraal staat een programma dat opgesloten vaders de gelegenheid biedt een feestavond met hun dochters te beleven. Zonder oordeel volgt de film vier Afro-Amerikaanse meisjes en hun vaders vóór, tijdens en na de bewuste avond, met een zeer aangrijpend resultaat. Medegeproduceerd door acteurs Kerry Washington en Joel Edgerton. Winnaar van de publieksprijs op het prestigieuze Sundance Film Festival.

De tweede Ghibli-film in deze lijst is een sprookje over een schuchter, achttienjarig meisje dat door een heks in een oud vrouwtje wordt veranderd. Onverschrokken trekt zij de natuur in om haar oude gedaante terug te krijgen en de wereld van de ondergang te redden. Howl's Moving Castle is een vrije verfilming van het gelijknamige boek van de Britse fantasyschrijver Diana Wynne Jones. Animatiegrootheid Hayao Miyazaki - van wie ook drie andere films deze lijst haalden - maakte er een meeslepende film van. Een beetje Faust en een beetje Alice in Wonderland, vol fraaie details en wonderbaarlijke transformaties. Topvertier voor alle leeftijden.

De eerste horrorfilm in de lijst is het geweldig spannende A Quiet Place van regisseur en acteur John Krasinski, die met een vrij simpel concept een ontzettend effectieve film wist af te leveren. In een post-apocalyptisch Amerika lopen monsters rond die niet kunnen zien maar des te beter horen. Het is dus zaak om continu doodstil te blijven. We volgen een gezin (pa en ma worden gespeeld door regisseur Krasinski en zijn echtgenote Emily Blunt) dat zich voor de monsters schuilhoudt op een boerderij. Verwacht verder niet te veel uitleg of diepere lagen, alleen een razend spannende kijk- en luisterervaring, met echo's van de betere films van M. Night Shyamalan.

Twee films van Canadese filmmaker Denis Villeneuve, vooral bekend van zijn Dune-films, staan in deze lijst, waarvan de robuuste politiethriller Sicario de eerste is. Daarin wordt de stoere, integere FBI-agent Kate (Emily Blunt) door een geheimzinnige overheidsorganisatie gerekruteerd om mee te strijden in de war on drugs rond de Amerikaans-Mexicaanse grens. Al snel vallen de lijken bij bosjes en beseft Kate dat ze geen idee heeft waar ze aan meedoet. Een harde, erg spannende en fraai (door Roger Deakins) gefilmde thriller, met een geweldige cast. Net als in veel van zijn andere films stelt Villeneuve een duivels dilemma aan de kaak, en zal de kijker zelf een kant moeten kiezen.

Wanneer zwarte pianist Don Shirley (Mahershala Ali) in 1962 op tournee gaat door het Amerikaanse Zuiden, waar nog strenge segregatiewetten gelden, huurt hij witte uitsmijter Tony Lip (Viggo Mortensen) in als chauffeur en lijfwacht. Twee tegenpolen die noodgedwongen moeten samenwerken en onvermijdelijk naar elkaar toe groeien, het is een overbekende formule. Het op feiten beruste Green Book, geschreven door Tony Lips zoon Nick Vallelonga, biedt dan ook weinig verrassingen, maar dat hindert niks. De tragikomische toon is perfect getroffen en Mortensen en Ali zijn samen geweldig. Een feelgoodfilm in de beste Hollywoodtraditie. Oscars voor beste film, beste scenario en beste bijrol (Ali).

De hoogst genoteerde documentaire in de lijst is van de Duitse veelfilmer en meestercineast Werner Herzog (Aguirre, der Zorn Gottes, Fitzcarraldo), wiens werk meer dan eens in het teken staat van grenzen opzoeken en de plek van de mens in de natuur. Zo ook Into the Inferno, een hoogst fascinerende, filosofische docu over de invloed van vulkanen op de mens en zijn omgeving. Op antropologische wijze onderzoeken Herzog en vulkanoloog Clive Oppenheimer het natuurfenomeen, door de focus te leggen op volkeren en leefgemeenschappen die om de vuurspuwende bergen wonen of hebben gewoond. Zijn hypnotiserende zoektocht brengt de kijker langs vulkanen in Ethiopië, IJsland en zelfs Noord-Korea, waar de invloed van vulkanisme veel verder reikt dan alleen angst voor de gevaren ervan.

Van de Amerikaanse cineast Quentin Tarantino zijn op het moment slechts twee films te zien op Netflix - beide titels haalden onze lijst. Tarantino’s meest recente speelt zich af in het Hollywood van 1969. De klassieke filmster, met gepommadeerd haar en strakke kaaklijn, moet langzaamaan plaatsmaken voor een nieuw type acteur, met lang, smoezelig haar. B-acteur Rick Dalton (Leonardo DiCaprio) is zo’n klassieke filmheld en heeft het er maar moeilijk mee. Waarom kan hij niet net zo veel succes hebben als zijn buurvrouw, actrice Sharon Tate (Margot Robbie)? Gelukkig blijft zijn vriend en vaste stuntman Cliff Booth (Brad Pitt, die een Oscar kreeg voor zijn rol) hem door dik en dun steunen. Uitbundige, caleidoscopische en heerlijke vertelling van Tarantino, waarin hij schaamteloos zijn stokpaardjes berijdt, persoonlijke herinneringen verwerkt, en de geschiedenis naar zijn hand zet. Aangekondigd als de negende van in totaal tien films die Tarantino zegt te gaan maken.

Majoor Cage (Tom Cruise) is een witteboordenofficier die in de nabije toekomst door zijn geallieerde generaal naar het front wordt gestuurd om weerwerk te geven aan buitenaardse, spinachtige wezens ('Mimics'). Nog vóór hij de veiligheidspal van zijn Japans sprekende gevechtsuitrusting heeft kunnen ontgrendelen, ligt de kantoormajoor aan gort. Maar omdat een klodder Mimic-bloed zijn bloedbaan vervuilt, is Cage na deze en elke volgende fataliteit klaar voor weer een nieuw rondje apocalyptische scifi-actie. Groundhog Day op testosteron dus. Ondanks de standaard ontknoping een bovengemiddeld intelligente, zwartkomische actiefilm.

Wanneer hun jongste broertje overlijdt door bruut politieoptreden komen drie broers in de (fictieve) banlieue Athena lijnrecht tegenover elkaar te staan. Karim leidt de opstand, Abdel zit in het leger en probeert Karim op andere gedachten te brengen, en Moktar is alleen maar bang dat de rellen zijn lucratieve drugsdeals zullen verstoren. Regisseur Romain Gavras (zoon van Costa-Gavras, de beroemde regisseur van politieke films) plaatst de kijker midden in de opstand in Athena en laat ons anderhalf uur lang meerennen met de opgejaagde personages. Overweldigend, indrukwekkend en uitputtend. Met uitstekend spel van Dali Benssalah als Abdel, die de broers wanhopig bij elkaar probeert te houden. De enige Franse film in onze lijst.

Mooie nieuwkomer in de top vijftig is deze intelligente bewerking van de gelijknamige succesroman van de Ierse Emma Donoghue, over een moeder en haar (bijna) vijfjarige zoontje, die door Old Nick worden vastgehouden in een geluiddicht en met stalen platen verstevigd tuinhuisje. Het jochie, Jack, is geboren in dat tuinhuisje en kent de wereld alleen van de televisie. En uit de verhalen van zijn moeder. Opvallend optimistisch, ondanks het zware onderwerp, omdat de kijker vooral door de ogen van Jack kijkt. Larson kreeg een Oscar voor haar rol, daarnaast waren er Oscarnominaties voor Beste Film, Beste Regie en Beste Scenario.

De vroege films van de Amerikaanse filmmaker Noah Baumbach, van wie twee films deze top vijftig haalden, worden voornamelijk bevolkt door navelstarende neuroten uit de Amerikaanse Oostkust-middenklasse. Deze sterk autobiogekleurde fictie over het gezin Berkman verklaart het een en ander. Brooklyn, NY, 1986. Opklimmende schrijfster Joan (Laura Linney) en onuitstaanbaar hautaine echtgenoot Bernard (Jeff Daniels) hebben een wrakkig huwelijk waarvan zonen Frank en Walt de al vakkundig verknipte vruchten zijn. Met soms gênante voyeursblik volgt Baumbach het splijtingsproces, maar de film roept ook mededogen op, met al die in het leven stuntelende personages. Het scenario, dat Baumbach baseerde op het gebroken huwelijk van zijn ouders, werd genomineerd voor een Oscar.

De langverwachte tweede film van modeontwerper/regisseur Tom Ford (A Single Man) is even vernuftig als virtuoos. In de film lopen drie verhaallijnen door elkaar. Over de geslaagde maar diepongelukkige galeriehouder Susan (Amy Adams); haar ooit gelukkige relatie met aspirant-schrijver Edward (Jake Gyllenhaal); en het verhaal van het boek dat Edward schreef en opdroeg aan Susan, getiteld Nocturnal Animals. Dat laatste verhaal - dat we zien gebeuren wanneer Susan het leest - is een razend spannend verfilmde thriller over hoe het gezin van Tony (ook Gyllenhaal) geterroriseerd wordt door een handvol rednecks. Ford regisseerde, produceerde, en schreef ook het scenario (naar het boek Tony and Susan van Austin Wright).

Na A Quiet Place - de nummer 38 - weer een horrorfilm in onze lijst. En deze gaat over de jonge Tess (Georgina Campbell), die op een regenachtige nacht arriveert in een verlepte buitenwijk van Detroit, waar blijkt dat ze haar Airbnb door een dubbelboeking moet delen met de eigenaardige Keith (Bill Skarsgård). En met de bewoners van de kelder. Alleszins vermakelijke horror in drie hoofdstukken, die met sjeu met genre- én genderclichés speelt. Want ondanks dat de geëmancipeerde hoofdrolspeelster alle voorzorgsmaatregelen uit het boekje neemt om te voorkomen dat de aardig lijkende jongeman haar als een seksueel roofdier zou kunnen uitbuiten, besluit ze toch steeds – ook wanneer alle seinen op rood staan – beleefd te blijven en anderen te helpen.

Een speelfilm heeft de veelzijdige regisseur Miranda July al even niet meer gemaakt: naast regisseren schrijft ze ook romans, en de afgelopen jaren was ze bezig met All Fours, haar derde boek, dat dit jaar verscheen. De laatste film die de Amerikaanse maakte is Kajillionaire (2020), over de 26-jarige tomboy Old Dolio (Evan Rachel Wood). Diens ouders verkozen een toegewijd leven als oplichters boven een bestaan in de geest van de Amerikaanse Droom. Omdat ze ook valse familie-klefheid te allen tijde wilden vermijden, is de emotionele aandacht voor hun ongelukkige dochter er nogal bij in geschoten. Maar dat verandert als ze de eigenzinnige Melanie (Gina Rodriguez) toevallig in een vliegtuig ontmoeten en haar vervolgens overtuigen om mee te doen aan hun volgende klus. Dit absurdistische coming-of-age-drama met een reeks kleine, symbolische aardbevingen en een lading rozekleurig badschuim is vintage Miranda July: een klunzig, vertederend pleidooi voor menselijkheid.

Vaste prik in onze top vijftig is deze fantastisch knap gemaakte combinatie van komedieshow en muziekfilm van komiek/regisseur Bo Burnham (Eight Grade). Omdat hij zich, thuis opgesloten tijdens de pandemie, verveelde, besloot hij een project te beginnen. Hij schreef liedjes voor een show, tekstjes voor tussendoor, legde ze zelf vast op camera, en maakte zo eigenhandig een fascinerend multimediaal dagboek over een gemankeerd leven tijdens de lockdown. Het spectaculair uit de hand gelopen project vertelt dan ook nog zinnige dingen over internet en social media, over zijn angsten en depressieve gevoelens, en is afwisselend grappig, heel aangrijpend en bovenal prachtig gemaakt. De creatieve duizendpoot Burnham in topvorm.

Ditmaal geen Monty Python and the Holy Grail in deze lijst, maar een van de andere meesterwerken die het Britse komediegezelschap afleverde: Life of Brian. Brian Cohen (Graham Chapman) wordt geboren in Bethlehem op dezelfde dag als zijn buurjongetje Jezus. Geen wonder, dus, dat hij later wordt gezien als Messias. Hij ontkent de verlosser te zijn, maar een van zijn volgelingen weet: 'Only the true Messiah denies His divinity.' Ook de leden van het People's Front of Judea blijken lastige vrienden. Lang werd de zeer grappige en zachtmoedige film door streng gelovige christenen beschouwd als godslasterlijk, pas in 2009 mocht de film bijvoorbeeld voor het eerst worden vertoond in Aberystwyth, Wales.

Het prachtige La grande bellezza van de Italiaanse cineast Paolo Sorrentino - de nummer 39 in de vorige editie van deze lijst - staat helaas niet meer op Netflix. Sorrentino’s fraaie, semi-autobiografische en voor de streamingdienst gemaakte The Hand of God gelukkig nog wel. Daarin volgen we tiener Fabietto (alterego van Sorrentino) die in de jaren tachtig van de vorige eeuw een zorgeloze jeugd heeft in het Napels van Diego Maradona. Maar de zorgeloosheid is definitief voorbij wanneer zijn ouders het slachtoffer worden van een bizar ongeluk. Dit tragikomische familiedrama is veel aardser en minder gestileerd dan zijn vorige werk, maar ook aangrijpender en persoonlijker. Op Venetië 2021 won de film de Juryprijs, en kreeg de jonge acteur Filippo Scotti, die Fabietto speelt, de Marcello Mastroianni Award, de prijs voor de beste acteur van het festival.

Lange tijd ontbrak dit animatiemeesterwerk in de Ghibli-collectie op Netflix, maar sinds september is deze indrukwekkende oorlogsfilm eindelijk ook te zien. Het verhaal speelt zich af in Japan, tegen het einde van WOII. Amerikaanse B-29s werpen tonnen brandbommen uit boven de stad Kobe. De veertienjarige Seito en zijn vierjarige zusje Setsuko zijn oorlogswezen. Ze worden opgevangen door hun tante die ook in Kobe woont. Erg aardig en hartelijk is ze niet, want ze laat geen ogenblik voorbijgaan zonder de wezen eraan te herinneren dat ze een blok aan het been zijn van de familie en dat ze moeten werken voor hun dagelijkse portie rijst. Seito besluit om er met zijn zusje tussen uit te knijpen. Een aangrijpende en schitterende animatiefilm die zonder opsmuk de wreedheid van de oorlog laat zien. Ongeschikt voor kleine kinderen, want die zullen gekweld worden door nachtmerries vanwege de dikwijls zeer harde beelden.

De enerverende oorlogsthriller 1917 wekt de indruk in één ononderbroken shot te zijn gefilmd – een vorm die altijd iets opzichtigs heeft. Ervaren kijkers zullen zich dan ook geregeld afvragen hoe cinematograaf Roger Deakins het kunstje heeft geflikt. De verbluffende techniek zit het drama echter niet in de weg, maar draagt bij aan een zeldzaam beklemmende spanning. Regisseur Sam Mendes baseerde de plot, over twee Britse soldaten die in de Noord-Franse loopgraven op een levensgevaarlijke missie worden gestuurd, op ervaringen van zijn grootvader, en weet de chaos en tragiek van The Great War adembenemend dichtbij te brengen. Oscars voor het camerawerk, de effecten en de audio-mix, en verkozen tot beste film van 2020 door de lezers van VPRO Cinema.

Eerste speelfilm in twaalf jaar van regisseur Jane Campion (The Piano) is deze fraaie bewerking van de gelijknamige roman van Thomas Savage uit 1967. Over cowboy Phil Burbank (Benedict Cumberbatch), die in de jaren twintig van de vorige eeuw in Montana een ranch runt. Naar de buitenwereld toe gedraagt hij zich als de stoere macho die neerkijkt op alles wat zwak en verfijnd is, maar diep van binnen hunkert hij naar aanraking. Bijvoorbeeld door Peter, de zoon van weduwe Ruth. Het is even wennen, maar dan overtuigt de doorgaans fijnbesnaarde Cumberbatch des te meer als de ruwe en gekwelde Phil. En de dramatische climax van The Power of the Dog is even bloedstollend als aangrijpend. Winnaar van de Oscar voor Beste Regie.

Normaal gesproken zijn op Netflix minstens een handvol films van de beroemde Steven Spielberg te zien. Momenteel slechts twee, waarvan het iconische Jaws de enige is die in de lijst terechtkwam. In de film wordt een badplaats geterroriseerd door een grote witte mensenetende haai, die al verschillende slachtoffers heeft gemaakt. De burgemeester weigert het strand te sluiten. Sheriff Brody (Roy Scheider) bindt dan, geholpen door een bioloog en een ruwe zeebonk, zelf de strijd aan met het monster. Op zee, terwijl hij eigenlijk watervrees heeft. Ruim een uur krijgen we de haai zo goed als niet te zien, wat niet erg is, want de mechanische haai Bruce zag er naar de huidige maatstaven niet erg realistisch uit. Verder is Jaws nauwelijks gedateerd, slim opgebouwd, briljant gefilmd en prima geacteerd. Oscar voor de montage en voor de uitstekende muziek van John Williams.

Naast de vele Ghibli-films is er ook andere meesterlijke animatie te vinden op Netflix. Een prachtig voorbeeld daarvan is dit vervolg op Oscarwinnaar Spider-Man: Into the Spider-Verse (2018). Die film legde de lat voor animatiefilms bijzonder hoog. Kan dit vervolg eraan tippen? Inhoudelijk niet echt. Het verhaal, waarin hoofdpersonen Miles en Gwen van het ene naar het andere universum hoppen en letterlijk honderden nieuwe Spider-figuren ontmoeten, staat wederom bol van de creatieve vondsten, maar voelt ook wat chaotisch en overvol. Na haast tweeënhalf uur is nog lang niet alles opgelost, met een onbevredigende cliffhanger als gevolg. Visueel hebben de makers zichzelf echter overtroffen. Elk universum heeft z’n eigen unieke ontwerp, waarmee de film een staalkaart is van verbluffende animatiestijlen. Een nieuw ijkpunt binnen het medium.

Waar The Squid and the Whale (nummer 30 in de lijst) ging over het gebroken huwelijk van zijn ouders, baseerde de Amerikaanse filmmaker Noah Baumbach Marriage Story op een scheiding die hij zelf doormaakte. Acteurs Adam Driver en Scarlett Johansson zijn weergaloos als theaterregisseur Charlie en actrice Nicole, die na jaren huwelijk besluiten uit elkaar te gaan. Aanvankelijk verloopt dat nog redelijk amicaal – ze hebben samen een achtjarige zoon – maar zodra de advocaten erbij worden gehaald gaat het mis. Een bitterzoet meesterwerk, dat zowel hartverwarmend als hartverscheurend is. Laura Dern kreeg een Oscar voor haar fantastische bijrol als de advocaat van Nicole. Na dit succes sloot Baumbach een overeenkomst met Netflix voor het maken van een aantal films voor de streamingdienst, waarvan het twee jaar geleden verschenen White Noise de eerste is.

Charlie Kaufman is vooral bekend van zijn scenario’s voor Being John Malkovich en Eternal Sunshine of the Spotless Mind - en schreef tevens het script voor onze nummer 49, Orion and the Dark -, maar de Amerikaan kruipt daarnaast soms ook in de regiestoel. Hij baseerde zich voor zijn derde film I'm Thinking of Ending Things voor het eerst op het verhaal van een ander (de gelijknamige roman van Iain Reid), maar ook dit is weer een typische Kaufmanfilm geworden. Een jonge vrouw (Jessie Buckley) is met haar kersverse, nogal saaie vriendje (Jesse Plemons) op weg naar de boerderij van zijn ouders. En de hele tijd hoort ze een stemmetje in haar hoofd dat zegt: ‘Ik denk erover om er een eind aan te maken.’ Aan wat? De relatie, haar leven, zijn leven? Een prachtige, ondoorgrondelijke, melancholieke en hartverscheurend droevige film.

Na Grave of the Fireflies (nummer 23) weer een prachtige Ghibli-titel in deze lijst. Ditmaal een verhaal over een jonge heldhaftige prins, genaamd Ashitaka, die nadat hij een paar kinderen uit zijn dorp probeert te redden van een dol geworden, monsterlijk zwijn, besmet raakt met een geheimzinnige ziekte. Op zoek naar genezing belandt hij midden in de strijd tussen een geheimzinnige prinses en een geïndustrialiseerde gemeenschap. Een oorlog waarin boswezens het opnemen tegen vuurwapens. Dit ambachtelijk gemaakte eco-sprookje is misschien wel de beste film van tekenmeester Hayao Miyazaki, vanwege de fijne, niet drammerige boodschap, het meeslepende verhaal en niet in de laatste plaats vanwege alle levensechte, boeiende personages. En toch belandde twee andere film van de Japanse regisseur nog net een aantal plekjes hoger op onze lijst.

Zes plekjes gedaald ten opzichte van de vorige editie van de Netflix top vijftig is dit komische drama over een kwartet uitgebluste leraren die beginnen aan een gewaagd experiment: elke dag voor de les een slokje alcohol. Want een half promille alcohol in je bloed neemt – volgens de Noorse psycholoog Finn Skårderud – remmingen weg, waardoor we leuker en creatiever worden. De eerste resultaten zijn zonder meer bemoedigend, vooral voor leraar geschiedenis Martin (een voortreffelijke Mads Mikkelsen). Maar het blijft niet bij één slok. Al snel worden het er twee, dan drie, en dreigt de film op een somber einde af te stevenen. Maar zover laat de Deense regisseur Thomas Vinterberg (van provocatieve meesterwerkjes als Festen en Jagten) het gelukkig niet komen. De film eindigde op nummer drie in de verkiezing van VPRO Cinema’s FIlm van het Jaar, en won tevens de Oscar voor beste buitenlandse film.

De Italiaanse cineast Luca Guadagnino is inmiddels een hele grote naam geworden in de internationale filmwereld. Dit jaar verscheen zijn geweldige, broeierige sportdrama Challengers in de bioscopen en op het afgelopen filmfestival in Venetië ging alweer zijn volgende grote project in première: Queer, met Daniel Craig in de hoofdrol. Guadagnino’s bekendste film - en misschien ook wel zijn beste - is deze met prijzen overladen verfilming van André Acimans roman Call Me by Your Name, waarin de 24-jarige Amerikaanse onderzoeksassistent Oliver (Armie Hammer) in de zomer van 1983 naar Noord-Italië komt om professor Perlman bij te staan. En daar grote indruk maakt op diens zeventienjarige zoon Elio (een uitstekende Timothée Chalamet), die tot zijn eigen schrik en verbazing verliefd wordt op Oliver. Alle lof is begrijpelijk, want Call Me by Your Name is een fantastische film. Sprankelend, intiem en eerlijk.

IJzersterke bewerking van de gelijknamige, beklemmende novelle van de Italiaanse schrijfster Elena Ferrante, over de 48-jarige literatuurprofessor Leda Caruso (uitstekend gespeeld door zowel Olivia Colman als de jonge Jessie Buckley, in de flashbacks). Die ziet tijdens een werkvakantie op een Grieks eiland een jonge moeder en haar dochtertje op het strand spelen. De manier waarop de moeder (Dakota Johnson) met haar dochter speelt, en hoe die op haar beurt moedertje speelt over haar pop, roepen bij Leda herinneringen op aan haar eigen moederschap. Maar dat zijn geen goede herinneringen. Ferrante wilde per se dat haar verhaal geregisseerd zou worden door een vrouw. Maggie Gyllenhaal debuteerde als regisseur met deze prachtige verfilming en werd genomineerd voor een Oscar voor het best bewerkte script. Ook Buckley en Colman werden genomineerd voor hun acteerprestaties, maar grepen naast de prijzen. De populaire Paul Mescal (Aftersun) heeft een bijrol in de film.

Een constante in elke editie van onze top vijftig is Roma. Je kunt dan ook moeilijk om deze wonderschone dramafilm van de Mexicaanse regisseur Alfonso Cuarón heen. Cuarón vertelt ditmaal een heel intiem verhaal, vol autobiografische details, maar dan wel geschoten in de wervelende visuele stijl van zijn spektakelfilms Children of Men en Gravity. We volgen een jaar uit het leven van een welgesteld gezin in Mexico-Stad, begin jaren zeventig, door de ogen van inwonend kindermeisje Cleo. Huiselijk geluk, hartverscheurend drama en flarden geschiedenis worden subtiel vervlochten als in een literaire roman. Toch is Roma pure cinema, vol wonderschone, sereen bewegende zwart-witbeelden waarin van alles te ontdekken valt. De prachtfilm won als eerste Netflix-productie ooit de hoofdprijs op een groot filmfestival (de Gouden Leeuw in Venetië). Cuarón (niet alleen regisseur van de film maar ook actief als scenarist, producent, cameraman én editor) kreeg Oscars voor het camerawerk en de regie, en Roma won ook in de categorie beste niet-Engelstalige film.

Al jaren staat dit fantastische familiedrama op plek twee van de lijst met beste films aller tijden op IMDb. Destijds hadden de studiobonzen weinig fiducie in deze grimmige verfilming van Mario Puzo's maffia-epos, toch werd de eerste Godfather-film een enorm succes. Marlon Brando maakte in zijn rol van godfather Don Vito Corleone een droom-comeback. Don Vito staat aan het hoofd van een machtige maffiafamilie en verbiedt een concurrerende familie heroïne te dealen in New York. Dit heeft een maffiaoorlog tot gevolg, waarin brave zoon Michael Corleone meegesleurd wordt. De film werd onderscheiden met drie Oscars, waaronder voor Brando en voor beste film. Deel twee van Francis Ford Coppola’s klassieke trilogie en het ietwat slechter ontvangen deel drie staan helaas niet meer op Netflix.

Ook in vorige edities scoorden moderne horrormeesterwerken goed in onze lijst. Deze keer is het met prijzen overladen The Witch de hoogst genoteerde griezelfilm. Dit intrigerende en subtiele speelfilmdebuut van Robert Eggers draait om een puriteinse familie in het New England van de zeventiende eeuw. Ze zijn verbannen naar de rand van een onheilspellend bos, waar (naar verluidt) een heks ronddwaalt. Eggers heeft een achtergrond als production designer en dat is goed aan de film af te zien. De kindacteurs spelen bijzonder realistisch, waardoor de teloorgang van de familie des te meer indruk maakt. Eggers maakte in 2019 het ook al zo intrigerende drama The Lighthouse en vervolgens maakt hij in 2022 indruk met zijn eigenzinnige Vikingfilm The Northman.

Dit indrukwekkende coming-of-age-meesterwerk van regisseur en animator Hayao Miyazaki is de vijfde Ghibli-animatie in de lijst. De film opent met een familie-uitje dat strandt in een verlaten pretpark waar de ouders van de tienjarige Chihiro prompt veranderen in enorme varkens. Het park blijkt een rustplek voor allerhande goden en geesten die hun tijd tussen de mensen achter de rug hebben. Chihiro leert de absurde regels van haar nieuwe, op wankel kapitalistische leest geschoeide wereld - samen met vriendje Haku - en transformeert van een doorsnee verwend meisje in een zelfverzekerde heldin. Spirited Away was jarenlang de best bezochte animatiefilm in thuisland Japan en zorgde voor Miyazaki’s doorbraak bij het grote publiek in het Westen, waar dit onvergetelijke avontuur een Gouden Beer en een Oscar won.

Na Sicario (nummer 37) en 1917 (nummer 22) wederom een film met prachtig camerawerk van cinematograaf Roger Deakins. Vijfendertig jaar na Ridley Scotts verpletterend mooie en invloedrijke sf-drama Blade Runner is er een vervolg: Blade Runner 2049, dat zich dertig jaar na de gebeurtenissen in het origineel afspeelt. Ook in 2049 kampt Los Angeles nog met verregaande milieuvervuiling, jaagt de politie op ontsnapte androïden (in de film 'replicants'), en zijn die replicants op zoek naar wat ze menselijk maakt. De Canadese regisseur Denis Villeneuve - van wie drie films in onze top vijftig staan - werd door Scott zelf uitgekozen en maakte een meer dan waardig vervolg, dat hoewel trouw aan het origineel, nooit de film van een fanboy wordt. Sylvia Hoeks als replicant Luv steelt – net als landgenoot Rutger Hauer destijds in het origineel – bijna de film.

De hoogst genoteerde film van animatiestudio Ghibli is deze prachtig serene, inmiddels klassieke animatiefilm over twee meisjes die naar het platteland verhuizen om dichter bij hun moeder in het ziekenhuis te kunnen zijn. In het nabijgelegen bos ontdekken ze geesten, maar in de hartverwarmende film komt geen slechterik voor. In tegenstelling tot modernere anime is deze nog geheel met de hand getekend, beeldje voor beeldje, veelal door regisseur en tekenmeester Hayao Miyazaki zelf. De zachte grijze reus uit de film vormt inmiddels het logo van de studio en is als knuffelversie in vrijwel elk Japans huishouden te vinden.

Het meesterlijke Pulp Fiction is terug van weggeweest op Netflix. Quentin Tarantino’s tweede film verhief de regisseur tot superheld van de independent cinema en betekende de comeback van voormalig tieneridool John Travolta. Tarantino vertelt hinkstapspringend drie verschillende verhalen in criminele kringen, die toch met elkaar te maken hebben. Een rode draad is moeilijk aan te geven, veel dia/monologen zijn nauwelijks te volgen en na sommige scènes lijkt het alsof er een nieuwe film van start gaat. En toch past alles precies. Zo ontstond een adembenemende film. Uitstekend spel van Travolta en Samuel L. Jackson. Tarantino en Roger Avary werden met een Oscar beloond voor hun script.

De best scorende film van regisseur Denis Villeneuve in deze top vijftig – van wie Sicario (nummer 37) en Blade Runner 2049 (nummer 8) ook in deze lijst staan – is de indrukwekkende alienfilm Arrival. Wanneer twaalf ruimteschepen verspreid over de wereld neerstrijken, sturen de desbetreffende landen topteams naar de schepen om contact te leggen met de aliens. In het Amerikaanse team zit linguïste Louise Banks (Amy Adams, in fantastische vorm), die de aliens het best van iedereen lijkt te begrijpen. Al denken met name de Chinezen daar heel anders over. Grote-mensen-film – gebaseerd op het korte verhaal ‘Story of Your Life’ van Ted ­Chiang – was het eerste zeer geslaagde uitstapje in het scifi-genre van Villeneuve die daarna veel indruk maakte met het bovengenoemde Blade Runner 2049 en ook Dune. De verontrustende geluidsmix werd bekroond met een Oscar.

Het zenuwslopende misdaaddrama Uncut Gems van de broertjes Benny en Josh Safdie (Good Time) is een van de beste thrillers die te zien zijn op Netflix, en eindigt net als in de vorige editie op plek vier van deze lijst. Het verhaal speelt zich af in New York, waar juwelier Howard Ratner (Adam Sandler) zijn leven leeft in de hoogste versnelling. Hij heeft een gezin, aanzien, en een goed lopende zaak, maar is altijd op zoek naar een nieuwe deal of de volgende kans. Hij houdt zoveel bordjes in de lucht, dat het een kwestie van tijd is tot er eentje valt. Zonder de kijker ook maar een seconde rust te gunnen slepen de Safdies hun hoofdpersonage van cruciale ontmoeting naar cruciale ontmoeting. Een onnavolgbaar spannende en energieke misdaadfilm, waarin de altijd opgefokte, panische en uitgelaten Ratner geweldig wordt gespeeld door Adam Sandler.

Twee edities geleden werd deze Oscarwinnende stop-motionanimatie nog benoemd tot beste film op Netflix. In de vorige editie stond de film op plek twee, en in de huidige top vijftig op de derde plek. Na de klassieke Disneyfilm uit 1940 over het houten jongetje Pinocchio, verschenen er nog veel meer verfilmingen van Carlo Collodi’s klassieke kinderboek, maar deze film van de Mexicaanse Guillermo Del Toro (The Shape of Water) is de enige die minstens zo goed is. Del Toro mengt de grimmigheid van het boek met het sentiment van Disney en voegt daar allerlei persoonlijke stokpaardjes aan toe. Het verhaal over de levende marionet is verplaatst naar de jaren dertig, als Italië in de greep is van het fascisme. In die setting krijgt Pinocchio’s opstandigheid een heel andere lading. Meesterlijk ontworpen en uitgevoerd. Del Toro was maar liefst vijftien jaar bezig om dit fantastische project te realiseren.

Het ontroerende liefdesverhaal uit dit geweldige drama van Michel Gondry verloopt net zo grillig als het mysterie dat menselijk geheugen heet. Wanneer Joel (Jim Carrey) merkt dat zijn ex-geliefde Clementine (Kate Winslet) haar herinneringen aan hun tijd samen heeft laten wissen, besluit hij hetzelfde te doen. Te laat realiseert hij zich dat hij natuurlijk niet van zijn mooie herinneringen af wil. Die probeert hij in de diepste krochten van zijn geheugen te verstoppen. Regisseur Gondry (Human Nature) is een slimme verteller die iets prachtigs maakte van het warmbloedige script van Charlie Kaufman (daar is ‘ie weer). Carrey laat andermaal zien dat hij ook buiten komedies uitstekend op z'n gemak is. Eternal Sunshine of the Spotless Mind stond in eerdere versies van deze lijst op nummer één, maar is van zijn troon gestoten door een andere voortreffelijke film.

De nieuwe nummer één in onze Netflix top vijftig is deze meeslepende muziekfilm van regisseur Damien Chazelle, waarin een jonge, ambitieuze jazzdrummer (Miles Teller) het opneemt tegen zijn veeleisende en ­meedogenloze docent (een heerlijk ­intimiderende J.K. Simmons). Er zit geen valse noot in deze spannende en aangrijpende film van de jonge cineast Chazelle (maker van La La Land en Babylon, die ook op Netflix te zien is), die de muziekwereld voorstelt als een sport­arena waarin alleen de meest fanatieken overleven. Maar waar in sportfilms de climax vaak over the top en ongeloofwaardig is, overtuigt Whiplash van begin tot het lang uitgesponnen, emotioneel verpletterende einde. Simmons kreeg een Oscar voor zijn fantastische spel, en ook de montage en de muziek kregen een Academy Award.