Stel je voor: je bent met je geliefde in Vietnam, en jullie reizen met een klein vliegtuig naar een bijzondere plek. Dat vliegtuig crasht in de jungle, en jij bent zo’n beetje de enige overlevende. Hoe red je jezelf?
Het overkwam Annette Herfkens in 1992. Ze was 31, directeur van een bank, en had een heerlijke relatie met Pasje (haar koosnaam voor Willem van der Pas). Hij verbleef voor zijn werk een paar maanden in Vietnam. Pasje wilde haar verrassen met een tripje, zij kwam net aan en dacht: nee, ik wil even hier blijven. Hij overtuigde haar, maar toen zag ze het piepkleine vliegtuig. Weer dacht ze: nee. Toch gegaan.
Het volgende moment ligt ze in de jungle, tussen de vliegtuigbrokstukken en overleden lichamen (onder wie Pasje). ‘Mijn heupen waren gebroken, en ik had een enorme wond op mijn scheenbeen, ik kon het glanzen van het bot zien.’ Het knappe is: ze berust zich gelijk in haar situatie. ‘Niet aan Pasje denken, niet aan Pasje denken,’ is haar mantra, want ‘dan zou ik gaan huilen, en dan verlies ik water.’ Dagenlang ligt ze daar, op het mos, tussen de bladeren, wachtend op hulp. ‘Ik werd één met de jungle, één met de circle of life,’ vertelt ze, en ze gaat er de schoonheid van inzien. ‘Ik zag de mooie bladeren, de lucht, daar keek ik naar’. Als ze na acht dagen wordt gered, haar lijf totaal verzwakt, aangevreten door insecten, haar vingers vol met teken, voelt ze zich in eerste instantie zelfs onveilig. De jungle was voor even haar veilige haven.
Hoe kan een mens dit overleven? Waar haalt een mens zijn kracht vandaan? Dat zijn de grote vragen van de nieuwe podcast Doorgaan. NRC-journalist Carlijn Vis pluist samen met presentator Humberto Tan deze vraagstukken uit aan de hand van tien uiteenlopende verhalen. Die verhalen worden bovendien voorgelegd aan verschillende deskundigen: hoe valt dit te verklaren? Waar komt doorzettingsvermogen vandaan? Is het een vaardigheid die je kan leren, en wat heb je van je omgeving nodig als je in de ellende zit?
In deze aflevering komt de filosoof Lammert Kamphuis aan het woord. Een verklaring voor Herfkens’ verhaal zoekt hij in de filosofie van de stoïcijnen: richt je altijd op datgene waar je wél invloed op hebt, en accepteer waar je geen invloed op hebt. Hij haalt verschillende boeiende voorbeelden aan, en legt uit op welke manieren het verhaal van Herfkens zich verhoudt tot deze filosofie. Dat voegt zeker wat toe, maar het filosoferen wordt naar het einde toe net iets te lang uitgesponnen.
Liefst was Herfkens nog wat langer aan het woord. Ze is een heerlijk kalme en fantastische verteller, en door haar scherpzinnige reflectie op de gebeurtenissen krijgt de luisteraar al een hoop heldere antwoorden.