Acteur Ethan Hawke maakte voor HBO een zes uur durende documentaireserie over Hollywoodechtpaar Paul Newman en Joanne Woodward. The Last Movie Stars is een lange zit, maar gaat prachtig de diepte in.

‘Ik heb mezelf altijd beschouwd als een soort leeg vat,’ zegt acteur Paul Newman in de biografische documentaireserie The Last Movie Stars. ‘Ik krijg een kunstmatig hart, een kunstmatige pik, een kunstmatig stel hersenen, en daar ga ik dan iets mee proberen. Die fictieve verbeelding van mij wordt vervolgens overal ter wereld voor de waarheid aangezien. Maar die persoon ben ik niet. In wezen ben ik een saai, alledaags, burgerlijk type.’

In de jaren tachtig, toen Paul Newman (1925-2008) dankzij hits als Cool Hand Luke, Butch Cassidy and the Sundance Kid en The Color of Money was uitgegroeid tot een Hollywoodlegende, baalde hij van het stoere, sexy imago dat er van hem bestond. Hij vond dat de wereld zijn ware gezicht maar eens moest zien en vroeg zijn goede vriend Stewart Stern (scenarist van Rebel Without a Cause) zijn biografie te schrijven. Daarvoor liet hij Stern eerst tientallen familieleden, vrienden, collega’s en zelfs exen interviewen, om vervolgens zelf uitvoerig met hem in gesprek te gaan. De opdracht: geen taboes, pure eerlijkheid, alles op tafel.

© Getty Images / https://www.alamy.com

Joanne Woodward en Paul Newman

Het project nam een jaar of zes in beslag en resulteerde in honderden uren aan bandopnames. Op den duur kreeg Newman er echter schoon genoeg van: was dit eigenlijk niet één grote egotrip? In een opwelling wierp hij alle cassettebandjes in de openhaard. Wat hij toen wellicht niet wist, of was vergeten, is dat de opnames al waren uitgetikt. Enkele jaren na zijn dood ontdekten Newmans kinderen in de kelder van hun ouderlijk huis hele dozen vol transcripten – wel 15.000 pagina’s in totaal. Zonde om niets mee te doen, besloten ze. Die biografie moest er toch nog maar komen. In de vorm van een boek én een documentaire.

Hoorspel

Dat boek – The Extraordinary Life of an Ordinary Man – ligt sinds kort in de winkel. En de documentaire is nu te zien op HBO. Al dekt die omschrijving de lading eigenlijk niet: The Last Movie Stars is een zes uur durende serie geworden waarin niet alleen Newman zelf centraal staat, maar ook zijn vrouw en collega-acteur Joanne Woodward (die nog leeft, maar aan alzheimer lijdt). De twee waren vijftig jaar getrouwd en werkten wel zestien keer samen aan een film.

'Het is oprecht inspirerend om te zien hoe Newman en Woodward groeien en fouten herstellen'

© Getty Images

Paul Newman en Joanne Woodward in hun appartement in Greenwich Village, New York, ca. 1961

Maker van de reeks is acteur Ethan Hawke, die door de erven werd gevraagd omdat hij bekendstaat als een bewonderaar van het stel. In interviews vertelt Hawke dat hij de klus van harte aannam, maar aanvankelijk geen idee had hoe hij al die pagina’s tekst in een filmische vorm moest gieten. Hij besloot er uiteindelijk een soort hoorspel van te maken: een groep bevriende acteurs vroeg hij de mooiste citaten voor te dragen en die teksten monteerde hij vervolgens over archiefbeelden en filmfragmenten heen. Door die vorm kreeg The Last Movie Stars een imposante cast: we horen George Clooney en Laura Linney als Newman en Woodward, en in kleinere rollen acteurs als Oscar Isaac, Sam Rockwell, Ewan McGregor en Zoe Kazan.

Door de hele serie heen toont Hawke ook videogesprekjes die hij voerde met zijn cast (de opnames vonden plaats in coronatijd). Eerst doet dat wat koket aan, steeds al die beroemde koppen in beeld, maar gaandeweg blijkt het toch een mooie toevoeging. De regisseur en acteurs krijgen iets weg van het koor in een Grieks drama, dat vanaf de zijlijn duidt, bejubelt en commentaar levert. Zo wordt het verhaal van Newman en Woodward in een bredere context gezet en wordt de serie naast biografie ook een liefdesbrief aan de cinema zelf.

© VPRO Gids

Joanne Woodward en Paul Newman

Diepgang

Zes afleveringen van een uur, dat is wel wat veel van het goede, maar anderzijds: mede dankzij die lengte wordt een zeldzame diepgang bereikt. Precies het soort diepgang waar Newman op uit was toen hij aan zijn project begon. Hij hoopte destijds niet alleen dat onverstoorbare imago van hem bij te stellen, maar ook het al te rooskleurige beeld van zijn huwelijk met Woordward. En daarin komt de serie hem ruimschoots tegemoet. Van meet af aan is het helder dat de relatie tussen die twee een duister randje heeft. Toen ze elkaar begin jaren vijftig ontmoetten, als acteurs in het theater, was Newman al getrouwd en vader van drie jonge kinderen. In zijn eigen woorden: ‘Als we samen speelden had ik steeds een vreselijk probleem in m’n broek. “Oei,” zei Joanne dan, “wat moeten we hier nu mee?”’ Ze hadden eerst een jarenlange affaire voor ze ten slotte trouwden en samen ook nog drie kinderen kregen.

En zo zijn er veel meer wrange passages: Newmans toenemende alcoholisme, de moeizame band met zijn zoon Scott, die in 1978 overleed aan een overdosis, en de impliciete concurrentiestrijd tussen hem en Woodward. In het begin van de relatie was zij nog veel succesvoller dan hij (in 1958 won ze een Oscar voor haar rol in The Three Faces of Eve), maar nadat ze thuis kwam te zitten met de kinderen draaiden de rollen om. ‘Eigenlijk zijn acteurs niet geschikt voor het ouderschap,’ verzucht ze op zeker moment in de serie.

Klopt er dan niets van het publieke succesverhaal? Toch wel. Het is oprecht inspirerend om te zien hoe Newman en Woodward hun problemen steeds weer te boven komen, hoe ze met de jaren groeien en fouten herstellen. Regisseur Hawke heeft goed begrepen dat hier de kern van het verhaal ligt – veel meer dan in voor de hand liggende zijpaden als Newmans racecarrière, politieke ambities en liefdadigheid. De titel van de serie (een verwijzing naar een uitspraak van Gore Vidal) is dan ook een beetje misleidend. The Last Movie Stars gaat niet over wufte Hollywoodtypes – laat staan over ‘lege vaten’ – maar over twee echte, complexe, ontroerende mensen.

The Last Movie Stars is te zien op HBO Max

Meer over The Last Movie Stars