Sandra Hüller over The Zone of Interest: 'Ik ging écht die vrouw niet spelen'

De Duitse actrice Sandra Hüller (1978) is in eigen land al jarenlang een ster (vooral in het theater), maar bij het internationale publiek brak ze afgelopen jaar pas echt door met rollen in de wereldwijd geprezen films Anatomy of a Fall en The Zone of Interest. Beide zijn voor meerdere Oscars genomineerd en Hüller, zeer terecht, zelf ook, voor haar hoofdrol in Gouden Palm-winnaar Anatomy of a Fall. De actrice kwam in Rotterdam bescheiden het podium op en vertelde, in een stampvolle zaal, meer dan een uur over haar carrière.

'Ik was vijftien of zestien. Mijn docenten Engels en Duits begonnen een toneelclubje en zeiden dat het misschien iets voor mij zou zijn, omdat ik van taal hield. Ik probeerde het uit en vond het leuk. Het was het eerste waar ik echt goed in was en waar ik plezier in had. Daarna nam ik lessen. Mijn eerste rolletje was op school. Ik speelde een rector en vroeg mijn vader om een pak. Ik was als rector heel gemeen tegen de kinderen. Rond mijn twintigste had ik mijn eerste serieuze rol als actrice. Dat was gelukkig niet in Berlijn op een groot podium. Daar vallen fouten zo op en ik was nogal bang voor de mening van het publiek. Het was in een klein theater in Thüringen, waar ik ben opgegroeid. Ik merkte al gauw dat theater uitputtend is. Het is heel fysiek, maar zo zou het ook moeten zijn.'

'Toen ik werd uitgenodigd voor de casting wist ik nog niet wie de regisseur was en waar de film over ging. Toen hoorde ik: het is Jonathan Glazer en het gaat over de familie die naast Auschwitz woonde. Ik zei meteen nee. Nee, nee, nee. Ik had een soort fysieke reactie. Ik wilde hier geen deel van uitmaken. Ik ging écht die vrouw niet spelen. Onmogelijk. Maar toen ontmoette ik Jonathan en kwam ik erachter dat hij dezelfde onzekerheden en twijfelachtige gevoelens had als ik. Hij wilde geen verhaal neerzetten dat al eerder was verteld. De personages mochten niet verheerlijkt worden, ze mochten geen emoties hebben. Het was niet zo dat ik Hedwig Höss wilde spelen, maar ik wilde onderdeel zijn van dit proces.'

'Normaal gesproken wil je je verbonden voelen met de personages die je speelt. Je wilt van ze houden en ze beschermen. Je zoekt iets dat je gemeen hebt en dat is een geheim dat je soms alleen deelt met je partner of met de regisseur. Maar daar was in dit geval geen sprake van. Het werd biografisch, omdat zij het gewoon niet waard was. Alle woede die ik heb jegens deze mensen zorgde ervoor dat ik haar leeg kon laten zijn. Geen gevoel van verbinding, van schoonheid of van elegantie. Geen gevoel van liefde of wat voor gevoelens we ook kunnen hebben, want die zijn onmogelijk bij iemand die zich er bewust van is dat er mensen worden vermoord naast haar huis. Daarom speelde ik deze rol voornamelijk met mijn lichaam.'

'Als ik ergens aan begin te werken en ik begin te fantaseren over een personage, zijn er soms zinnen in een script die niet helemaal goed voelen. Dit vertel ik meteen aan de regisseur of de scenarist, die idealiter dezelfde persoon zijn. Ik hou er niet van om te improviseren, want ik ben geen schrijver. Ik vind het ook prettig als de regisseur achter de monitor zit. Het is ook wel goed als ze aanwezig zijn, maar ze realiseren zich niet altijd dat ze geluid maken. Dan is een take nauwelijks klaar en hoor je hun stoel al verschuiven. Dat geeft me het gevoel dat ik sneller had moeten zijn. Dus ik vind een goede band met de regisseur fijn, maar ook genoeg ruimte.'

'Op een set vind ik het belangrijk dat er een juiste balans is tussen vertrouwen en verantwoordelijkheid. Dat iedereen je vertrouwt in jouw visie en jouw capaciteit om iets voor je te zien, zonder het ook echt te hebben meegemaakt. Stel dat je een moeder speelt. Dan wil je niet werken met iemand die vindt dat je nu naar het ziekenhuis moet om een bevalling mee te maken. Sommige mensen kunnen een omgeving creëren, zoals bij theater, waarbij iedereen zich veilig voelt. Een omgeving waar niemand wordt beoordeeld of pijn wordt gedaan. Dat maakt het werk pas echt leuk en goed. Ik geloof ook niet in druk en ik geloof niet in perfectie. Ik ga toch niet perfect zijn.'

'Ik ben er nog steeds niet aan gewend. Ik denk er wisselend over, want de omstandigheden zijn ook steeds weer anders. Ten eerste gaan we allemaal dood. Dat is één perspectief. Maar soms giechel ik ook van opwinding over wat er allemaal gebeurt. Dan vind ik het leuk. Tegelijkertijd kan ik m’n hond uitlaten op straat en roepen er mensen ‘gefeliciteerd’ naar me, terwijl ik ze nog nooit heb gezien. Het is dus een mix, van alles wat.'