Alberto De Michele maakte een film met zijn criminele vader: ‘Elke ochtend was weer spannend’

‘Bij echte gokkers gaat het om de twee seconden waarin ze, bijvoorbeeld bij roulette, het balletje op een nummer zien vallen. Of het moment vlak voordat ze hun kaarten omdraaien. In die twee seconden zit alles: hoop, wanhoop, geluk, ellende. Die twee seconden zijn voor gokverslaafden sterker dan crack.’

De Italiaans-Nederlandse beeldend kunstenaar Alberto De Michele (1980), regisseur van de intrigerende misdaadfilm The Last Ride of the Wolves, kan het weten, want zijn vader is gokverslaafd.

‘En weet je,’ vertelt hij eind januari aan zijn eettafel, driehoog achter in een Amsterdams grachtenpand, ‘mijn vader vond winnen altijd minder interessant dan verliezen. Want winnen is passiever. Verliezen geeft meer adrenaline, omdat je dat verlies zo snel mogelijk weer moet goedmaken. Mijn vader heeft veel geld verdiend in de bloemenbusiness en reed vroeger altijd rond in fonkelnieuwe auto’s, de mooiste en de grootste. Ik heb vaak in auto’s gezeten waar het plastic nog om de stoelen zat. Hij was ook een van de eersten die van die enorme draagbare telefoontoestellen had. Die liet hij altijd achter in zijn auto, die hij nooit op slot deed. In totaal zijn er wel vier gejat. Als kind begreep ik daar niets van, maar nu weet ik dat dat ook een vorm van gokken was. Kwam hij terug en waren ze weg dan had ie verloren, waren ze er nog, dan had ie gewonnen.’

Tot zijn tiende woont De Michele samen met zijn Nederlandse moeder en tien jaar oudere broer bij zijn vader in San Donà di Piave, net buiten Venetië. Maar dan loopt het huwelijk van zijn ouders op de klippen en gaat De Michele samen met zijn moeder naar Nederland. Naar Nagele. ‘Ken je Nagele? Dat is een dorp in de Noordoostpolder, net onder Emmeloord. Daar stonden toen maar een paar honderd huizen. Ik kon niet wachten tot ik in de zomervakanties weer naar mijn vader in Italië mocht. Die nam me dan overal mee naartoe. Naar casino’s, renbanen, bordelen. Je had in San Donà vijf restaurants waar ik alleen maar hoefde te zeggen: “Papa betaalt straks.” En dan werd ik bediend.’

Via het gokken was Alberto De Micheles vader namelijk in de wereld van de misdaad terechtgekomen.

Had je als kind al het idee dat je vader bij duistere zaakjes betrokken was?
De Michele: ‘Toch wel. Toen ik een jaar of zeven, acht was, werd mijn vader opgepakt in Zwitserland en heeft hij een tijdje in de gevangenis gezeten. Nu was hij sowieso al weinig thuis, meestal alleen zondagmiddag en dan lag ie snurkend op de bank, maar op een gegeven moment was hij er zelfs op zondag niet meer. Ik vroeg aan mijn moeder waar papa was en zij zei dat hij weg was voor zijn werk. En heel raar: ik wist toen al dat er iets anders aan de hand was.’

Werd jij zelf aangetrokken door het gokken?
‘Nee, want ik zag mijn vader van Doctor Jekyll in Mister Hyde veranderen wanneer ik met hem meeging naar het casino. Zodra hij voor de deur stond werd hij een ander mens. Dat zit ook in de film. Wanneer hij bij de paardenraces aankomt en zegt: “Ah, de hemelpoort.”’

Heeft je vader jou geïntroduceerd in de wereld van de misdaad?
‘Nee. Zoiets stuur je niet, dat doet iemand meestal zelf. Bovendien ging ik vanaf mijn zeventiende niet meer elke zomervakantie naar mijn vader toe. Hij heeft me toen ik hier in Nederland op de Rijksakademie zat weleens een handvol foto’s van gestolen schilderijen onder de neus gedrukt met de boodschap: “Meneer zit toch in de kunst, dan kun je deze vast wel verkopen.” Waarop ik zei: “Pa, ik doe aan conceptuele kunst, ik zit helemaal niet in de schilderswereld.” De foto’s die hij stuurde waren trouwens prachtig, gemaakt door criminelen die de schilderijen in de kamers van hun kinderen hadden opgesteld. Tussen het speelgoed. Ik vond die foto’s zo mooi, zo surrealistisch, dat ik ze nog gebruikt heb voor een tentoonstelling. Toen mijn vader dat later hoorde moest hij hard lachen en zei: “Jij bent zelf ook een boef!” Ik werd zo inderdaad een beetje medeplichtig aan zijn misdaad, en hij werd medeplichtig aan mijn kunst.’