Podcaster Kumanyika biedt een ander perspectief

Het is een goed verhaal, dat van de stoere rapper die een sociaal bewuste academicus werd, maar Kumanyika was eerder voorbestemd voor hoger onderwijs dan voor hiphop. Zijn moeder is emeritus hoogleraar epidemiologie en zijn vader zette zich in de jaren zestig al in voor zwarte burgerrechten. Zijn Nederlandse stiefvader promoveerde in de sociologie en antropologie en werkt nu op het gebied van volksgezondheid voor de Verenigde Naties. ‘Eigenlijk ben ik heel saai,’ zegt hij met zijn kenmerkende gulle lach, ‘ik ben gewoon mijn ouders gevolgd.’ Hij promoveerde in de massacommunicatie met een proefschrift over hiphop en sociale rechtvaardigheid. ‘Mijn opleiding in kritische mediastudies heeft me anders naar de wereld laten kijken op het gebied van thema's als gender, ras en sociale verhoudingen.’

Die blik wordt duidelijk als ik hem vraag waarom hij in zijn keynote speech op het podium vertelde dat hij er nog altijd mee worstelt om op een podium te staan voor een overwegend wit publiek. ‘Je ziet er voor mij uit als een vrouw,’ begint hij zijn antwoord. ‘Identificeer je jezelf ook zo? Wij leven in een patriarchale maatschappij die bepaalde verwachtingen heeft van vrouwen: ze moeten glimlachen, er mooi uitzien, lief zijn. Er zijn ook verwachtingen op het gebied van kleur. Zelfs als ik uitgenodigd word op een evenement als dit, om te praten over complexe problemen, kan ik op het podium het idee niet van me afschudden dat zwarte mensen van oudsher gediend hebben ter vermaak van witte mensen. Daar ben ik me altijd van bewust, net als de gevolgen ervan voor mijn gedrag.’

Kumanyika’s achtergrond en persoonlijke ervaringen spelen een grote rol in zijn werk. ‘Ik vond altijd dat je er als journalist op uit moet gaan en dat niet alles om jou moet draaien,’ vertelt hij. ‘Maar waar je ook heen gaat, je neemt jezelf toch altijd mee. Het is belangrijker hoe je als journalist duidelijk maakt wat jouw rol in het verhaal is. Dat geef ik studenten ook mee als het gaat om objectiviteit. Als je zogenaamd neutraal bent, ben je eigenlijk je publiek aan het voorliegen.’

Daarom is het ook belangrijk dat mensen met allerlei achtergronden vertegenwoordigd zijn in de journalistiek, en daar maakt Kumanyika zich hard voor. In de vs is het medialandschap net als in Nederland nog steeds een grotendeels witte aangelegenheid. ‘Daarin kan volgens mij alleen echte verandering komen als je inzicht krijgt in wat daaronder ligt. Je moet begrijpen hoe macht werkt. Welke krachten zijn in het spel als er bepaalde mensen worden buitengesloten? De meeste journalisten zijn wit en dat is geen afspiegeling van de maatschappij. Je moet je afvragen hoe dat komt. Het racistische antwoord op die vraag is dat zwarte journalisten niet goed genoeg zijn, niet genoeg hun best doen, niet beschikbaar zijn. Dat is bullshit. Je moet kijken naar de onderliggende structuren die ervoor zorgen dat de situatie zo is zoals hij is, en daar iets aan veranderen.’

Hoe kan het medium podcast bijdragen in die verandering? ‘Podcasts zijn laagdrempelig om te maken, maar veel luisteraars bereiken is nog altijd moeilijk. Podcast heeft een voordeel, omdat er meer verschillende verhalen in verteld kunnen worden. Op een nieuwsredactie moet er altijd een vorm van actualiteit bij komen kijken, als het om podcast gaat kun je creatief zijn. En als mensen een podcast aanzetten, doen ze iets wat vrij uitzonderlijk is. Ze gaan misschien wel een uur luisteren naar wat je te zeggen hebt. Daar moet je gebruik van maken.’

Een manier waarop Kumanyika dat zelf doet, is door te werken aan een nieuw seizoen van Uncivil. ‘Er zijn nog veel verhalen die we graag willen vertellen. Over de Burgeroorlog, maar die vatten we breed op. Ik wil de geschiedenis belichten op een manier die zaken in beweging zet.’