Terug naar de Goeverneurstraat

Vanaf oktober 1976 bivakkeerden drie VPRO-journalisten – Roel van Broekhoven, Katrien de Klein en Kees Slager – een jaar lang in de J.J.A. Goeverneurstraat, een straat in een volkswijk in Dordrecht. Ze maakten hier wekelijks een radioprogramma van een uur over op Hilversum 3, De straat, en schreven er columns en artikelen bij voor de VPRO Gids. Een ongelofelijk project, dat bedacht en gepresenteerd werd door Germaine Groenier (bekend van haar seksrubriek Germaine sans gêne) en dankzij cassetteopnames van Kees Slagers echtgenote bewaard bleef. Bijna alle uitzendingen zijn nog terug te luisteren.

Wie dat doet, krijgt een goed beeld van hoe het leven in de jaren zeventig was in deze Dordrechtse volkswijk, de Krispijnse Driehoek. Een buurt die asociaal werd genoemd – tot verontwaardiging van de bewoners, die elkaar juist graag en vaak hielpen. Wat de nu bijna vijftig jaar oude radio-opnames zo bijzonder maakt, is dat je gewone mensen met een stevig Dordts accent recht voor z’n raap en in hun eigen woorden hoort vertellen wat ze bezighoudt. De stem des volks in stereo, zo noemde de legendarische VPRO-presentator Cor Galis het programma in zijn wekelijkse ronkende intro. En die stem des volks kreeg destijds veel minder media-aandacht dan nu.

het artikel gaat verder onder het kader

In het radioprogramma hoor je het perspectief van de mannen die zich kapotwerken in de haven, van hun vrouwen die actievoeren voor verkeersdrempels en van tieners met grote toekomstdromen. De radiomakers voeren openhartige gesprekken over zaken als seksualiteit en opvoeding, maar ook over politiek. Je hoort hoe de eerste Turkse gastarbeidersgezinnen niet door iedereen even warm ontvangen worden. En je hoort hoe het leven in de straat steeds weer doorgaat: baby Anthony wordt geboren, Ella en Appie gaan trouwen, de kleine Edwin wordt aangereden door een auto en er is een songfestival in buurthuis Het Hobbeltje.

De drie VPRO-journalisten, Roel van Broekhoven, Katrien de Klein en Kees Slager, hadden hun studiootje ingericht in het (inmiddels gesloopte) Badhuis. Hun aanpak was ambitieus: ze wilden niet alleen verslag doen, maar zaten vol activistische idealen. Zo hoopten ze de ogen van de arbeiders te openen voor het onrecht dat hen werd aangedaan: zwaar werk voor weinig geld, veel overuren en huurwoningen die in zo’n slechte staat verkeerden dat het gevaarlijk voor de bewoners was.

De journalisten probeerden de bewoners nieuwe inzichten te geven en hun levens te veranderen. Dat deden ze niet alleen met gesprekken, maar ook via allerlei gekke acties. Bewoners moesten bijvoorbeeld een week zonder tv of zonder auto leven, en een heel clubje buren werd op dieet gezet. Ook ging Roel van Broekhoven met vier huisvrouwen uit de straat vijf dagen naar Parijs, zodat ze eens wat meer zagen dan het aanrecht en hun mannen thuis eindelijk gingen koken en zorgen.

Heeft het programma zijn doel bereikt: de straatbewoners emanciperen? Of waren de jonge radioreporters hopeloos naïef in hun ambities? Ik vraag het ze in de audiodocumentaire Terug naar de Goeverneurstraat, waarin zeventigers Roel van Broekhoven en Katrien de Klein en tachtiger Kees Slager nog één keer terugkeren naar ‘hun’ straat en met oud-straatbewoners praten. Een van hen is de 63-jarige Toos van der Wielen, die opgroeide in de straat en getrouwd is met haar buurjongen, Ad. Ook Toos en Ad blikken terug op hun jeugd in de Goeverneurstraat en op wat ze zich nog herinneren van het jaar met de VPRO-journalisten. Kees Slager haalt zijn plakboek van het radioprogramma tevoorschijn en voor we het weten wanen we ons in 1976. Een tijd waarin nog alles mogelijk leek: bij de VPRO, op de radio en in de samenleving.