De vijftien beste podcasts van 2024

Begin jaren negentig werden Jan en Martin smoorverliefd op elkaar. Pas na een paar maanden durfde Martin aan Jan te vertellen dat hij aids had. Schrijver Maurits de Bruijn en podcastmaker Randy Vermeulen gebruiken de tragische maar ook romantische geschiedenis van de twee geliefden als uitgangspunt om te vertellen wat de ziekte aids heeft betekend voor de queer gemeenschap in Nederland. De angst, de schaamte en de geheimzinnigheid komen voorbij, maar ook de saamhorigheid die de ziekte opriep, evenals de persoonlijke ervaringen van de makers. Want al groeiden zij op in een tijd dat een hiv-infectie al geen doodvonnis meer was, dat homoseksualiteit en een vreselijke ziekte met elkaar verweven waren, werd ze al op jonge leeftijd ingeprent.

Een aangrijpende en soms pijnlijke, maar zeer belangrijke en prachtig gemaakte podcastserie, ook dankzij de mooie muziek en sterke voice-overs.

In het ingeslapen Amerikaanse stadje LeRoy begint op een dag in 2011 een tienermeisje zich vreemd te gedragen. Ze trekt met haar hoofd en stoot rare geluiden uit. Kort daarna beleven andere meisjes dezelfde symptomen. Doen ze elkaar na of is er iets anders aan de hand? De mysterieuze aandoening hield LeRoy in zijn greep en trok veel media-aandacht. Meer dan een decennium later gaat podcastmaker Dan Taberski (9/12, Missing Richard Simmons) naar het stadje om uit te zoeken wat er aan de hand was.

Taberski is een geweldige schrijver en interviewer en vertelt het verhaal met humor en empathie. De mechanismen die in werking treden als een mysterieuze ziekte een groep jonge meisjes treft, de media, de gezondheidszorg, onze eigen vooroordelen; alles komt voorbij in deze aanstekelijke zevendelige podcastreeks.

Op 5 mei 2013 werd de populaire Curaçaose politicus Helmin Wiels op klaarlichte dag doodgeschoten. De moord houdt het eiland nog steeds in zijn greep. Dat is voor Natasja Gibbs de aanleiding om naar Curaçao te gaan en de zaak tegen het licht te houden.

Het is een verademing om te horen hoe een doorgewinterde journalist als Gibbs een misdaadzaak aanpakt: grondig, vasthoudend en onverschrokken. Ze spreekt met familie van Wiels, collega-journalisten en betrokkenen op het eiland. Maar haar grootste prestatie is dat het haar lukt een interview te regelen met de veroordeelde opdrachtgever voor de moord.

Er komen, net als bij veel andere truecrimepodcasts, geen echt nieuwe feiten naar boven. Wat Wiels de moordzaak wel biedt, is meer inzicht in de politiek en maatschappij van Curaçao en een glansrol voor Natasja Gibbs als journalist en verhalenverteller.

Orka Keiko is begin jaren negentig de ster van de film Free Willy. Als de miljoenen kijkers erachter komen dat de ‘echte’ Willy onder erbarmelijke omstandigheden in een pretpark woont, komt een gigantische operatie op gang, met als ultiem doel hem vrij te laten in het wild. Van trainers tot dierenartsen tot biologen en gedragsspecialisten; allemaal proberen ze in te schatten wat het beste voor Keiko is, maar daarbij zijn ze het lang niet altijd met elkaar eens.

Journalist en romanschrijver Daniel Alarcón reconstrueert in de zesdelige podcast van Serial Productions het verhaal van Keiko met de mensen die hem het beste gekend hebben. Het is een sterk staaltje journalistiek, maar ook meer dan dat. Zo is de vijfde aflevering gegoten in musicalvorm. Naast het tragische verhaal van de reusachtige lobbes roept The Good Whale genoeg grote vragen op, bij uitstek natuurlijk: waarom stak de mensheid zo veel geld, tijd en energie in één dier, terwijl er ondertussen hele diersoorten bij bosjes uitstierven?

In 1937 kwam Mina Marinusse uit Koudekerke bij het gezin Van Lynden werken op Kasteel Ter Hooge, bij Middelburg. De levens van Mina en ‘haar Mevrouw’, Marietje gravin van Lynden-Calkoen, raakten steeds inniger met elkaar verstrengeld, tot de dood van de laatste in 1986. Kan er ondanks het grote machtsverschil sprake zijn van vriendschap en liefde tussen een adellijke werkgever en haar dienstbode? Die vraag pluist Maartje Duin, podcastmaker en achterkleindochter van de gravin, uit in deze podcast.

Net als haar eerdere hit De plantage van onze voorouders sleept ook deze serie je direct mee. Aan de hand van het verhaal van de twee vrouwen stuit Duin op grote thema’s, zoals feminisme, de klassenmaatschappij en genderrollen. Maar de podcast zit ook vol intieme momenten en ontdekkingen over de twee families.

Hana Rosin en Lauren Ober wonen in een keurige, voornamelijk links-progressieve wijk in Washington DC. Op een dag wordt de buurt opgeschud door de komst van nieuwe buren. Hun SUV zit vol rechts-radicale bumperstickers en als Ober daar een opmerking over maakt, krijgt ze te horen: ‘We live here now, so suck it bitch!’.

De nieuwe buurvrouw blijkt de moeder van Ashli Babbitt, de vrouw die overleed bij de bestorming van het Capitool door Trump-supporters op 6 januari 2021. Rosin en Ober (levenspartners, maar ook podcastmakers) besluiten te proberen haar beter te leren kennen. Dat levert een heel interessant verhaal op, dat draait om overeenkomsten in plaats van verschillen, zonder de soms abjecte denkbeelden van deze types uit het oog te verliezen.

Toen Veerle Duflou’s partner Valère overleed, koos hij ervoor zijn lichaam aan de wetenschap te schenken. Tien jaar na dato wil Duflou weten wat er eigenlijk met die lichamen gebeurt. Ze klopt aan bij het anatomielab van de Universiteit Antwerpen, waar Valère destijds ook terechtkwam.

En hoewel het onderwerp voor haar heel persoonlijk is, pakt ze deze podcast journalistiek aan. Ze volgt de mensen die in aanraking komen met de lichaamsdonoren, wanneer die nog leven en nadat ze zijn overleden. Ze benadert het onderwerp met een open blik en zonder een spoor van vals sentiment of sensatie. Dat is ook nergens voor nodig, want de realiteit is bizar en fascinerend genoeg.

Er zijn er genoeg, maar het valt nog helemaal niet mee om een echt goede podcast over dieren te maken. Sam Anderson, redacteur van The New York Times, laat zien hoe het moet in Animal. Na de eerste korte aflevering over zijn teckel Walnut en de ontsnapte hamster Mango, volgen vijf langere verhalen waarin steeds een dier centraal staat. Anderson reist naar IJsland om papegaaiduikers te ontmoeten, zwemt met zeekoeien in Florida en doet onbedoeld mee aan een frettenshow. 

Bij elke ontmoeting leert hij niet alleen meer over de dieren, maar vooral ook over zichzelf en de mens in het algemeen. Animal bewijst bovendien maar weer eens hoe een podcast opgetild kan worden als hij gemaakt wordt door een geweldige schrijver. 

Podcastmaker Lotte van Gaalen (De man met de rammelaars) kreeg een bijzonder verzoek. Een kennis van haar had net te horen gekregen dat haar moeder ongeneeslijk ziek was en ze wilde dat proces graag in audio vastleggen. Dat werd De laatste zomer: een intieme vierdelige serie over doodgaan, maar vooral over de complexe moederdochterrelatie. Want al snel hoort Van Gaalen in de geluidsopnames aanwijzingen dat de relatie tussen Joy en Tammy heel anders is dan de relatie die ze zelf met haar moeder heeft.

Het verhaal is verdrietig, pijnlijk en soms bijna te persoonlijk, maar het is Van Gaalen gelukt om de juiste toon te treffen. Na het luisteren hebben we Joy en Tammy van heel dichtbij leren kennen, en zijn we blij dat ze ondanks alles zo’n mooie en eerlijke laatste zomer hebben beleefd.

In 2002 wordt de 58-jarige Marlyne Johnson vermoord aangetroffen in haar huis. Haar hoogzwangere schoondochter Sophia is al snel de hoofdverdachte. Hoewel ze blijft volhouden onschuldig te zijn, wordt Sophia, mede door een belastende getuigenis van haar broer Sean, veroordeeld.

Twintig jaar later besluit verslaggever en podcastmaker Amory Sivertson zich op de zaak te storten en ze komt er al snel achter dat er veel meer achter steekt dan ze in eerste instantie vermoedt. Vrijwel geen van de betrokken vertelt haar de hele waarheid, en per aflevering neemt haar verbazing en frustratie toe.

Wie liegt er, of eigenlijk: wie liegt er niet? Beyond All Repair zit zo vol met onbetrouwbare vertellers dat het een waar huzarenstukje is dat er zo’n goed en vooral integer verslag van is gemaakt. Een van de beste truecrimepodcasts van de afgelopen jaren.

Grote en kleine problemen uit het dagelijks leven die worden aangepakt is een duidelijke trend in de podcastwereld. Toch is deze podcast van dagblad Trouw niet te missen. Loket voor het leven gaat elke aflevering in op een levensvraag, bijvoorbeeld ‘hoe zorg ik dat ik niet door de mand val’ of 'hoe bereik ik extase'. Er komen steeds twee mensen aan het woord die het thema op een heel eigen manier invullen. Hun verhalen worden in perspectief gezet door een denker of deskundige.

De geïnterviewden zijn goed gekozen (die theezakjesverzamelaar!) en hun verhalen worden rustig en beheerst verteld door makers Mona De Brauwer, Nienke Zoetbrood en Rinke Vreeke. 

In 2005, op het hoogtepunt van de bizarre reality-tv-formats, ging productiemaatschappij Endemol in Engeland wel heel erg ver. Twaalf Britten werden geselecteerd om mee te doen aan een nieuwe show. Ze kregen alleen te horen dat er avonturiers gezocht werden die in waren voor een uitdaging.

Het is zonde om te verklappen waar ze in terechtkwamen, maar het verhaal wordt gereconstrueerd door Nick Vanderkolk, bekend van Love + Radio. Zijn keuze om de interviews met de deelnemers en de crew van het programma door elkaar heen te vlechten zonder tussenkomst van een voice-over, werkt ontzettend goed. Het verhaal wordt, net als de show destijds, elke aflevering bizarder.

Het was in 2022 een van de meest besproken verhalen in de roddelrubrieken: de rechtszaak tussen acteurs en ex-geliefden Johnny Depp en Amber Heard.

Hoewel het bewijs tegen Depp vrij overweldigend was, keerde de publieke opinie zich steeds meer tegen Heard. Op sociale media werd ze op een ongekende manier door het slijk gehaald. Dat vond de Britse podcastmaker Alexi Mostrous (Sweet Bobby, Hoaxed) vreemd. Een groot deel van de anti-Amberberichten lijkt van bots te komen, volgens een expert zelfs rond de vijftig procent. In deze podcast onderzoekt Mostrous de rol van die bots, en trekt het ook breder. Waar komt die haat tegen Heard vandaan? Hebben de berichten de publieke opinie (en belangrijker nog, die van de rechtbankjury) beïnvloed? Wie heeft dit trollenleger in het leven geroepen, en misschien wel de belangrijkste vraag: kan deze strategie ook op andere nieuwsverhalen worden toegepast?

Twee jaar geleden kreeg Argos-redacteur Eric Arends een uiterst geheim politierapport in handen over het onderzoek naar de moord op Pim Fortuyn. Daarin wordt ook een man genoemd die Volkert van der G. mogelijk het wapen leverde. In de zevendelige podcastserie Vriend van Volkert gaat Arends op zoek naar deze mysterieuze verdachte. Een onbekende wending in een van de invloedrijkste moordzaken in onze recente geschiedenis is natuurlijk een gigantische journalistieke scoop.

Arends neemt de luisteraar mee het natrekken van de feiten en zoeken naar betrokkenen. We leren zo meer over het journalistieke proces. Ondanks alle inspanningen van politie en justitie lijkt het of niet alle wegen in het onderzoek zijn bewandeld. Keiharde antwoorden zijn in deze zaak moeilijk te vinden, want nieuwe informatie leidt steeds weer tot een volgende vraag. 

Midden in coronatijd stuit journalist Carl J. Miller op een verontrustende site op het dark web: een soort marktplaats waar je huurmoordenaars kun inhuren. Dankzij een bevriende hacker kan hij bij de achterkant van de site. Er staan honderden verzoeken op van mensen die bereid zijn te betalen om anderen te laten vermoorden. Al snel wordt duidelijk dat de site gerund wordt door oplichters, maar de moordverzoeken zijn wel echt.

Miller meldt het eerst bij de politie en probeert vervolgens de potentiele slachtoffers te waarschuwen, maar hij wordt niet overal even serieus genomen. Er volgt een jaren durend internationaal onderzoek, waarbij mensenlevens op het spel staan. In deze spannende podcastserie neemt Miller de luisteraar mee in zijn pogingen om de mensen die bedreigd worden te beschermen en de oplichters achter de site te pakken te krijgen.