Renee Schräder werd tijdens het filmen in Roemenië verliefd op een lokale trans man

‘Ik had een pastoraal idee in mijn hoofd, een geromantiseerd beeld van het plattelandsleven,’ vertelt Renee Schräder. Voor diens afstudeerfilm voor de St. Joost School of Art & Design vertrekt Schräder in 2022 naar Roemenië om een documentaire te maken over de verhoudingen tussen mens en natuur daar. Tijdens het draaiproces wordt Schräder, zelf queer, verliefd op een lokale trans man. De kersverse regenboogrelatie roept grote weerstand op in de christelijke, conservatieve plattelandsgemeenschap. Schräder besluit het plan om te gooien en juist deze ervaring op camera vast te leggen. ‘Het bood me houvast dat ik iets zinvols kon doen in een situatie waaraan ik niks kon veranderen.’

Schräder: ‘Ik had vooraf niet het idee om een documentaire in dagboekstijl te maken. Ik wilde er helemaal niet zelf in zitten, maar een fly on the wall zijn. Oaia Neagră is haast het tegenovergestelde geworden. Het is een hele persoonlijke film geworden. Achteraf gezien heb ik etnografische momenten gefilmd, maar zo voelde dat niet. Zelf zat ik er juist heel dicht op. Het was óók mijn leven. Alles gebeurde in het moment: nu gaan we feesten, nu gaan we de berg op rennen.’

‘Ik heb geprobeerd het zo echt mogelijk te maken. Uiteindelijk komt mijn werkelijke gevoel het best naar voren op de manier zoals de film nu is opgebouwd: de ervaring van een sprookjesachtige plek, die ineens omslaat in het besef dat het helemaal niet zo fijn is en tot slot de gedachte: we moeten hier weg.’

‘Voor mezelf was vooral het maakproces therapeutisch. Verder heb ik alleen maar positieve en fijne reacties op de documentaire ontvangen. Mensen die zeggen dat ze zich gezien voelen of soortgelijke ervaringen hebben gehad. Dat was ook een belangrijk doel en de voornaamste reden waarom ik mijn plan voor de documentaire heb omgegooid.’

‘Gek, want Nederland is helemaal niet gastvrij. En al helemaal niet voor trans personen. Het werd hem best wel moeilijk gemaakt. Dat was dan toch weer een bevestiging van hoe racistisch en transfobisch het in Nederland kan zijn, terwijl dat niet zo overkomt. Maar het is wél zichtbaar voor de mensen die er middenin zitten.’

‘Zeker, mijn volgende film zal daar hopelijk ook over gaan. In ieder geval zal het te maken hebben met de ervaring van trans personen die naar – zogenaamd regenboogvriendelijk – Nederland migreren. Vaak lopen zij tegen flinke problemen aan; op Schiphol word je als trans vrouw bij de mannen geplaatst, terwijl dat onveilig is. En ook in Ter Apel spelen heftige problemen. Dat zie je niet, dat wordt natuurlijk goed verstopt. Dus daar wil ik wel iets over zeggen.’