When They See Us op Netflix: pijnlijk en belangrijk

Volgens regisseur Ava DuVernay moet iedereen haar vierdelige miniserie When They See Us in zijn of haar eigen tempo kijken. Want sommige mensen, zo meent ze, hebben misschien wat adempauze nodig tijdens tussen de afleveringen. Een opmerkelijk kijkadvies in deze bingetijden.  

Maar na een halve aflevering is duidelijk waarom. When They See Us vertelt het ware verhaal van vijf tienerjongens, vier Afro-Amerikaans, een Latino, die in 1989 werden beschuldigd, vervolgd én veroordeeld na een brute verkrachting van een witte vrouw in Central Park in New York. En dat is geen verhaal om gedachteloos te bingen. 

Want de vijf jongens, Antron McCray, Kevin Richardson, Yusef Salaam, Raymond Santana en Korey Wise, die later door de media de ‘Central Park Five’ werden gedoopt, waren onschuldig. Ze waren zelfs niet eens in de buurt toen de verkrachting plaatsvond. En toch werden de tieners, die op dat moment tussen de 14 en 16 jaar oud waren, door de politie - zonder enig bewijs - vrijwel direct tot verdachten bestempeld, en vervolgens net zo lang verhoord en gemanipuleerd tot ze bekenden.  

Hun bekentenissen waren onsamenhangend en ongeloofwaardig en hadden in een eerlijke wereld nooit toelaatbaar mogen zijn. Maar in Amerika is de wereld niet eerlijk voor jongens met een zwarte of bruine huidskleur. En daar draait DuVernay (Selma, 13th) niet omheen.

Een van de mensen die in 1989 het hardst om de veroordeling van deze vijf tienerjongens riep, was zakenman Donald Trump. In een krantenadvertentie, van 85 duizend dollar in vier kranten, stelde hij voor de doodstraf opnieuw in te voeren, en in interviews haalde hij fel uit naar de verdachten. DuVernay koos er bewust voor echte interviewbeelden te gebruiken in plaats van een acteur de huidige president te laten spelen. Het moment dat een van de moeders van de jongens hoort dat Trump haar zoon dood wil hebben, is zo’n moment dat je als kijker het liefst even een adempauze neemt.   

De jongens werden veroordeeld. Vier van hen verdwenen vijf tot zeven jaar in jeugddetentie, Korey Wise die als enige 16 jaar was, zat meer dan 12 jaar in de gevangenis. In 2002 wees DNA-materiaal uit dat serieverkrachter Matias Reyes de echte dader was en werden de veroordelingen vernietigd. Pas in 2014 kregen de vijf inmiddels volwassen mannen 40 miljoen dollar schadevergoeding van de stad.  

Dit zijn allemaal geen spoilers, want de feiten zijn uitgebreid in het nieuws geweest. Wat echter al die jaren niet gezien is, is wie die jongens waren. Vijf onschuldige, vriendelijke tieners die hun toekomst van zich afgenomen zagen worden. Zonder enige reden, behalve dan dat hun huid een kleurtje had en dat ze in de verkeerde buurt woonden. When They See Us laat ze wel zien. Dat is niet altijd even makkelijk, maar wel hoognodig.