VPRO Cinema zet de beste series van 2019 op een rij: van gereconstrueerde kernrampen tot onterecht veroordeelde tieners en van wonderschone animatieseries tot briljante komedies – verdeeld over veertien categorieën.
Deprimerend grappig
Barry (Seizoen 2 - Ziggo)
Het eerste seizoen van Barry was in 2018 al een aangename verrassing, maar dit werd overschaduwd door het succes van soortgelijke genrecocktail Killing Eve. De vervolgreeks over huurmoordenaar Barry (Bill Hader), die last van zijn geweten krijgt en een nieuw leven wil opbouwen als acteur, overtreft alle verwachtingen. De mix tussen zwarte humor en grimmig drama is nóg sterker, de cast weergaloos (vooral Stephen Root als Barry’s ‘mentor’) en de vijfde aflevering een instant classic. Het huiveringwekkendste moment is echter de ijzige leegte op Haders gezicht tijdens een wraakactie in de seizoensfinale, die hem (terecht) zijn tweede opeenvolgende Emmy opleverde.
Ook aanbevolen in deze categorie: BoJack Horseman S6 (Netflix)
Meeslepende geschiedenisles
Chernobyl (Ziggo)
‘Je denkt dat je weet wat er in Tsjernobyl is gebeurd, maar je hebt geen idee,’ aldus schrijver en producent Craig Mazin over zijn indrukwekkende HBO-miniserie. De vijf afleveringen tellende serie vertelt het verhaal van de nacht in 1986 waarin de kernramp zich voltrok en de angstige dagen en weken die volgden. Het acteerwerk, van onder anderen Jared Harris en Emily Watson, is sterk en enkele scènes – onder meer kinderen die spelen in de neerdalende asresten, alsof het sneeuw is – zijn onvergetelijk.
Ook aanbevolen in deze categorie: World on Fire (BBC)
Wonderschone animatie
Undone (Amazon)
De makers van BoJack Horseman overtuigden dit jaar met het minstens zo imponerende Undone. De 28-jarige Alma zit in een quarterlifecrisis en worstelt met de grauwe sleur van alledag. Als ze na een auto-ongeluk in het ziekenhuis belandt, krijgt ze bezoek van haar overleden vader (de magnifieke Bob Odenkirk), waarna ze de grip op de realiteit verliest. Waar BoJack Horseman een sublieme meditatie in animatievorm is, weet Undone ogenschijnlijk zware thema’s als rouw en eenzaamheid op een fantastische manier te verpakken. Belangrijk Nederlands tintje: animator Hisko Huizing deed de regie.
Ook aanbevolen in deze categorie: The Dark Crystal (Netflix)
Seksueel expliciete komedie
Fleabag (Seizoen 2 - Amazon)
Alle series op deze pagina’s zijn goed dan wel redelijk briljant. Slechts één is werkelijk uitzonderlijk en dat is Phoebe Waller-Bridges Fleabag, niet voor niets overladen met de belangrijkste televisieprijzen. Na de in 2016 goed ontvangen eerste reeks van de verrassende tragikomedie besloot Waller-Bridge nog één keer in de huid van de vaak onaangepaste, humoristische en stiekem diep ongelukkige hoofdpersoon te kruipen. Het werd een seizoen dat het eerste overtrof en zowel hilarisch als aangrijpend is. Het slot is een van de beste, hartverscheurendste en tegelijkertijd meest optimistische uit de seriegeschiedenis.
Ook aanbevolen in deze categorie: The Naked Director (Netflix)
Nog beter dan het eerste seizoen
Mindhunter (Netflix - seizoen 2)
Het is een vraag die al jaren boven de filmmarkt hangt: wanneer gaat David Fincher (Zodiac) weer een film maken? Het antwoord is niet meer relevant voor wie het (grotendeels) door Fincher geregisseerde tweede seizoen van Mindhunter heeft gezien. Een serie over (echte) seriemoordenaars laten werken zonder dat er één druppel bloed vloeit is één ding. Wie een serie ook nog spannend weet te maken zónder ingewikkelde plotwendingen of bombastische actie is echter een absolute meester. In Mindhunter zijn de gruwelijke woorden uit de werkelijkheid voldoende.
Ook aanbevolen in deze categorie: Dark S2 (Netflix)
Realistische detectiveserie
Unbelievable (Netflix)
Wanneer de achttienjarige Marie zegt verkracht te zijn in haar eigen appartement twijfelen de mannelijke detectives aan haar verhaal. Daartoe gedwongen trekt ze haar verklaring in, waarop ze wordt aangeklaagd wegens valse aangifte. Later stuiten twee vrouwelijke detectives (een van hen gespeeld door Toni Colette) op een serieverkrachter die precies zo handelt als Mari vertelde. Een spannende, relevante en realistische true crime-serie, gebaseerd op het Pulitzer Prize-winnende artikel ‘An Unbelievable Story of Rape’, dat pijnlijk duidelijk maakt waarom slachtoffers van seksueel geweld vaak liever geen aangifte doen.
Ook aanbevolen in deze categorie: Line of Duty S5 (Netflix)
Zoektocht naar gerechtigheid
When They See Us (Netflix)
In vier verpletterende afleveringen toont regisseur Ava DuVernay (Selma, 13th) hoe vijf onschuldige tienerjongens – vier Afro-Amerikaanse, één latino – in 1989 groot onrecht werd aangedaan: ze werden opgepakt en veroordeeld voor een gewelddadige verkrachting in Central Park. Pas in 2002 wees DNA-onderzoek uit dat serieverkrachter Matias Reyes de echte dader was. Een hartverscheurende reconstructie die soms haast té aangrijpend is. Vooral de gruwelijke ervaringen van Korey Wise – die zestien was ten tijde van zijn arrestatie en daarom in een gevangenis voor volwassenen belandde – in de slotaflevering zullen voorgoed op het netvlies gebrand blijven staan.
Ook aanbevolen in deze categorie: The Good Fight S3 (Videoland)
IJzersterke serie over zestigplussers
The Kominsky Method (Seizoen 2 - Netflix)
De serie mag dan vernoemd zijn naar acteercoach-op-leeftijd Sandy Kominsky (Michael Douglas), het fraaiste personage in The Kominsky Method is Norman Newlander (geweldig gespeeld door Alan Arkin), de agent van Sandy die worstelt met de dood van zijn vrouw en de verslavingen van zijn dochter. Als Norman in de eerste aflevering van seizoen 2 op de begrafenis van een vriend (‘de vierde deze maand’) een oude vlam tegenkomt, maakt het cynisme uit het eerste seizoen (even) plaats voor een grote glimlach: ‘Dit was een geweldige begrafenis!’ The Kominsky Method van sitcomveteraan Chuck Lorre is soms plat, maar veel vaker scherp geschreven en subtiel gespeeld. Met in het tweede seizoen bijzondere gastrollen voor Jane Seymour, Paul Reiser en Kathleen Turner (als Sandy’s ex-vrouw).
Ook aanbevolen in deze categorie: Grace and Frankie S5 (Netflix)
Eigenzinnige superhelden
Watchmen (Ziggo)
Een superheldenserie die opent met een van de meest gewelddadige, veelal vergeten rassenrellen van de Verenigde Staten: het was op z’n zachtst gezegd een verrassend begin van Damon Lindelofs Watchmen. Deze negendelige HBO-serie borduurt voort op de gelijknamige populaire graphic novels uit de jaren tachtig over een groepje Amerikaanse superhelden. En die openingsscène bleek slechts het begin, want de serie wist de lat iedere week net weer een stukje hoger te leggen met een aantal van de beste, meest relevante, visueel spectaculaire en fascinerende uren televisie van het jaar tot gevolg.
Ook aanbevolen in deze categorie: The Boys (Amazon)
Terug naar de jaren tachtig
American Horror Story 1984 (Seizoen 9 - Fox)
Grote kapsels, korte broekjes, beenwarmers en bloederige moorden. Het negende seizoen van de anthologieserie American Horror Story is een ode aan ‘slasher’-horrorfilms uit de jaren tachtig. Vijf vrienden verlaten de stad (en hun aerobicslessen) om te gaan werken in het afgelegen zomerkamp Camp Redwood, waar vijftien jaar eerder alle kampbegeleiders zijn vermoord. Al snel komen ze erachter dat het kamp nog lang niet veilig is. Een feest der herkenning vol vermakelijke genreclichés en jarentachtigreferenties, maar ook met de eigentijdse verrassingen en twists die we van maker Ryan Murphy (Glee, Pose) gewend zijn.
Ook aanbevolen in deze categorie: Stranger Things S3 (Netflix), True Detective S3 (Netflix)
Kleurrijk New York
Russian Doll (Netflix)
Het had heel makkelijk een slap aftreksel van Groundhog Day kunnen zijn, maar Russian Doll, een Netflix-comedy waarin de New Yorkse Nadia (Natasha Lyonne) keer op keer haar 36ste verjaardagsfeest moet herbeleven, is uiterst inventief, verrassend en zwaar verslavend. De afleveringen van 20 minuten zijn vaak grappig, filosofisch, eerlijk en soms hartverscheurend. En net wanneer je denkt dat je begrijpt waar het heengaat, gooit de serie een briljante wending in het verhaal waarmee alles weer op z’n kop staat. Dankzij Russian Doll zal Harry Nilssons hit ‘Gotta Get Up’ nooit meer hetzelfde klinken.
Ook aanbevolen in deze categorie: Pose S2 (Netflix)
Spetterend slotstuk
Veep (Seizoen 7 - Ziggo)
Best lastig, als een politieke serie plots wordt ingehaald door de krankzinnige werkelijkheid (hal-lo House of Cards). Velen vreesden na de verkiezing van Donald Trump daarom voor een ineenstorting van Veep. Totaal onterecht natuurlijk, want deze inktzwarte politieke satire was daar simpelweg te briljant voor. De magnifieke Julia Louis-Dreyfus keerde voor een laatste keer terug als machtsbeluste Selina Meyer, die op weg naar het Witte Huis steeds rücksichtsloser werd. De politieke werkelijkheid mag dan genoeg reden tot cynisme bieden: Veep biedt in haar slotseizoen een uitweg uit die wereld, hoewel die bepaald niet minder zwartgallig is.
Ook aanbevolen in deze categorie: Catastrophe S4 (Ziggo)
Fascinerende familieperikelen
The Crown (Seizoen 3 - Netflix)
Met Elizabeth als gevestigd vorst staat in het derde seizoen van The Crown steeds een ander familielid centraal. Opstandige zus Margaret, rebellerende achterneef Mountbatten, Philip in midlifecrisis en die arme Charles, gebukt onder het juk van moeder. De aflevering over de aardverschuiving in het Welshe dorpje Aberfan – 144 doden, waaronder 116 kinderen – en het diepe leed van de dorpsbewoners springt eruit en grijpt je bij de strot. Elizabeth, dit seizoen knap kil en droevig vertolkt door Olivia Colman, zegt als haar premier haar suggereert haar volk te troosten: ‘The Crown visits hospitals, not the scenes of accidents.’
Ook aanbevolen in deze categorie: Bonusfamiljen S3 (Netflix)
Rijk drama over rijke mensen
Succession (Ziggo)
Nog een serie die zichzelf in het tweede seizoen wist te overtreffen.
Succession was vorig jaar een bescheiden succes voor HBO, met goede kritieken en loyale kijkers. En toen sloeg afgelopen zomer opeens de vlam in de pan. Met elke nieuwe aflevering werd de buzz de dag na uitzending sterker, tot uiteindelijk iedereen het alleen nog maar had over de disfunctionele, ultragemene en superrijke familie Logan. Succession vulde daarmee onverwacht het door Game of Thrones achtergelaten gat en bewees dat collectief televisiekijken helemaal niet tot het verleden behoort.
Ook aanbevolen in deze categorie: Billions S4 (Ziggo)