Sisi: deze nieuwe versie is voor 21ste-eeuwse tv-kijkers

Al na twintig seconden wordt duidelijk dat Sisi, de nieuwe Duitse serie over keizerin Elisabeth van Oostenrijk en haar huwelijk met keizer Frans Jozef I, in niets lijkt op de suikerzoete Sissi-trilogie met Romy Schneider, die voor veel mensen onderdeel van het kerstritueel is geworden. Als het zachte ochtendzonlicht dat in de openingsseconden als een waas in de slaapkamer hangt het al niet verraadt, dan zijn het de omgewoelde lakens op bed, de gekrulde tenen bij het houten voeteneinde en de van genot kronkelende hertogin die zichzelf bevredigt wel.

Dit is Sisi voor 21ste-eeuwse tv-kijkers. Een moderne blik op het klassieke liefdesverhaal – en dan een die volgens de makers heel bewust zo ver mogelijk verwijderd is van de jarenvijftigfilms. ‘We wilden vanaf het begin, in die allereerste scène, duidelijk maken dat we niet uitnodigen tot een vergelijking met de Romy Schneider-films,’ vertelde showrunner Andreas Gutzeit aan vakblad Variety. ‘Onze kijk is nieuw, fris. Het is het grootste Europese liefdesverhaal ooit en wij vertellen het met moderne middelen.’

Toch is het lastig om niet te gaan vergelijken. Juist op de momenten dat Sisi behoorlijk afwijkt van de bijna zeventig jaar oude films. Zoals de scène in de eerste aflevering waarin Frans Jozef (Jannik Schümann) vanaf zijn paard het neerslaan van een groep Hongaarse vrijheidsstrijders koeltjes aanschouwt. ‘Dat allemaal voor een parlement,’ zegt hij tegen Karl Ludwig von Grünne (David Korbmann), die naast hem rijdt. ‘Wat als u hun er een zou geven?’ vraagt deze voorzichtig, waarop de keizer vinnig antwoordt: ‘Ze hebben toch een keizer.’

Niet veel later overziet deze keizer persoonlijk de gang naar de galg van de opgepakte opstandelingen. Het kille knikje waarmee hij de doorgang van een van de executies bevestigt – ondanks emotionele smeekbedes van de aanstaande weduwe en haar angstig kijkende zoon – staat in schril contrast met de zachtaardigheid van Frans Jozef uit de jaren vijftig, die nog even wil nadenken over het lot van de rebellen in Praag.

Nu is het algemeen bekend dat Frans Jozef – net als zijn vrouw overigens – in de films erg geromantiseerd is, iets wat over de twee hoofdpersonen in Sisi niet gezegd kan worden. Sisi (Dominique Devenport) is opvallend eigenwijs en op bepaalde momenten zelfs egoïstisch. Als ze Frans Jozef ontmoet, weet ze al dat hij voornemens is met haar zus Helena (Pauline Rénevier) te trouwen. Dit weerhoudt haar er niet van om toch achter hem aan te gaan. Uiteindelijk daagt ze hem zelfs uit en zet hem voor het blok: ze wil dat hij voor háár kiest, niet voor haar zus. Een groot verschil met Romy Schneiders Sissi, die haar eigen geluk liever ondergeschikt maakt aan dat van haar zus.

Op de vraag hoe historisch correct de nieuwe serie is, antwoordde showrunner Gutzeit in Variety dat alle momenten die zich in het openbaar afspeelden en waarover je onder meer uitgebreid kunt lezen op Wikipedia – zoals de verloving, het huwelijk en Sisi’s vele reizen – redelijk waarheidsgetrouw zijn, al kregen ook deze hoofdstukken een ‘nieuw’ sausje. Voor de rest maakten de schrijvers gebruik van hun artistieke vrijheid. ‘Alle momenten achter gesloten deuren – wanneer ze alleen zijn in de bossen of op andere plekken – zijn fris en fictioneel. Maar ik vermoed dat de moeite die mijn schrijfcollega’s Elena Hell, Robert Krause en ik hebben genomen om de personages vanuit een modern oogpunt te benaderen betekent dat we uiteindelijk iets dichter bij de historische werkelijkheid zijn gekomen dan de regisseur van de filmtrilogie, Ernst Marischka, zeventig jaar geleden.’

Zo zien we Frans Jozef, die veel affaires en maîtresses had, zich in zijn slaapkamer met meerdere naakte vrouwen tegelijk vermaken. En vlak na de verloving, na een fikse ruzie met Sisi’s vader, bezoekt hij laat op de avond een bordeel om zijn frustraties bot te vieren. Dat Sisi hem die avond te paard volgt en nadat hij is vertrokken het bordeel binnenstapt om – tegen betaling – sekstips te vragen aan de prostituee die haar aanstaande heeft bezocht, lijkt weer meer aan te sluiten bij de 21ste-eeuwse realiteit dan bij de feiten. Alleen al omdat de echte Sisi erg leed onder Frans Jozefs affaires, een van de redenen dat ze zo vaak op reis ging. 

Op één vlak overtreft de nieuwe serie – mede dankzij moderne filmtechnieken – met gemak alle oudere verfilmingen van de romance tussen Sisi en Frans Jozef, en dat is de cinematografie. De manier waarop de statige landhuizen in beeld worden gebracht, met nadruk op grandeur en praal, doet denken aan Downton Abbey. Ook is optimaal gebruik gemaakt van de prachtige landschappen en bergen in Oostenrijk, Hongarije, Duitsland, Letland en Litouwen, de landen waar de opnamen plaatsvonden. Zelfs de kostuums doen niet onder voor de jarenvijftigfilms. Alleen al voor Sisi werden maar liefst 45 haute-couturejurken gemaakt.

De eerste twee afleveringen (de overige vier waren nog niet beschikbaar voor recensenten) behandelen de ontmoeting tussen Sisi en Frans Jozef, hun verloving en de bruiloft – daarmee beslaan ze dezelfde periode als de eerste film uit 1955. Het lijkt onwaarschijnlijk dat Sisi het overlijden van het eerste kind van de twee, Sophie, zal negeren, wat in de films wel het geval is. En aangezien een tweede seizoen al is aangekondigd, zou er ook voldoende ruimte moeten zijn om naar de moord op Elisabeth toe te werken.

Maar hoe donker de makers uiteindelijk durven te zijn en in welke mate de slechte gezondheid van de keizerin, haar depressies en angsten, haar vermeende eetproblemen en haar ongelukkige huwelijk een rol zullen spelen, is de vraag. Sisi zal namelijk te zien zijn tijdens de feestdagen – KRO-NCRV zendt telkens twee delen na elkaar uit – en wordt bovendien aangeprezen als een serie voor de hele familie. Misschien moet oma dan wel even gewaarschuwd worden dat dit niet de Sisi is die ze kent.