Swan Song: tragiek en spanning in docu over nieuwe opvoering Het zwanenmeer

Het Zwanenmeer staat bekend als een verhaal van tegenpolen. De in het wit gestoken ballerina Odette is mooi, puur en onschuldig, terwijl Odile in haar zwarte kostuum bedrog en sluwheid verbeeldt.

Het wereldberoemde ballet van Tsjaikovski is al duizenden keren opgevoerd en nu wil regisseur Karen Kain van het Nationaal Ballet van Canada zich eraan wagen. Zij werd in 2005 artistiek directeur van het ballet na er jaren als prima ballerina gedanst te hebben. Voordat ze met pensioen gaat, wil ze haar visie op Het Zwanenmeer overbrengen. Documentairemaker Chelsea McMullan legt dat proces vast in Swan Song, vanavond te zien in Het uur van de wolf. Het briljante van de documentaire is dat twee van de ballerina’s die we volgen het narratief van Odette en Odile weerspiegelen, al draait de tegenstelling bij hen niet om goed versus kwaad.

Jurgita Dronina is de gelauwerde prima ballerina van het ballet die witte zwaan Odette zal dansen. Ze komt vrolijk en hardwerkend over, met een gelukkig en stabiel gezinsleven. Het enige wat haar in de weg kan staan is een zenuwblessure waardoor ze de première misschien niet haalt.

Shaelynn Estrada is danser in het corps de ballet en daardoor slechts een van de vele dansers die de zwanen op de achtergrond vertolken. Zij wil maar al te graag prima ballerina worden, maar moet hard zwoegen. Bovendien staan haar demonen haar in de weg: al vanaf de eerste scène – waarin ze haar bed opmaakt terwijl ze zegt dat ze dat moet doen van haar therapeut – begrijpen we al dat ze worstelt met psychische klachten.

De twee ballerina’s zijn niet zozeer elkaars rivalen, maar vertolken wel de uitersten van de balletwereld. De een is beroemd, geliefd en heeft het allerhoogste in ballet bereikt, al vergt dat veel van haar lichaam. De ander is jong, onbekend en ambitieus, maar haar mentale gezondheid heeft daaronder te lijden.

Tragiek en spanning zitten op nog veel andere manieren verwerkt in de documentaire. Want er speelt ook een maatschappelijk vraagstuk over hoe inclusief de balletwereld is als iedereen in witte maillots moet dansen terwijl er zo veel andere huidskleuren zijn. Regisseur Kain overweegt om de maillots weg te laten. Maar hoe moet dat dan met Shaelynn Estrada, die littekens op haar benen heeft omdat ze zichzelf heeft gesneden? Zou zij, ondanks haar bagage en de zichtbare sporen die dat op haar lichaam heeft achtergelaten, kunnen opbloeien? Zou zij ooit de witte zwaan kunnen worden?