Zinderende zoektocht naar identiteit in spannende miniserie Tell Me Who I Am

‘Met alles wat er speelt in de wereld, kun je niet alleen maar toeschouwer zijn.’ Deze woorden worden in de laatste aflevering van de Spaanse miniserie Tell Me Who I Am uitgesproken tegen het hoofdpersonage, maar ze lijken in deze context totaal niet op hun plek. Want – zoals we in de voorgaande negen uur hebben geleerd - een passieve toeschouwer is Amelia Garagoya allerminst. We ontmoeten haar als sociaal betrokken huisvrouw uit de Spaanse hogere klasse, maar aan het eind van de serie – en enkele oorlogen later - is ze spion, vredesengel en vrijheidsstrijder.

Die verandering ontvouwt zich gestaag in de loop van negen afleveringen. In de eerste spoelen we terug naar het Madrid van de jaren dertig, waar Amelia - dan nog een jonge vrouw - deel uitmaakt van de Madrileense gegoede burgerij. Haar vader runde ooit een succesvol bedrijf, maar dat verkeert in zwaar weer door de onstuimige politieke omstandigheden in Europa. Om haar vaders bedrijf te redden, trouwt Amelia uit plichtsbesef met de zoon van een rijke industrieel, met wie ze een kind krijgt

Waar het sociale leven van Amelia en haar naasten tot dan toe vrij zorgeloos verloopt, worden in Spanje langzaam de contouren zichtbaar van een heuse revolutie. Hoewel de Spanjaarden op dat moment nog geen flauw benul hebben, is het uitbreken van de Spaanse Burgeroorlog een kwestie van tijd. Het heeft een impact op de sociaal betrokken Amelia, die zich altijd al druk maakte over de situatie van haar minder bedeelde medemens, hoewel ze zelf grotendeels opgroeide in luxe. Als ze in 1936 de charismatische Frans-Russische journalist Pierre ontmoet, raakt ze betrokken bij de revolutionaire beweging. Ze worden verliefd, en binnen een tijdsbestek van amper twee weken besluit Amelia vaderland, manlief én baby achter te laten om Pierre achterna te reizen naar Buenos Aires. Haar omgeving blijft in totale verbijstering achter.

In de Argentijnse hoofdstad leert Amelia echter al snel dat wegrennen met een charismatische vreemdeling die ze slechts twee weken kent niet per se de slimste move is. Deze Pierre is natuurlijk niet wie hij zegt te zijn, en vanaf de aankomst in Buenos Aires nemen de zaken voor Amelia een steeds onverwachtere wending. Hun relatie komt al snel onder druk te staan, en Amelia zoekt haar heil in hechte vriendschappen met een beroemde operazangeres en een Duitse soldaat. Maar het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zet al haar relaties weer op losse schroeven, en drijft haar uiteindelijk terug naar Europa.

Het in elkaar overvloeien van het persoonlijke verhaal van Amelia en de grote historische ontwikkelingen van de twintigste eeuw vormen de rode draad van Tell Me Who I Am. We reizen met Amelia mee van Madrid en Buenos Aires naar onder meer Londen, Moskou en de DDR. Amelia groeit uit tot een schakel in allerlei historische periodes, van de Tweede Wereldoorlog tot de Koude Oorlog. Ze wijdt haar leven aan het helpen van slachtoffers van fascistische regimes, óók als dat betekent dat ze er zelf onder moet lijden.

De makers hebben de ambitie daarbij niet bepaald geschuwd, want Tell Me Who I Am werd gefilmd op honderden locaties in ongeveer negen landen. De serie werd gebaseerd op de gelijknamige bestseller van de Spaanse auteur Julia Navarro uit 2010 (originele titel Dime Quién Soy: Mistress of War). Navarro wilde met het boek een inkijkje geven in de belangrijkste gebeurtenissen van de twintigste eeuw, maar dan wél door de ogen van een ‘gewone’ vrouw. In een interview met een Spaanse uitgever zei Navarro over haar boek: ‘Het gaat over gewone mensen, antihelden die buitengewone dingen doen omdat de gebeurtenissen die ze meemaken buitengewoon zijn.’

De keuze om zo veel geschiedenisverhalen te vertellen door de ogen van één vrouw pakt daarbij goed uit. Dit omvangrijke historische spionagedrama doet niets wat niet eerder is gedaan, maar het perspectief, de meertaligheid en het waanzinnige production design maken Tell Me Who I Am tot een uiterst boeiende (en vooral) spannende zit. De serie heeft daarbij een uitstekend uithangbord gevonden in de Spaanse actrice Irene Escolar. Voor Escolar was vooral de feministische insteek van Navarro in het verhaal belangrijk, gaf ze eerder aan in gesprek met online platform Fangirlish: ‘Ik heb veel biografieën gelezen over verschillende vrouwen in de periodes waarin Amelia leeft. Daarbij ontdekte ik veel verhalen over vrouwen waar ik niets vanaf wist. Het probleem is dus niet zozeer dat vrouwen dit soort ervaringen niet hebben meegemaakt, maar meer dat hun verhalen te weinig verteld worden.’