In Blue My Mind volgen we de vijftienjarige Mia. Ze is pas verhuisd en dat betekent een nieuwe school met onbekende klasgenoten. Al snel maakt Mia deel uit van het groepje populaire meiden voor wie alles draait om winkelen, feesten, alcohol en drugs. Voor Mia een welkome vorm van escapisme, want het gaat helemaal niet goed met haar. Normale puberproblematiek? Nou, nee. Blue My Mind volgt de recente trend van Raw en Thelma: de vrouwelijke volwassenwording gaat gepaard met horrorelementen. Welke bizarre transformatie Mia precies doormaakt, houden we geheim. Maar wanneer ze voor het eerst ongesteld wordt, verandert haar lichaam op een manier die op z’n zachtst gezegd verontrustend is te noemen.
Blue My Mind is het indrukwekkende speelfilmdebuut van Lisa Brühlmann (1981, Zürich). Het scenario is tevens van haar hand, maar de carrière van Brühlmann begon met acteren. 'Toen ik jonger was, dacht ik bij een regisseur altijd aan een gerespecteerde man. In mijn universum leek het daarom niet echt een optie om regisseur te worden,' vertelt Brühlmann in Rotterdam. 'Ik had veel werk als actrice, maar kreeg nooit scripts toegestuurd van films die ik zelf graag zou zien. Hoe meer ervaring ik opdeed, hoe groter de drang werd om mijn eigen films te maken. Een jaar na mijn afstuderen aan de toneelschool heb ik mij ingeschreven bij de filmacademie.'
In de korte films die Brühlmann daar maakte, komen ook al opvallend veel tienermeisjes voor. 'Als je voor het eerst begint met schrijven, is het natuurlijk vaak gebaseerd op persoonlijke ervaringen en gevoelens,' licht ze toe. In Blue My Mind zit een scène waarin Mia opgedoft naar school gaat, maar op het plein plotseling onzeker wordt: ze haalt de grote ringen uit haar oren en veegt de lippenstift weg. Wanneer dit moment ter sprake komt, begint Brühlmann meteen te glimlachen. 'Dit is het favoriete moment van mijn editor! Voor haar was het heel herkenbaar. Toen ik jonger was, is dit mij ook overkomen en daarom is het in het script belandt.'
Zoals ieder jaar wordt tijdens IFFR gespeeld met onze verwachtingen van genrefilms. In deze interviewreeks richten we ons op de grensoverschrijdende verhalen van en over vrouwen. Deze keer: Lisa Brühlmann en het Zwitserse coming-of-age horrordrama Blue My Mind.
Still uit Blue My Mind
Ondanks de onzekerheid over haar uiterlijk en lichaam, raakt Mia steeds meer geïnteresseerd in seks. Brühlmann: 'Ik wilde laten zien dat meisjes net zo nieuwsgierig zijn naar seksualiteit als jongens. Voor meisjes of vrouwen is het alleen veel gevaarlijker. Ze kunnen zwanger raken, verkracht worden en zijn vatbaarder voor soa’s. Er staat meer op het spel.' De ontmaagding van Mia in de film is allesbehalve rooskleurig. Ook ontmoet ze een pedofiel via het internet en wordt ze door meerdere jongens misbruikt tijdens een feestje. Een kritiek op de manier waarop mannen omgaan met vrouwelijke seksualiteit? Brühlmann aarzelt even. 'Zo was het niet per se bedoeld, maar dit is gewoon hoe ik het voor me zag. Natuurlijk denk ik dat er ook hele leuke mannen zijn…'
Mede door het seksueel geweld blijft Mia niets bespaard. Brühlmann is genadeloos hard voor haar hoofdpersonage, maar niet zonder reden. 'Het verhaal vereist dat ik Mia zoveel pijn doe. Alleen dan kan ze haar kracht terugvinden en vrij zijn.' De sleutel van Mia’s vrijheid ligt verborgen in een lichamelijke transformatie van mythische proporties. De weg er naartoe is op momenten bloederig en gruwelijk, maar Blue My Mind blijft subtiel: 'Het gaat om Mia’s innerlijke horror, om het proces van haar gedachten. Mia wil de transformatie eerst bestrijden omdat haar lichaam steeds onmenselijker wordt. Afwijkend zou slecht zijn. Het is denk ik geen film voor de diehard horrorfans. Ik heb het horrorelement niet geëxploiteerd en gebruikt waar nodig. Het is eerder Kafka dan Cronenberg.'
In tegenstelling tot Gregor Samsa in Kafka's De gedaanteverwisseling en Seth Brundle in The Fly wordt Mia in ieder geval geen gigantisch insect. Brühlmann: ‘Ik heb de vrouwelijke ervaring van puberteit bewust verbonden aan een mythisch wezen dat ver buiten de maatschappij staat. Een vrouw wordt nog altijd beoordeeld op haar seksualiteit. Ze moet bijvoorbeeld aan een bepaald beeld voldoen om niet als slet gezien te worden, vrouwelijke seksualiteit wordt heel publiek gemaakt. In Zwitserland wordt ook nog eens verwacht dat je veel geld hebt, veel werkt en alles volgens de regels doet. Door haar transformatie kan Mia de maatschappij ontvluchten. In het Westen denken we vaak vrij te zijn, maar dat zijn we eigenlijk niet.'
Blue My Mind wordt vier keer tijdens International Film Festival Rotterdam vertoond.