Halina Reijn: 'We zijn nog compleet niet op ons gemak met het beest in ons'

‘Ik stond altijd in de coulissen te kijken bij Richard III en dacht dan: dat wil ik ook. Iemand spelen die zwak is én corrupt. Iemand vol lust en verwarring die toch lief en sympathiek mag zijn. Maar toen ik nog in het theater speelde waren dat altijd de rollen voor mannen. Natuurlijk, je had iemand als Lulu in Frank Wedekinds gelijknamige stuk, die je een beetje kan vergelijken met Hamlet. Maar als Lulu alleen op het toneel staat zegt zij “ik weet het niet”, terwijl Hamlet zijn beroemde monoloog begint met “zijn of niet zijn”. Daarom besloot ik een mammoet van een rol voor een vrouw te creëren.’

Aldus Halina Reijn via Zoom vanuit New York, waar ze sinds februari 2021 woont en na een leven als actrice – op toneel en in films – werkt aan een nieuwe carrière als regisseur. We spreken haar begin november over Babygirl, wat na Instinct en Bodies Bodies Bodies alweer haar derde film is. Het is wel de eerste waarvoor ze het scenario helemaal alleen schreef, met daarin dus een mammoet van een rol voor een vrouw. Die vrouw is Romy, en Romy is de CEO van een groot techbedrijf in New York. De perfecte powervrouw met vinkjes achter alles wat van haar verwacht wordt. Succesvol en zelfstandig, maar ook getrouwd met de aantrekkelijke theaterregisseur Jacob, en moeder van twee tienerkinderen.

Romy is alleen niet gelukkig. Al in de eerste scène zien we hoe ze na de zoveelste routineuze vrijpartij met Jacob een orgasme faket, vervolgens snel de slaapkamer verlaat om zich in de keuken met behulp van internetporno wel naar een hoogtepunt te vingeren. Romy schaamt zich voor haar dierlijke verlangens en houdt deze kant van zichzelf zorgvuldig verborgen voor haar man en kinderen, maar de veel jongere nieuwe stagiair Samuel heeft haar meteen door. Romy wil gedomineerd worden en Samuel weet wel hoe dat moet.

Een erotisch sm-drama vol expliciete seksscènes. Nogal een gewaagde keuze voor je tweede Amerikaanse film...
Reijn: ‘Toen ik naar New York ging was corona zo’n beetje op het hoogtepunt. Omdat ik niet steeds heen en weer kon vliegen zat ik hier vast en heb ik de cultuur in Amerika goed leren kennen. Wat opvalt is dat de seksuele moraal hier veel strikter is dan in Nederland, maar grappig genoeg voel ik me juist op mijn gemak bij al die preutsheid. Ik heb zelf een heel vrije, warme en grenzeloze opvoeding gehad en misschien heb ik juist daarom behoefte aan structuur. Ik voel ook veel schaamte over mijn lichaam en over seksualiteit. Nooit op het toneel, gek genoeg, maar wel privé. Ik wilde onderzoeken hoe ik meer van mezelf, van alle facetten van mezelf, kan houden. En dus schreef ik deze fabel over seks. Weet je, wij vrouwen zijn helemaal nog niet toe aan wat we zelf lekker vinden. Stemrecht hebben we bij wijze van spreken vorige week pas gekregen. We zijn nog compleet niet op ons gemak met het beest in ons. Dat moest er bij mij uit en ik besloot het aan te kaarten in Babygirl.'

Hoe kreeg je superster Nicole Kidman zover dat ze Romy wilde spelen?
‘Toen ik nog acteerde moest ik voor ik het toneel op ging vaak denken aan Nicole. Ik had bij haar films altijd het gevoel... niet dat ze niet bang was, want natuurlijk was ze dat wel, maar ze straalde zo veel moed uit. Of het nou in de films van Lars von Trier was, in Eyes Wide Shut of in Rabbit Hole, elke keer was het weer alsof ze zich als een dolfijn op het strand wierp. Ik wil me als actrice niet met haar vergelijken, maar ik herkende die roeping. Als ik op het toneel stond stortte ik mijn hele ziel, mijn hart en al mijn pijn uit. Terwijl ik haar verder helemaal niet kende had ik het gevoel dat zij ook zo in elkaar zat. En toen belde ze me op na Instinct [2019, red.], want zij kijkt echt alles. Dat zij zich ook vol overgave in haar rollen stort, bleek inderdaad te kloppen en er was gelijk een enorme connectie. We hebben eerst nog gekeken of ik iets voor haar productiebedrijf kon betekenen, maar uiteindelijk besloot ik dat ik voorlopig echt alleen mijn eigen films wil maken. Daarop vroeg zij waar ik mee bezig was en ik vertelde dat ik net begonnen was aan het script van Babygirl. “Stuur maar op,” zei ze. En dus stuurde ik haar de allereerste, embryonale versie van Babygirl. Ze zei meteen: “Dat ben ik. Dat wil ik doen.”’

Toen je Romy schreef was ze nog van jou, hoe veranderde Romy toen Nicole Kidman haar ging spelen?
‘Nicole is heel statuesk, dat heb ik totaal niet. Dat gracieuze maakte haar als CEO gelijk een stuk overtuigender. Ik heb echt veel research gedaan om dat bij het schrijven geloofwaardig te krijgen. En vervolgens doet Nicole een mantelpakje aan en dan geloof ik het meteen. Maar dat heeft ze bij alles. Doe haar een schort voor en zet haar in de keuken en ze is een moeder, trek haar zijden ondergoed aan en leg haar in bed en ze is opeens een klein meisje. Ze heeft echt honderden gezichten. Heel bijzonder. Kijk, je hebt twee soorten acteurs. De eerste is heel erg bezig met zijn rol, met zijn eigen boog. Nummer twee is echt bezig met het verhaal. Dat heeft zij ook, en dat maakt het zo feestelijk om met haar samen te werken. Zij heeft totaal geen ego op de set.’

En ze heeft zelfspot, want er valt veel te lachen in Babygirl.
‘Humor is de sleutel, dat heb ik echt ontdekt bij mijn vorige film, Bodies Bodies Bodies. Humor is een Trojaans paard. Als je moet lachen dan verbind je je met iets. Ik was wel superzenuwachtig of dat in deze film zou aanslaan, want mijn humor is best wel vreemd, maar dat lijkt wonderwel geslaagd. Er zit volgens mij ook zo veel humor in seksualiteit, want wij mensen zijn zo onbeholpen, en we hebben zo veel schaamte. Dat vind ik dus heel grappig.’

Toen ik de film zag werd misschien wel het hardst gelachen om de scène waarin een van Romy’s dochters na de zoveelste botoxbehandeling tegen haar moeder zegt dat ze eruitziet als een dode vis. Was dat bedacht door Nicole of stond dat al in jouw script?
‘Nee, dat stond al in het script. Dat gaat ook heel erg over mijzelf. Ik gebruik ook fillers en botox. Nu ik achter de camera sta trouwens minder, wat het eigenlijk alleen nog maar triester maakt. Weet je, ik heb gewoon een complex gekregen doordat ik steeds te horen kreeg dat mijn huid niet perzikachtig genoeg was voor bepaalde rollen, of dat mijn gezicht “te karakteristiek” was. En dus probeerde ik met fillers en botox mijn gezicht gladder en symmetrischer te maken om te voldoen aan wat mannelijke regisseurs als een aantrekkelijk uiterlijk zagen. Dit gedrag wilde ik aan de kaak stellen. Het idee dat je perfect kunt zijn – zonder haargroei, dat je op een bepaalde manier ruikt, er op een bepaalde manier uitziet. Dat vond ik heel belangrijk in een film over seksualiteit, macht en vrouwbeeld.’

En had Nicole Kidman, die door de roddelpers vaak verweten wordt dat ze te veel botox heeft gebruikt, geen problemen met die ‘dode-vis’-grap?
‘Toen ze mij over de rol belde heeft ze letterlijk gezegd: “Ik ga alles doen wat er op de pagina staat.” Voor een ster van dit kaliber is dat echt een heel speciale mededeling. Acteurs hebben ontzettend veel macht in Hollywood, want zij financieren de film. Als de sterren iets niet willen gaat het niet door. Maar Nicole was all-in.’

Babygirl gaat over een vrouw, is geschreven en geregisseerd door een vrouw, maar gefilmd door Jasper Wolf, jouw vaste cameraman. Moest je nog vechten voor hem?
‘Ik heb daar natuurlijk meteen met Nicole over gesproken en gevraagd wat zij daarvan vond. Ze wilde alleen maar weten wat onze relatie was. Ik zei dat we megacreatieve partners zijn. Jasper is voor mij veel meer dan een DP [director of photography, red.], hij is echt een inspiratiebron. Hij heeft mij ook gefilmd toen ik nog actrice was en hij voelde me altijd perfect aan. Dat was bijna animaal. Zonder dat ik iets hoefde te zeggen wist hij al welke kant ik op zou gaan. Ik voelde me bij hem altijd veilig en gezien. En dat is bij een intieme film als Babygirl, met veel lange takes, heel belangrijk. Neem de scène in de rode hotelkamer, waar Romy dat heftige orgasme beleeft. Die kamer is nagebouwd in een studio, maar is wel met vier muren afgesloten. En dan zit Jasper daar alleen met Nicole en Harris [Dickinson, die Samuel speelt, red.] en laat ik ze takes doen van achttien minuten.’

Jij zat daar niet bij?
‘Nee, ik ging daar expres uit. Ik stond aan de buitenkant, bij de monitor. Vooraf heb ik dit natuurlijk uitvoerig voorbereid met de acteurs, die dan in die kamer als in een toneelstuk beginnen te spelen. Als iemand voor mij als actrice zo’n ruimte had gebouwd en mij daarin had losgelaten met een tegenspeler en een cameraman zou dat voor mij het walhalla zijn geweest. Want dan ga je echt door iets heen. Jasper is daar een derde speler, snap je? Want hij, en dat kon ik op de monitor goed zien, ging steeds samen met Nicole naar de grond. Die twee waren helemaal in sync. Dat leverde prachtige, heel rauwe momenten op.’

Ik sprak laatst met regisseur Wim Wenders en die moest bijna huilen toen hij terugdacht aan zijn [inmiddels overleden, red.] cameraman Robby Müller. Is jouw relatie met Jasper ook zo hecht?
‘Voor mij is die relatie alles. Natuurlijk ook omdat we met zijn tweeën hier in Amerika zijn. Het is echt Hepie & Hepie in Hollywood. We kijken elkaar regelmatig aan met een blik van: wat gebeurt hier! En dan is het heerlijk om een maatje te hebben. Als ik hem niet had gehad was ik allang weer teruggekomen. Al honderdduizend keer.’

Je andere maatje is natuurlijk Carice van Houten. Jullie zijn nu wel heel los van elkaar...
‘In ons hart zijn we nog heel erg verbonden. Ze heeft net de film gezien en dat was heel emotioneel voor mij, want ze is toch mijn diepste liefde. Het voelt soms ook een beetje als verraad, want zij was mijn muze. Dat is ze nog steeds! Ik had het met Nicole ook de godganse dag over haar, daar moest ze erg om lachen. O, daar komt ze weer met Carice. Maar dat zal wel altijd zo blijven, denk ik.’

Carice had ook heel goed Romy kunnen spelen...
‘Ja man! Als ik schrijf zie ik haar ook altijd voor me. Maar het is toch wel een heel andere toestand hier. Een film wordt gemaakt door degene die de hoofdrol speelt. Die bepaalt het budget waarmee je een film kan maken. Zo hard is het hier namelijk ook wel weer.’