Martin Koolhoven bekijkt in de derde aflevering van De kijk van Koolhoven het buitenaardse wezen in de film van alle kanten.

‘We have come to visit you in peace and with good will.’ Het zijn de geruststellende eerste woorden van het buitenaardse wezen in de zwart-witfilm The Day the Earth Stood Still (1951), waarna het wordt neergeschoten door een angstige soldaat. Het is een iconische scène waarin een van de bekendste conventies van het sciencefictiongenre centraal staat: de ontmoeting tussen mens en alien.

Voor de derde aflevering van het filmprogramma De kijk van Koolhoven had Martin Koolhoven genoeg materiaal om uit te kiezen. De alien en zijn verbeelding in film is namelijk bijna net zo oud als het medium zelf. 

Ze zijn er in allerlei vormen en maten: insectachtige Maanmensen in Le voyage dans la lune (1902), vermomd als mens in Invasion of the Body Snatchers (1956 & 1978), knuffelbare wezens in Close Encounters of the Third Kind (1977), destructieve Marsmannetjes in Mars Attacks! (1996) en als een gigantische octopus in Arrival (2016). Soms willen ze ons Aardlingen enkel observeren of met ons communiceren, andere keren grijpen ze naar laserpistolen of worden we geteisterd door een intergalactisch monster.

Iconische aliens

Na vier decennia is het titelpersonage uit Ridleys Scotts duistere klassieker Alien (1979) nog steeds het meest ijzingwekkende wezen binnen het genre: de Xenomorph. Een biomechanische en fallische nachtmerrie ontworpen door de Zwitserse kunstenaar H.R. Giger, licht Koolhoven toe.

Een nieuwe standaard voor kwaadaardige aliens was bepaald en de film blijft makers vandaag de dag inspireren. Wat Alien tevens baanbrekend maakt, is het hoofdpersonage Ellen Ripley (Sigourney Weaver). Waar de vrouw in genrefilms lange tijd slechts het hulpeloze slachtoffer was, is Ripley een badass actieheld die het ruimtemonster eigenhandig verslaat.

Gezinsvriendelijk is Alien allesbehalve, maar daar hebben we het oeuvre van Steven Spielberg voor. Naast Close Encounters of the Third Kind neemt Koolhoven ruim de tijd voor wat hij Spielbergs meesterwerk noemt: E.T. the Extra-Terrestrial (1982). De perfecte kinderfilm waarbij volwassenen zich weer even kind kunnen voelen, een film met een groot hart en de liefste alien uit de geschiedenis van cinema.

De buitenaardse wezens van Spielberg komen meestal in vrede, met uitzondering van hun genadeloze invasie in zijn verfilming van H.G. Wells’ dystopische sciencefictionroman The War of the Worlds (1898). Op Aarde zijn we in ieder geval nog lang niet klaar met filmische fantasieën over aliens, of ze nou goed of slecht zijn.

Over het tweede seizoen van De kijk van Koolhoven

De zes nieuwe afleveringen van De kijk van Koolhoven zijn vanaf vrijdagavond 21 februari te zien op NPO 3, om 20.25 uur. De volgende onderwerpen/genres komen aan bod:

Meer over De kijk van Koolhoven lees op je vpro.nl/dekijkvankoolhoven

Meer Martin Koolhoven