Bloedbad in Roermond

De VPRO-serie The Spectacular is sinds 23 december in zijn geheel te zien op NPO Start Plus. Centraal staan de aanslagen van de IRA die de regio Limburg eind jaren tachtig teisterden. Hadewych Minis speelt een politie-inspecteur aan het hoofd van een internationaal rechercheteam dat de daders probeert op te sporen. De serie is gebaseerd op ware gebeurtenissen, maar gedramatiseerd. Wat er écht gebeurde, bijvoorbeeld op zondagavond 27 mei 1990 op de Markt in Roermond, is te horen in de podcast Bloody Sunday in Roermond. De maker is de Venlose muzikant, presentator en schrijver Frans Pollux. Hij scoorde in het voorjaar van 2020 een podcasthit met De Laatste dans, waarin hij op zoek gaat naar een dood gewaande kroegklant.

Zijn nieuwe podcast begint met een meeslepend verslag van die horrorfilmachtige avond, toen mannen met machinegeweren het vuur openden op een auto met een Brits kenteken. ‘Het bleef maar knallen,’ zegt een van de ooggetuigen. ‘Ik dacht: ja, je hebt je punt gemaakt, hij is dood, hoor.’

Wat er precies gebeurde, wie er verantwoordelijk waren en of het bloedbad voorkomen had kunnen worden, doet Pollux in vier afleveringen uit de doeken. En hoewel de podcast in tegenstelling tot de serie dus een journalistieke productie is, raakt de luisteraar al snel verwikkeld in verhalen over infiltranten, samenzweringen en politieke intriges. ‘Dat hangt nou eenmaal samen met deze zaak,’ zegt Pollux. Hij baseerde zijn verhaal voor een groot deel op het boek Ruger .357 van Paul van Gageldonk, die werd geïnterviewd in de VPRO Gids van vorige week. ‘Hij heeft de zaak heel zorgvuldig uitgeplozen, en blijft ermee bezig, want steeds meer betrokkenen van toen besluiten dertig jaar na dato alsnog hun verhaal te doen.’

Ondanks de gruwelijkheid en de verregaande politieke implicaties waren de IRA-aanslagen weggezakt uit het nationale geheugen. Dat heeft te maken met de status van Limburg in Nederland, denkt Pollux. ‘De regio heeft letterlijk en figuurlijk afstand tot de Randstad en wat er gebeurt heeft daarom minder impact. Het minderwaardigheidscomplex dat de katholieke Noord-Ieren tot hun activisme dreef, herken ik dan ook wel. Maar de katholieke Limburgers hebben zich weten te emanciperen en hebben in Nederland een stem gekregen. In Noord-Ierland leidde het miskende gevoel tot wat zij een vrijheidsstrijd noemden. Maar nu ik heb gezien wat het gevolg daarvan was, die gruweldaden, dan kan ik daar absoluut geen begrip voor opbrengen.’