Van nieuwe tot oude media

Koot & Bie, Kreatief met kurk, Koefnoen, Keek op de week, Kopspijkers, Kanniewaarzijn, de Kwis en Klikbeet, om er maar een paar te noemen, en dan is het koningshuis ook nog eens dankbaar satireonderwerp. Dat de overige 25 letters ook het nodige te bieden hebben, zien we vanavond op npo 3. Satiricus Ronald Snijders leidt ons aan de hand van het alfabet door zeventig jaar Nederlandse televisie en wat die zoal heeft voortgebracht op satiregebied. 

De afgelopen twee dagen besteedde de publieke omroep aandacht aan zeventig jaar televisiegeschiedenis van eigen bodem. De npo schonk kijkers zowel online als integraal een speciale line-up met tv-programma’s waarin legendarische tv-fragmenten van de afgelopen decennia op het gebied van sport, nieuws, en kunst en cultuur de revue passeerden. De komende twee dagen zet de NPO de jubileumprogrammering voort. Onder andere met Vreemder dan fictie waarin documentairemakers Sinan Can en Nicolaas Veul licht werpen op de geschiedenis van de tv-documentaire en in gesprek gaan met zes prominente makers, onder wie Cherry Duyns, Gülsah Dogan en Tom Fassaert. De VPRO Gids ging alvast in gesprek met het presentatieduo.

Nicolaas Veul: ‘In de gesprekken met de makers proberen we bloot te leggen waar de maker de focus legt in het verhaal dat hij of zij wil vangen. Zo stellen Esther Gould en Sarah Sylbing met hun veelgeprezen serie Klassen en Schuldig grote misstanden aan de kaak en toont Michiel van Erp de schoonheid van het alledaagse, van Nederland ‘op z’n gewoonst’, aan de kijker met een dosis humor. Can en ik interviewden uiteenlopende makers die alle omroepen vertegenwoordigen. Zelf ben ik erg geraakt door het werk van Sunny Bergman, die overigens niet in ons rijtje voorkomt. Bergman stelt in haar documentaires zoals Beperkt Houdbaar het sociale experiment, waarin zij zichzelf kwetsbaar opstelt, bijvoorbeeld door haar eigen lichaam te laten afkeuren op esthetische gebreken, erg centraal. Toen ik destijds haar werk zag dacht ik “zo kan je dus ook een film maken”. Dat dwong mij om creatiever na te denken over mijn eigen werk. In Pisnicht: The Movie ben ik zelf dus ook onderwerp van de film.’

Sinan Can: ‘We hebben fantastische Nederlandse fotografen en wereldberoemde schilders. Maar besef dat als het om documentaires gaat, wij ook met de top meedraaien. Onlangs is The Hunt for Gaddafi’s Billions van makers Misha Wessel en Thomas Blom genomineerd voor de Internationale Emmy Award. Nederlandse makers zijn sterk als het gaat om filmstijl, dramaturgie en het principe van ‘show, don’t tell’. Overigens, in de afgelopen tientallen jaren zijn de vertellingen, net als montagetechnieken en camera, sterk verbeterd. Vroeger waren documentaires vaak registrerend. Nu zie je dat documentaires bijna als drama- en fictieseries worden opgebouwd. Het documentaire-genre blijft mensen boeien. Dat blijkt bijvoorbeeld uit streamingdiensten als Netflix waar men gigantische bedragen uittrekt voor docu-series. Maar ook via online platforms zoals YouTube willen mensen hun verhaal vertellen.’

Zo blikken we terug op het eerste Nederlandse geldinzamelingsprogramma Open het Dorp (1962) en zijn we nogmaals bij de allereerste Koninginnedag die rechtstreeks werd uitgezonden met Dick Passchier bij het defilé op Soestdijk (1961). Er is sowieso veel aandacht voor de Oranjes, want er waren in die zeventig jaar nogal wat huwelijken, begrafenissen en inhuldigingen rechtstreeks op televisie. Ruimte voor relevante zaken is er gelukkig ook, met de indrukwekkende beelden van de vuurwerkramp in Enschede, verschillende Giro 555-acties en de terugkomst van de mh-17-slachtoffers