Filmmaker Waad Al-Kateab (For Sama) volgt twee families in Turkije in de nasleep van de verwoestende aardbeving van 2023.  

Slechts twee keer eerder in de geschiedenis vond er in Turkije zo’n zware aardbeving plaats als die van 6 februari 2023. Eén keer in 1939, in de provincie Erzincan in Oost-Anatolië, en één keer in 1668 in de Zwarte Zeeregio in het noorden van het land. Alle drie de bevingen hadden een kracht van 7,8 op de schaal van Richter: ongeveer zo verwoestend als een groot kernwapen. Bij de beving van februari 2023 kwamen meer dan 50.000 mensen om het leven.

Hoewel de aardbeving van 2023 bijzonder zwaar was, vinden er in Turkije en ook in buurland Syrië regelmatig aardbevingen plaats. Gemiddeld enkele honderden keren per jaar. Turkije ligt op de Anatolische plaat: een relatief kleine tektonische plaat die door de grotere Arabische en Afrikaanse plaat richting de Euraziatische plaat wordt geperst. Voorspellen waar en wanneer er een aardbeving plaats zal vinden, is logischerwijs onmogelijk. Maar dat Turkije ten alle tijden op een aardbeving bedacht moet zijn, is een feit.

Fadi bij een graf

Hoe is het dan mogelijk dat toch zeker de helft van alle gebouwen in grote Turkse steden als Ankara, Diyarbakir en Gaziantep, níét aardbevingsbestendig is? Die vraag ligt – letterlijk en figuurlijk – ten grondslag aan Death without Mercy (VPRO) van filmmaker en activist Waad Al-Kateab, die eerder de prijswinnende documentaire For Sama (2019) maakte. In Death without Mercy volgt Al-Kateab twee families in de tien dagen na de verwoestende aardbeving van 2023. Dat het hier niet alleen een natuurramp, maar ook een catastrofaal overheidsfalen betreft, wordt in die tien dagen langzaam duidelijk.

Zo stuit Al-Kateab onder meer op het ingestorte Rönesans Rezidans in de stad Antiochië, een luxe appartementencomplex dat zo’n duizend mensen huisde. Het complex kwam symbool te staan voor het grote gebrek aan aardbevingsbestendige bouwwerken in het land.

Rönesans Rezidans werd als aardbevingsbestendig aangeprezen toen het in 2012 werd opgeleverd, maar bleek in 2023 zodanig slecht gefundeerd te zijn dat het vrijwel integraal achterover klapte. Zeker achthonderd bewoners kwamen daarbij om het leven – slechts een klein deel van de in totaal duizenden doden die volgens verschillende experts in Death without Mercy voorkomen hadden kunnen worden.

Death without Mercy

donderdag 6 februari

NPO 2 22.20-23.45

de nieuwste documentairetips in je mailbox?