Aflevering twee van De kijk van Koolhoven draait om de sportfilm. Documentairemaker Tim Jung is thuis in het genre.

De tweede aflevering van De kijk van Koolhoven staat in het teken van sport. Een populair onderwerp in de filmgeschiedenis, dat menig regisseur heeft geprikkeld om filmisch flink uit te pakken. Denk bijvoorbeeld aan de intense boksscènes uit Martin Scorsese’s Raging Bull, of de zenuwslopende autoraces in Le Mans met Steve McQueen. Het zijn stukjes pure cinema, waarin beeld, geluid en montage ten volle worden benut om de kijker dichter bij de sport te brengen.

Sport heeft dan ook in essentie alles wat een goede film nodig heeft. Er is spanning, drama, emotie en dynamiek. Het kan als metafoor dienen en is als puur entertainment ook interessant om naar te kijken. ‘Wanneer je als filmmaker begint aan een sportfilm, krijg je altijd direct een cadeautje, want bij sport hoort altijd een bepaalde dramaturgische spanning’, legt filmmaker Tim Jung uit, die we spreken naar aanleiding van deze aflevering. ‘Het gaat vaak over winnen of verliezen, wat haast altijd interessant is voor een film.’

Robert De Niro (r) in Raging Bull

Jung is documentairemaker en richt zich in zijn werk vaak op sport. Zo maakte hij tijdens zijn studie aan de Nederlandse Filmacademie een portret van de toenmalige Ajax-voetballer Hassane Bandé. En in zijn afstudeerfilm The Underdogs (2021), te zien op NPO Start, volgt hij de Nederlandse waterpolomannen in hun zoveelste poging zich te plaatsen voor de Olympische Spelen.

Waar Jung vooral op inzoomt in zijn sportfilms is het thema succes, en de vraag wat succes precies inhoudt. Zijn de waterpoloërs losers, omdat ze zich sinds 2000 nooit meer hebben weten te plaatsen voor de Olympische Spelen? Of kunnen we ze ook zien als winnaars, omdat ze zoveel opgeven voor hun passie? ‘Succesvol zijn wordt steeds meer als iets belangrijks gezien in de maatschappij,’ licht Jung toe. ‘Maar het beeld dat we daarvan hebben klopt niet altijd, want het is vaak veel relatiever dan we denken. In de docu zien we bijvoorbeeld hoe de ervaren topschutter Robin zijn aanvalspositie moet afstaan aan een teamgenoot. In zijn nieuwe positie is hij veel dienstbaarder aan het team. En is dat ook niet succesvol zijn, je opofferen voor het grotere doel? Ik hoop dat de kijkers na het zien van mijn film over dat soort vragen nadenken, en die inzichten meenemen in hun dagelijkse leven.’

Streamingtips: drie sportfilms

Raging Bull (Videoland/Pathé Thuis)

Na Taxi Driver leverde de samenwerking tussen regisseur Martin Scorsese, acteur Robert De Niro en scenarist Paul Schrader opnieuw een schitterend en verontrustend drama over een bezeten man op. De Niro - die voor deze rol 25 kilo aankwam - is Jake LaMotta, een bokser uit The Bronx die het in de jaren 40 schopt tot middengewicht kampioen, maar tenslotte vadsig en gedesillusioneerd eindigt als meelijwekkende gastheer van een louche nachtclub. De gevechtsscènes zijn briljant gefilmd, maar juist de magistrale verbeelding van de teloorgang van de kampioen maakt dit tot zo'n onbetwist meesterwerk. Oscar voor De Niro.

 

King Richard (HBO Max/Pathé Thuis)

Biopic over de internationale doorbraak van de tennissende zussen Venus en Serena Williams. Die dat deden onder de strakke leiding van hun vader Richard (Will Smith op zijn groezeligst), die ze jarenlang zelf coachte en vanuit achterstandswijk Compton, Los Angeles, naar de wereldtop bracht. Venus en Serena zijn coproducenten van de film, die een geautoriseerde versie van hun jeugd is. Waarmee gelijk verklaard is waarom de meeste scherpe kantjes van de film – en vooral van de gedreven en veeleisende Richard – zijn afgehaald. Smiths acteerprestatie werd bekroond met een Oscar.

 

The Golden Ball (Netflix)

Een twaalfjarige jongen is een grote fan van de Afrikaanse voetbalster Roger Milla en hij droomt ervan zelf een stervoetballer te worden. Maar hij moet thuis helpen bij het hoeden van het vee, en op school is ook geen tijd voor voetbal. Erger nog: als hij eindelijk een echte voetbal krijgt, schopt hij het ding onzacht tegen het hoofd van een dorpsgenoot. Hij vlucht, en de ontluikende voetbalster kan niet meer gestopt worden. Guinees-Frans voetbalsprookje met de jeugdige acteur Aboubacar Sidiki Sumah die een lust voor het oog is, en uiteraard zelf zijn voetbalstunts uitvoert. Aardige kinderfilm met mooie opnamen van de Westafrikaanse republiek Guinea.

De aflevering van De Kijk van Koolhoven over sportfilms is vrijdag 18 november om 20.25 uur te zien op NPO 3 (en aansluitend te streamen op NPO Start)

Meer over De Kijk van Koolhoven