Twee Oscargenomineerde korte documentaires op Netflix

De Oscars staan voor de deur, en dit jaar zijn een aantal ijzersterke films genomineerd. 2022 was artistiek gezien een succesvol filmjaar, dat werkelijk alle kanten op schoot. We lachten om pijnlijke satire en plastische kotsscènes in Triangle of Sadness, sprongen van het ene universum naar het andere in Everything Everywhere All At Once en braken geluidsbarrières in Top Gun: Maverick.

Het zijn stuk voor stuk grote producties, terecht genomineerd in verschillende belangrijke categorieën bij de Academy Awards en populair bij zowel pers als publiek. Minder bekend zijn de genomineerde korte documentaires. Die Oscar-categorie krijgt doorgaans minder aandacht in aanloop naar het prijzengala, want de grote budgetten en Hollywoodsterren ontbreken vaak in die kleinere producties. Toch zijn er ieder jaar - en zeker ook dit jaar - wel een aantal pareltjes te vinden tussen de kanshebbers.

Twee daarvan zijn in Nederland te zien: The Martha Mitchell Effect en The Elephant Whisperers. De eerste vertelt het verhaal van Martha Mitchell, de vrouw van de campagneleider van de Amerikaanse ex-president Richard Nixon, die een sleutelrol speelde bij de Watergate-affaire. De veertig minuten durende profielschets, geregisseerd door Anne Alvergue, legt in detail uit hoe Mitchell bekendheid verwierf in Amerika en er mede voor zorgde dat het Watergate-schandaal aan het licht kwam. In interviews sprak ze destijds honderduit en eerlijk. Iets te eerlijk, vond Nixon, die haar als een lastpost ging zien in zijn Witte Huis.

Met intrigerende audiofragmenten, archiefbeelden en interviews uit die tijd laat de documentaire kernachtig zien hoe Mitchell door toedoen van de Amerikaanse regering in de media voor gek werd verklaard, terwijl ze gewoon de waarheid vertelde. De film is daarmee een interessante case study van hoe politieke macht een vrouw de mond snoerde en tevens een treffende tijdscapsule van politiek Amerika in de jaren zeventig.

Van een geheel andere orde is The Elephant Whisperers, een ‘41 minuten lange documentaire over een echtpaar dat te midden van de Zuid-Indiase jungle babyolifantje Raghu verzorgt. Het verweesde dier kon op zichzelf niet overleven, dus bracht het bosbeheer Raghu onder bij Bomman en Bellie, twee leden van de aloude Kattunayakan-stam. Het aandoenlijke dier is op zichzelf al een reden om de film te bekijken, maar ook de unieke levenswijze van het echtpaar en de prachtige natuurbeelden maken deze feelgooddocu van Kartiki Gonsalves tot een succes.

De nominaties voor beste film mogen dan wel erg goed zijn dit jaar, maar in de kleinere categorieën valt dus ook veel te beleven.