In de laatste aflevering van Dear Mama zegt Afeni Shakur over haar zoon, rapper Tupac Shakur die in 1996 op 25-jarige leeftijd werd doodgeschoten: ‘Tupac was een intelligent mens, maar hij had al snel het probleem dat hij geen plek had om te schreeuwen.’
Regisseur Allen Hughes ontleedt in zijn vijfdelige documentaireserie haarfijn de precieze betekenis van deze woorden – en de verstrekkende gevolgen van Tupacs zoektocht naar een plek om ten volle te bestaan. Dear mama is behalve een afgewogen en diepgravend portret van een van de bekendste en invloedrijkste rappers ter wereld evenzeer een indrukwekkende karakterstudie van zijn moeder, van wie Tupac zijn revolutionaire en intellectuele geest erfde.
Als een van de frontvrouwen van de radicale politieke beweging Black Panthers vocht Afeni Shakur tegen de onderdrukking en ongelijk behandeling van Afro-Amerikanen. In 1969 belandt ze in de gevangenis op verdenking van het mede-beramen van een terroristische aanslag. Er hangt haar 350 jaar gevangenisstraf boven het hoofd. Ongeschoold in de rechten, verdedigt Afeni zichzelf in de rechtbank. Ze verrast vriend en vijand door de FBI te ontmaskeren in een vooropgezette poging een deel van de ‘Panthers’ valselijk te beschuldigen van terrorisme. Afeni, dan al enkele maanden zwanger, wordt vrijgesproken. Niet veel later wordt Tupac geboren.
Aan de hand van interviews met vrienden, managers en legendarische collega-rappers als Snoop Dogg en Dr. Dre reconstrueert Hughes zowel Tupacs leven als de rapscene van de jaren negentig, waarin de strijd tussen de rappers van de oost- en westkust steeds radicalere vormen aanneemt. Ook komen verschillende Black Panther-veteranen aan het woord.
Maar het indringendst is de stem van Glo, Afeni’s oudere zus. Zij schetst hoezeer Tupacs leven en dat van zijn moeder met elkaar waren verweven. En hoe problematisch hun band ook was; Afeni kampte gedurende Tupacs jeugd met een drugsverslaving, hij groeide op in armoede en zonder vader.
We zien Tupac op archiefbeeld als zachte, charmante en zeer welbespraakte 17-jarige denker-poëet, maar later ook als een verharde, paranoïde versie van zichzelf nadat hij ternauwernood een aanslag op zijn leven heeft overleefd. Een veroordeling voor aanranding ontvlamt in Tupac een woede die hem verteert. Zijn aansluiting bij het omstreden label Death Row Records, bestierd door gangster Suge Knight, is het begin van een turbulente periode die eindigt met weer een schietpartij. Fataal, dit keer.
Met de recente arrestatie van voormalig bendelid Duane Davis gloort er weer hoop op een doorbraak in de nooit opgeloste moordzaak. Dear Mama vertelt het verhaal van de intergenerationele wanhoop, woede en strijdbaarheid die van Tupac tegen wil en dank een icoon maakten.