De documentaire Bread & Roses laat de ellende én de strijdbaarheid van de door de Taliban extreem onderdrukte vrouwen in Afghanistan van dichtbij zien.

In zwierige handschriften schrijven de vrouwen leuzen op papier: ‘Werk, brood, educatie!’ of ‘Taliban, Taliban, schender van mensenrechten!’ Ze zullen de straten van Afghanistan opgaan om hun stemmen te laten horen. Na de Taliban-machtsovername in 2021 worden hun rechten steeds meer ingeperkt: vrouwen mogen onder andere niet meer naar school en kunnen alleen buiten komen onder begeleiding van een man.

Regisseur Sahra Mani volgt in de documentaire Bread & Roses vanaf die verwoestende zomer van 2021 drie vrouwen. Elk van hen voert een eigen strijd, maar allen hebben ze hetzelfde doel: vrijheid voor henzelf en voor hun land. Mani filmt ze van dichtbij en weet cruciale, emotionele momenten te vangen. De moed van deze vrouwen is ongekend: als ze de straat op gaan omsluiten mannen met geweren hen en ligt de dreiging van een arrestatie op de loer.

Dat overkomt dan ook een van de vrouwen die Mani volgt: tandarts Zahra Mohammadi loopt telkens voorop in de protesten en laat haar praktijk fungeren als samenscholingsplek voor activisten. Dat komt haar uiteindelijk duur te staan. Als ze tijdens een demonstratie opgepakt wordt, maken de andere vrouwen zich zorgen en strijden voor haar vrijlating.

Dan is er Sharifa, die haar baan als ambtenaar is verloren na de machtsovername. Ze is veel thuis gefilmd, waar ze, naast huishoudelijke taken, ook haar moeder leert lezen en schrijven en haar kleine broertje helpt met zijn huiswerk. Haar leven voelt claustrofobisch en op een gegeven moment kan ze dan ook niet anders dan meedoen met de andere demonstrerende vrouwen.

Tot slot volgen we Taranom, die algauw het land uit vlucht naar Pakistan. Daar leeft ze van zeer weinig geld in een huis met tientallen anderen. Een kapotte wasmachine bemoeilijkt het leven daar, al is het allerergst natuurlijk het gemis van haar moederland, dat ze vanaf een afstandje steeds verder ziet afglijden.

De documentaire kan hier en daar wel wat meer context gebruiken, zoals op welke dag we waar en bij wie zijn, waardoor het geheel enigszins rommelig aanvoelt. Desondanks blijft het verhaal intrigerend – en uiteraard intens verdrietig, wetende dat de situatie in het land alleen maar is verslechterd. Elke vorm van protest wordt de kop ingedrukt, en aangezien meisjes en vrouwen nu helemaal niet meer naar school mogen, is het maar de vraag: wie zal er binnenkort nog zijn om protestleuzen te schrijven?

Bread & Roses

Bread & Roses is te zien op AppleTV+.

de nieuwste documentairetips in je mailbox?