Je leest dit artikel gratis. Wil je meer van de VPRO Gids? Neem een abonnement. Nu 12 weken voor slechts 10 euro. Ik wil meer lezen →
Verbloemd
Het fraaie 'Florilegium' van Danielle Kwaaitaal staat vol zorgvuldig geënsceneerde foto’s van bloemen. De beelden zijn tegelijkertijd vertrouwd en bevreemdend. ‘Je wilt de bloem recht doen, maar het moet ook een beetje schuren.’
De hortensia herken je meteen, net als de blauwe druifjes, de akelei en de astrantia. Maar in Florilegium van Danielle Kwaaitaal staan ook tientallen bloemen die je niet direct kunt thuisbrengen. Hollandse snijbloemen die door haar te water zijn gelaten in een aquarium met gekleurde inkt, waardoor de zwaartekracht wegvalt. ‘In de houding die ze aannemen zit een hele mooie poëzie en vrijheid. Ik heb er met bijna onstopbare inspiratie en plezier aan gewerkt,’ vertelt Kwaaitaal.
Nooit meer slapen
Ze begon met de helleborus, die in januari bloeit en daarmee het prille begin van de lente markeert. Vrijwel direct besloot ze dat ze het jaar rond bloemen zou blijven fotograferen, de seizoenen volgend. Ze plukte zelf maar schakelde ook bloemisten in die van de veiling mooie exemplaren voor haar meebrachten.
‘Ik bevestigde kleine loden gewichten aan de steeltjes zodat ze niet naar de oppervlakte zouden drijven, en ik gebruikte heel koud water. Met warm water verslappen bloemen sneller, en hechten zich meer belletjes zuurstof aan de blaadjes. De temperatuur van het water heeft veel effect op wat er gebeurt. Het koude water conserveert de bloem heel goed omdat er geen zuurstof meer bij komt. Soms liet ik een compositie een nacht in het water staan om er de volgende dag mee door te gaan.’
Door de zorgvuldige enscenering, belichting en de kleur van de inkt lijkt het resultaat eerder een schilderij dan een foto. Niet voor niets noemt Kwaaitaal zichzelf geen fotograaf, maar een kunstenaar met een camera. Sinds ze in 1991 afstudeerde aan de Rietveld Academie experimenteert ze al met digitaal gemanipuleerde fotografie.
Verzamelaarsobjecten
‘Ik ben veel meer geïnteresseerd in schilderkunst en grafiek dan in fotografie. Wat ik doe verschuift steeds meer naar een hybride kunstvorm. Toen ik begon met deze bloemenserie had ik al in mijn achterhoofd dat het een boek moest worden, geïnspireerd op de klassieke florilegia uit de zeventiende eeuw. In deze exclusieve uitgaven staan gedetailleerde illustraties van bloemen en planten die in het bezit waren van welgestelde kooplieden.
Deze boeken zijn nu verzamelaarsobjecten en museumstukken, ze zijn onbetaalbaar. Zo’n rijk boek wilde ik ook maken, terwijl ik eigenlijk helemaal geen boekenmaker ben. Ik ben een kunstenaar die van fysieke werken aan de muur houdt, maar dít boek zat meteen in mijn hoofd. Er wordt vrijwel nooit meer een kunstenaarsboek op dit niveau uitgegeven, dus dat ik een uitgever heb gevonden die het aandurfde is heel bijzonder. Ik mocht zelfs aanwezig zijn bij het drukken. Ik heb tot twee of drie keer toe de persen laten stoppen om nog wat correcties aan te brengen.’
Danielle Kwaaitaal
Florilegium
Met teksten van Arjan Peters en Wieteke van Zeil