David Newlyn Gale nadert de negentig en is al jaren zijn huis niet uit geweest. Hij leeft van blikken linzen- en groentesoep. Een veelvoud aan elektrische kacheltjes heeft zwartgeblakerde brandplekken in het behang gemaakt en de vloer ligt bezaaid met stekkerdozen, verlengsnoeren en muizenkeutels. Gale hoorde ooit dat muizen niet van pepermunt houden. Nu smeert hij al zijn stopcontacten in met dikke klodders tandpasta.
‘Ik heb ’m eens uit een klerenkast moeten redden,’ zegt documentairemaker en verteller Simon Chambers over zijn oom in Much Ado about Dying (Soilsiú Films, VPRO). ‘Hij was vast komen te zitten toen hij op zoek was naar een sok.’
Even heeft Gale een wijkverpleegkundige gehad, maar na een paar weken kwam ze niet meer. Gale weigerde de incontinentieluiers te dragen die ze voor hem achterliet. Ze was boos geworden toen ze zag dat hij er een paar als tochtstrip had gebruikt en een andere als theemuts. ‘David had een uniek systeem bedacht waarbij hij in jampotten plaste,’ zegt Chambers in een voice-over zo droog dat hij alleen door een Brit kan zijn ingesproken. ‘Die deponeerde hij vervolgens op strategische plekken rond het huis in de veronderstelling dat ik ze zou legen. Voor andere lichaamsfuncties had hij andere systemen. Daar waren lege yoghurt- en ijsbakjes bij betrokken.’
Persoonlijke documentaires als die van Chambers kunnen soms wat ongemakkelijk aandoen. De filmmaker brengt zijn oom op zijn kwetsbaarst in beeld; in de laatste jaren tot zijn dood, hopeloos afhankelijk en in de meeste gevallen poedelnaakt. Maar van ongemak is in Much Ado about Dying geen sprake. Gale vindt het heerlijk om in het middelpunt van de belangstelling te staan. De documentaire kwam er zelfs op zijn verzoek. ‘De hele wereld is een schouwtoneel,’ citeert de gepensioneerde acteur zijn geliefde Shakespeare, ‘en eenzelfde mens speelt vele rollen.’
De dynamiek tussen de excentrieke Gale en zijn haast laconieke neefje maken Much Ado about Dying tot een komisch egodocument. Maar dat Gale als zorgbehoevende bejaarde volledig afhankelijk is van de goede wil van zijn neefje, is niettemin schrijnend. In het Britse zorgstelsel valt hij tussen wal en schip. ‘Het voelt alsof het hele systeem in elkaar dondert,’ zegt Chambers erover in de documentaire. ‘En ik word opgescheept met een verantwoordelijkheid waar ik nooit om heb gevraagd.’
Much Ado about Dying ging vorig jaar op het IDFA in première en viel zelfs in de prijzen: Chambers sleepte er de internationale award voor beste regie mee in de wacht.