De nieuwe Deense serie Bedrag (‘bedrog’, internationale titel Follow the Money) opent met een lijk en een norse politie-inspecteur. Bepaald geen origineel startschot, maar gelukkig kantelt dat beeld al snel. Want het nieuwe vlaggenschip van de Deense publieke omroep DR, eerder succesvol met internationale hitseries als Borgen en The Killing, is niet de zoveelste grimmige detective, maar een gelaagde en intelligente economische thriller.
Het gevonden lichaam, toebehorend aan een Oekraïense gastarbeider die onder verdachte omstandigheden is verongelukt op een van de vele windparken van multinational Energreen, is namelijk slechts de aanleiding voor politie-inspecteur Mads ( Thomas Bo Larsen, bekend van films als Festen en Jagten) om eens rond te gaan neuzen in de burelen van de machtige energiegigant. Waarna de metaforische lijken, die vooral te maken hebben met fraude en handel met voorkennis, een voor een uit de kast buitelen.
Moderne bad guy
Follow the Money is het geesteskind van Jeppe Gjervig Gram, die als scenarist meeschreef aan Borgen (‘de burcht’), het alom bejubelde politieke drama dat tussen 2010 en 2013 een groot deel van de Deense televisiekijkers aan de buis gekluisterd hield. Waar die serie voortkwam uit verbazing over politieke desinteresse bij de gewone burger, vloeide Follow the Money direct voort uit de financiële crisis van 2008. En dan met name Grams besef dat hij eigenlijk geen snars van de mechanismes van het wereldwijde financiële systeem begreep.
In tien afleveringen – een tweede seizoen met evenzoveel episodes is in de maak en wordt later dit jaar in Denemarken uitgezonden – voert Gram drie verhaallijnen op, verdeeld over drie niveaus. In de onderklasse vindt automonteur/crimineel Nicky een enorm geldbedrag in de bmw van een Energreen- medewerker, waarna zijn leven een drastische wending neemt. In de middenklasse worstelt detective Mads om de juiste balans te vinden tussen zijn veeleisende baan, waarin hij vrij obsessief te werk gaat, en de zorg voor zijn chronisch zieke vrouw. En bovenaan de ladder volgen we de ambitieuze advocate Claudia, die zich op op slinkse wijze naar de top werkt, en haar baas Sander Sødergren, de enigmatische CEO van Energreen.
Een fabrikant van groene energie als gezicht van het kapitalistische kwaad: de nieuwe Deense serie Follow the Money toont de schaduwkant van de open en liberale Scandinavische samenleving.
Sødergren, gespeeld door Nikolaj Lie Kaas (Mathias Borch in The Killing), is zonder meer de grootste troef van de serie. Een moderne bad guy zoals we die nog niet eerder zagen. Als charismatische, modieuze, mediagenieke en geëngageerde leider staat hij symbool voor een nieuwe generatie, die voorgoed hoopt een einde te maken aan de vervuilende steenkolencentrales waar Denemarken nog altijd op leunt, ondanks zijn status als wereldkampioen in windenergie. Maar achter Sødergrens imago van transparantie en vernieuwing – zijn kantoor huist in een groene, glazen oase waar hij geregeld per racefiets naartoe reist – schuilt een man die een duister geheim met zich meedraagt. Omdat macht nu eenmaal corrumpeert, goede bedoelingen of niet.
Briljante vondst
Al is het – gelukkig – lange tijd nooit helemaal duidelijk in hoeverre Sødergren bij de frauduleuze praktijken van zijn bedrijf betrokken is. En zelfs dan blijft hij nog enigszins verdedigbaar. Zo betoogt advocate Claudia tegenover de politie: ‘ Als onthuld zou worden dat we bepaalde zaken in een doofpot hebben gestopt, dan zou dat onze reputatie vernietigen. U ziet ons misschien als boosaardig en berekenend, maar dat kunnen we ons helemaal niet veroorloven. Omdat de planeet zich dat niet kan veroorloven.’
Het is een vrij briljante vondst van Gram: een fabrikant van groene energie opvoeren als het nieuwe gezicht van het kapitalistische kwaad. Het past bovendien in een trend in serieland waarin de schaduwkant van de open en liberale Scandinavische samenleving – een kwalificatie die Denemarken overigens steeds minder toekomt – in de schijnwerpers komt te staan. Zie bijvoorbeeld het recent op dvd verschenen Okkupert (‘bezet’, internationale titel Occupied), waarin de Noorse regering in de nabije toekomst besluit de gaskraan dicht te draaien en volledig over te stappen op duurzame energie. Een Russische invasie, gesteund door de eu, is het gevolg van dat nobele besluit. Of wat te denken van het derde seizoen van Deens- Zweedse coproductie Broen (‘de brug’, internationale titel The Bridge), dat begint met de moord op een lesbische vrouw die vlak daarvoor de eerste genderneutrale kleuterschool in Kopenhagen heeft opgericht.
Een politieke agenda lijkt Gram echter niet te hebben. Voor de schrijver zelf gaat Follow the Money uiteindelijk vooral over hebzucht, verklaarde hij in een interview met Nordisk Film & TV Fund: ‘De premisse is dat iedereen hebzuchtig is . In mijn ogen is het een basale menselijke conditie: na de financiële crisis waren veel mensen er snel bij om de bankiers op Wall Street de schuld te geven. Maar uiteindelijk waren we allemaal voor een deel verantwoordelijk.’