Deze vijf filmscènes werden onvergetelijk door de muziek

In een nieuw drieluik van de filmpodcast Op de vijfde rij duikt presentator Cesar Majorana in de wereld van de filmmuziek: hij wil proberen het geheim achter een aantal iconische soundtracks te ontrafelen. Zo vertelt hij ons onder meer over de geweldige muziek die Henny Vrienten schreef voor de onlangs gerestaureerde Nederlandse klassieker Spoorloos en samen met de invloedrijke Britse filmcomponist Daniel Pemberton (Into the Spider-Verse) bezoekt hij een muziekwinkel in Gent om te ontdekken hoe zijn brein werkt.

In de tweede aflevering staat een onderbelicht beroep centraal: de music supervisor, die zich bezighoudt met selecteren van bestaande (pop)muziek voor films. Hierin spreekt Cesar bijvoorbeeld met de music supervisor die van groot belang was bij de totstandkoming van een van de mooiste filmmomenten van de afgelopen jaren: de ‘Under Pressure’-dansscène in Aftersun.

Deze aflevering inspireerde ons om op zoek te gaan naar vijf onvergetelijke scènes waarin popmuziek een essentiële rol speelt.

In de geniale openingsscène van Gouden Palmwinnaar Anatomy of a Fall klinkt snoeihard een instrumentale steelbandcover van het even lome als swingende ‘P.I.M.P.’ van rapper 50 Cent. Terwijl auteur Sandra Voyter (een briljante Sandra Hüller) geïnterviewd wordt door een student die haar werk bewondert, wordt dat gesprek bruut verstoord: door het huis schalt keiharde muziek die afkomstig blijkt van de bovenverdieping, waar Sandra’s man aan het werk is. Veel meer weten kijkers dan nog niet, maar het is overduidelijk dat Sandra zich mateloos ergert. Later wordt duidelijk dat deze scène – inclusief de muziek – van cruciaal belang is voor het verloop van dit meesterlijke rechtbankdrama. De keuze van regisseur Justine Triet en music supervisor Thibault Deboaisne voor ‘P.I.M.P.’ is slim, geïnspireerd en verrassend, maar eigenlijk hadden ze een ander nummer in gedachten. De voorkeur van Triet ging namelijk uit naar Dolly Partons bekende hit ‘Jolene’. Ze had zelfs een deel van het script om dit nummer heen geschreven, maar uiteindelijk slaagde ze er niet in de rechten te bemachtigen. Of ‘Jolene’ even goed zou hebben gewerkt als ‘P.I.M.P.’ is overigens maar de vraag.

De Amerikaanse regisseur Richard Linklater besteedt vaak veel aandacht aan de samenstelling van een soundtrack en zijn prijswinnende coming-of-age-drama Boyhood was geen uitzondering. Deze film – waarin we het leven volgen van de jonge Mason, vanaf zijn jeugd tot aan het begin van zijn studententijd – werd opgenomen over een periode van maar liefst twaalf jaar, zodat we iedereen letterlijk zien opgroeien. Linklater zocht liedjes die zowel bij de verschillende periodes als bij het karakter van de personages passen. Samen met music supervisor Randall Poster koos hij onder meer songs van populaire artiesten als Britney Spears, Coldplay en Arcade Fire. Het nummer dat volgens Linklater uiteindelijk het belangrijkste liedje van de film werd, kende hij destijds echter niet: ‘Hero’ van de rockband Family of the Year – te horen tijdens de prachtige slotscène –, dat op de valreep aan de soundtrack werd toegevoegd. De song werd Linklater op de set aangeraden door een stagiair, die zei dat het een kalmerende uitwerking op hem had gehad na een pijnlijke relatiebreuk. Dat gevoel paste volgens de regisseur perfect bij de scène waarin Mason zijn ouderlijk huis verlaat en het studentenleven tegemoetrijdt. Linklater tegenover Entertainment Weekly: ‘De tekst is perfect. Niet te gepolijst, maar oprecht. Dat lied ís de film.’

Wie aan Shrek denkt, denkt ook aan het nummer ‘All Star’ van de Amerikaanse rockband Smash Mouth. Het immens populaire, opbeurende liedje – meer dan een miljard (!) streams op Spotify – raakte zo verweven met de succesvolle animatiefilm dat ruim twintig jaar later nog altijd wel een paar als Shrek verklede fans komen opdagen bij concerten van de band. Dat het aanstekelijke nummer – te horen in de geweldige openingsscène, als het groene titelpersonage wordt geïntroduceerd – in de film terecht zou komen was overigens niet de bedoeling. De makers hadden iemand ingehuurd om muziek te schrijven bij de scène en ‘All Star’ werd er tijdelijk onder gezet, zodat de animators alvast iets hadden om mee te werken. Toen bij testvertoningen echter bleek dat het liedje erg goed aansloeg, werd alsnog gekozen voor de energieke gitaarrifjes en de vrolijke zanglijnen van Smash Mouth.

‘Everybody's talkin' at me / I don't hear a word they're sayin’ / Only the echoes of my mind.’ Het is alsof dit nummer speciaal voor de film geschreven is, zo goed sluit ‘Everybody’s Talkin’’ aan bij alles wat het hoofdpersonage Joe Buck doormaakt in Oscarwinnaar Midnight Cowboy. Buck, een boerenkinkel uit Texas die fantastisch gespeeld wordt door Jon Voight, reist af naar the city that never sleeps om zijn dromen – over vrouwen en geld – na te jagen. Maar eenmaal in de Amerikaanse hoofdstad aangekomen voelt hij zich als een vis op het droge: vrijwel niemand ziet hem staan en ook financieel komt hij al snel in de problemen. Het door Fred Neil geschreven lied – hier te horen in de populaire uitvoering van Harry Nilsson – had de film bijna niet gehaald. Niemand minder dan Bob Dylan zou namelijk het themanummer voor Midnight Cowboy maken, maar hij kreeg het niet op tijd af. Later bracht Dylan deze track alsnog uit onder de titel ‘Lay Lady Lay’. Ook een heel aardig nummer, maar het past lang niet zo goed bij Bucks aangrijpende zoektocht naar erkenning als het prachtige ‘Everybody’s Talkin’’.

We zagen het de afgelopen jaren vaker gebeuren: relatief oude nummers die opnieuw de hitlijsten bestormen dankzij een film of een serie. Toen een cruciale scène in seizoen 4 van de populaire serie Stranger Things ondersteund werd door het opzwepende ‘Running up That Hill’ van Kate Bush stroomden TikTok en Instagram vol met video’s waarin het nummer te horen was. De song uit 1985 stond vervolgens wekenlang op de eerste plaats van diverse internationale hitlijsten. Een film die al even slim gebruikmaakt van deze zogenoemde needle drops is Saltburn van Emerald Fennell – een satire over een stel verwende Oxfordstudenten en de creepy eerstejaars Oliver (Barry Keoghan), die wel erg ver gaat om geaccepteerd te worden. De soundtrack bestaat deels uit popliedjes waar Fennell naar luisterde toen ze in Oxford studeerde, de rest van de nummers is daarop gebaseerd. Deze tracks, die ze samen met music supervisor Kirsten Lane selecteerde, passen uitstekend bij het excessieve gedrag van de twintigers en sommige kregen dankzij de film een tweede leven. ‘Murder on the Dance Floor’, dat te horen is tijdens de onvergetelijke (naakt)scène die Saltburn afsluit, spant daarbij de kroon: het nummer van Sophie Ellis-Bextor werd veelvuldig gestreamd door een nieuwe generatie luisteraars en dit jaar mocht de Britse zangeres haar hit – ruim twee decennia nadat het uitkwam – bovendien uitvoeren bij de uitreiking van de Bafta’s.