Terugkijktips van week 28 die je niet mag missen
En nu met z’n allen!
2Doc: We Are the Thousand
Foo Fighters-fan Fabio Zaffagnini wist amateurmuzikanten om te toveren tot duizendkoppig rockmonster.
lees verder
Je zou kunnen zeggen dat muziek evolutionair zinloos is: het stilt onze honger niet, en we leven er geen dag langer door. Althans, dat is de redenering van de Canadees-Amerikaanse cognitief psycholoog die door Henkjan Honing, hoogleraar muziekcognitie, wordt geciteerd in zijn boek Iedereen is muzikaal (2010). De psycholoog beschrijft muziek als ‘auditieve kwarktaart’: een smaakvol extraatje, maar evolutionair gezien op z’n best een plezierig bijproduct van taal.
Dat er ook andere evolutionaire verklaringen mogelijk zijn illustreert de vrolijk stemmende Idfa-documentaire We Are the Thousand (Anita Rivaroli. 2020). De Italiaanse Fabio Zaffagnini heeft een droom: zijn geliefde band Foo Fighters laten optreden in de Italiaanse stad Cesena. Om de wereldberoemde band daarvan te overtuigen, besluit hij met tweehonderdvijftig drummers, honderdvijftig bassisten, driehondervijftig gitaristen en tweehonderdvijftig zangers een ode te brengen, met het lied ‘Learn to Fly’.
Een idiote missie, natuurlijk. Want hoe krijg je duizend geschikte muzikanten bij elkaar? En vooral: hoe zorg je ervoor dat deze individualistische ijdeltuiten op exact hetzelfde moment precies dezelfde noten aanslaan? Toch zien we in deze documentaire, die soms wat in scène gezet lijkt, toch echt de allergrootste amateurrockband ter wereld ontstaan. Honderden punkrockers, bluesliefhebbers en metalheads uit heel Italië melden zich aan, in leeftijd variërend van zes tot zestig jaar. En als de groep glunderende kantoorklerken, architecten, dokters, bakkers, brandweerlieden, grafisch ontwerpers, ICT’ers, pedagogisch medewerkers en vrachtwagenchauffeurs synchroon op de drums slaan, bezorgt dat zelfs de grootste muziekhater kippenvel.
Dan weer terug naar Henkjan Honing. Omdat mensen in heel grote groepen samenleven kunnen zij niet iedereen vlooien. Dus moeten er andere manieren zijn om iedereen bij elkaar te houden. Muziek lijkt, volgens hem, die rol te hebben overgenomen. Mensen worden bijvoorbeeld empathischer als je ze samen ritmisch laat bewegen. We Are the Thousend laat zien wat de acrobatiek van het samen spelen ons kan brengen. Juist omdat muziek niet bedreigend én niet van levensbelang is, helpt het luisteraars en muzikanten de wereld te ontdekken.
Dromen, durven én (idiote missies) doorzetten, dus. Als zinvolle kers op de kwarktaart.
Als haren op haar hoofd
2Doc: The Return – Life after Isis
Indrukwekkende documentaire over IS-vrouwen in Syrië, onder wie ook twee Nederlandse.
lees verder
De afgelopen twee jaar filmde de Spaanse filmmaker Alba Sotorra Clua in het opvangkamp Kampja Roj, gelegen in het uiterste noordoosten van Syrië. Het kamp bevindt zich in Rojava, de grotendeels Koerdische autonome regio in Syrië, die ontstond op het hoogtepunt van de Syrische burgeroorlog. Deze seculiere, democratische, feministische regio werd gevormd op basis van de ideeën van Abdullah Öcalan, de leider van de militante Koerdische beweging PKK in Turkije. Met behulp van Amerikaanse bommenwerpers waren het goeddeels de gewapende troepen van Rojava – mannen en vrouwen – die IS verdreven uit onder meer Raqqa en het allerlaatste bolwerk Baghouz.
Sindsdien zitten de Koerden in Rojava nog met zo’n honderdduizend IS-gevangenen, onder wie veel vrouwen en kinderen. Al jaren is het een gevecht van Rojava om de herkomstlanden hun naar IS afgedwaalde staatsburgers weer te laten opnemen. Maar die landen zijn in de regel op z’n hoogst bereid de kinderen op te vangen.
Alba Sotorra Clua maakte een bijzonder indrukwekkende documentaire, gesponsord door een fonds van de Europese Unie en geholpen door de filmcommune van Rojava. In Kampa Roj volgt ze een handvol ‘IS-bruiden’, onder wie de Amerikaanse Hoda Muthana, de Britse Shamina Begum en de Nederlandse Nawal Hammadi en Hafida Hadoud. Stuk voor stuk jonge vrouwen die ook in eigen ogen de stomste beslissing van hun leven hebben genomen toen ze naar Syrië trokken. Direct bij aankomst in Syrië werden ze opgesloten in een ‘madafa’, een huis voor alleenstaande vrouwen, waar ze slechts uit konden komen als ze trouwden met een onbekende IS-soldaat, zich over het huishouden ontfermden en kinderen kregen.
In Kampa Roj gaan ze met elkaar in gesprek onder leiding van een Koerdische vrouwenactivist, die met eigen ogen gezien heeft wat IS aangericht heeft. Op de aftiteling draagt filmmaker Alba Sottora de film op aan haar moeder, die haar geleerd heeft te luisteren zonder te oordelen. Dat kunnen de kijkers ook ter harte nemen.
Steigerbouwer
Brainwash talks
Biomedisch ingenieur Dan Jing Wu wil een functionerend hart bouwen en kan het al een beetje.
lees verder
Dan Jing Wu (1989) ontkracht nogal wat vooroordelen. De jonge Eindhovense richtte met een oude schoolvriendin de succesvolle onlinetassenlijn Noya Noir op. Maar een hip bedrijf runnen doet Wu er ‘slechts’ bij. De ambitieuze Wu is namelijk in het dagelijks leven biomedisch ingenieur en doet (promotie)onderzoek naar de regeneratie van weefsel met behulp van supramoleculaire biomaterialen. Als een van de ambassadeurs bij Studio deBalie en Faces of Sciences van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, ziet Wu het als een missie om haar ingewikkelde onderzoeksmaterie voor een breder publiek inzichtelijk te maken.
Om haar werkzaamheden te verduidelijken trekt Wu in de media vaak de vergelijking met een hagedis die zijn staart verliest en in staat is om een nieuwe aan te maken. Het staartgroeimechanisme van de hagedis inspireerde Wu om onderzoek te doen naar het ontwikkelen van synthetisch biomateriaal dat plaatselijk ondersteuning aan het lichaam kan geven, daar waar het niet meer goed functioneert. Wu ontwikkelde biomaterialen die als een soort slimme moleculen fungeren en die beweegbaar zijn doordat het materiaal reageert op licht, temperatuur of water. Die beweegbaarheid is belangrijk omdat lichaamsweefsel dynamisch is en meegroeit. Het lichamelijk herstel, bijvoorbeeld bij een beschadigd stuk oog of nier, vindt plaats op celniveau. De cellen hechten zich aan de slimme moleculen. De cellen beginnen dan te groeien. Op het moment dat het weefsel voldoende is opgebouwd, breken de slimme moleculen, als het ware de ‘bouwsteigers’ zichzelf weer af.
Vandaag is de veelzijdige wetenschapper gastspreker in Brainwash Talks en vertelt zij over haar werk, inspiratiemomenten en over haar ambitie. Want hoewel het op dit moment technisch niet mogelijk is om een orgaan in zijn geheel te regenereren, Wu’s hoop is om ooit een volledig orgaan, zoals een bewegend synthetisch hart, te kunnen bouwen.