The Last of Us is een overdonderende gameverfilming

HBO-serie The Last of Us stond eigenlijk nog voor de eerste aflevering met 2-0 achter. De serie is een bewerking van een uiterst geliefde videogame uit 2013, en laten we eerlijk zijn: gameverfilmingen zijn doorgaans volstrekt overbodig, of hooguit acceptabel. Videogames lijken zich slecht te lenen voor verfilming, omdat de makers tegelijkertijd fans van de game tevreden moeten houden én een nieuw (kijkers)publiek moeten aanboren. Het blijkt meestal een onmogelijke balanceeract, met als resultaat een halfbakken eindproduct waarover niemand echt tevreden kan zijn.

Er waren dan ook weinig redenen om aan te nemen dat deze verfilming wél zou slagen. The Last of Us is door het sterke, gelaagde verhaal weliswaar een van de meest gewaardeerde games ooit, maar ook een goed verhaal maakt lang niet altijd een goede verfilming. En dan is er nog een tweede pijnpunt, want het verhaal speelt zich ook nog eens af in een postapocalyptische wereld, en met die verhalen werden we de afgelopen jaren al behoorlijk doodgegooid. Soms waren er sublieme uitschieters (denk aan Station Eleven), maar meestal zijn die films en series toch vooral meer van hetzelfde. Zelfs een apocalyps gaat uiteindelijk vervelen.

Toch zijn de wonderen de wereld nog niet uit, want The Last of Us maakt de 2-0 achterstand op geniale wijze ongedaan. Van een halfbakken compromis is hier geen sprake: showrunners Neil Druckmann (het creatieve brein achter de game) en Craig Mazin (die eerder de voortreffelijke miniserie Chernobyl maakte), hebben van The Last of Us een intrigerende en overdonderende serie gemaakt, die alle eerdere gameverfilmingen eigenlijk direct overbodig maakt.

De serie opent in 1968, als een wetenschapper in een tv-uitzending waarschuwt voor een allesvernietigende pandemie, waarbij een schimmel de controle over het menselijk brein volledig overneemt. De wetenschapper wordt weggelachen, maar krijgt 35 jaar later alsnog gelijk. Voordat iedereen het goed en wel doorheeft, verandert het merendeel van de mensheid in een soort hersendode zombies, die niet veel meer kunnen dan bijten en infecties verspreiden.

Voor alleenstaande vader Joel (Pedro Pascal), zijn dochter Sarah (Nico Parker) en zijn broer Tommy (Gabriel Luna) is het vervolgens overleven geblazen. Dat lukt slechts ten dele, waarna we een sprong in de tijd maken, en Joel weer ontmoeten als smokkelaar in 2023. De ‘veilige’ steden in Amerika zijn in de nasleep van de uitbraak uitgegroeid tot streng bewaakte quarantainezones, die als een militaire dictatuur worden geregeerd. Leven is hooguit nog een kwestie van overleven.

Toch lijkt er hoop, in de persoon van de veertienjarige Ellie (een weergaloze rol van Bella Ramsey). Zij werd geboren na het uitbreken van de pandemie, en lijkt over afweerstoffen te beschikken waardoor ze niet vatbaar lijkt voor infectiebeten. Het maakt van Ellie een extreem belangrijk persoon. Joel krijgt de zware taak haar aan de andere kant van het land af te leveren bij een rebellenziekenhuis, waar onderzoekers de sleutel tot een vaccin hopen te vinden.

Wat vooral voortreffelijk werkt in The Last of Us, is de ‘show, don’t tell’-strategie. Juist door het geweld niet meteen expliciet te maken, maar vooral te laten sluimeren op de achtergrond, komen de heftigste situaties extra hard binnen. Regisseur Mazin speelt sowieso slim met alle clichés die we kennen uit films en series over de apocalyps. In The Last of Us geen paniekerige nieuwsbulletins, maar hooguit flardjes informatie op de achtergrond. We hebben net als de hoofdpersonages in eerste instantie geen idee wat er gaande is, waardoor we het vooral moeten doen met de sluimerende dreiging (we zullen de zombie-oma niet snel vergeten).

En als die apocalyps dan eenmaal plaatsvindt, combineert Mazin de grote paniek op geweldige wijze met het kleine drama. Een ziekte van veel moderne films en series is dat de cameravoering in chaossituaties vaak zó rommelig is, dat we als kijker soms geen idee hebben waar we precies zijn, en met wie. Mazin blijft juist dicht bij de personages, en houdt de immense chaos van neerstortende vliegtuigen en panikerende massa’s knap overzichtelijk.

Het is tekenend voor de aanpak in de rest van de serie, waarbij de ijzersterke cast de personages veel interessanter maakt dan simpele ‘avatars’ uit een game. Alle pijn, opofferingen en dilemma’s worden voortreffelijk uitgespeeld: dit is veel meer dan een gameverfilming waarin personages simpelweg van A naar B moeten reizen. Ook als dramaserie werkt The Last of Us op alle fronten, waarmee de serie ook niet-gamers moeiteloos over de streep moet kunnen trekken.

HBO heeft duidelijk kosten noch moeite gespaard om de serie tot een succes te maken, en is glansrijk geslaagd in die missie, want The Last of Us kan direct de boeken in als een van de beste nieuwe series van 2023. Het is jammer dat het zo lang heeft moeten duren, maar voor het eerst is er hoop voor de gameverfilming.