Ben Afflecks Air is beslist een sportfilm, al speelt het zich vooral af op kantoor

Ieder filmgenre heeft zo zijn eigen wetten. Neem de sportfilm. Daarin volgen we in de regel een underdog. Die moet het opnemen tegen een veel sterkere tegenstander, wordt door iedereen gezien als kansloos, maar slaagt er toch aan het eind in om te winnen. Daarnaast is er ook altijd een briljante, vaak verkeerd begrepen coach die nog één laatste kans krijgt. En ten slotte slaagt het buitengewone sporttalent natuurlijk pas wanneer ie beseft dat je alleen kan winnen wanneer je als een team optreedt.

Als we Ben Afflecks nieuwe film Air – over de pogingen van Nike om in 1984 het aanstormende basketbaltalent Michael ‘Air’ Jordan vast te leggen voor een schoenendeal – langs deze meetlat leggen, is het beslist een sportfilm.

Het is nu moeilijk voor te stellen, onder meer vanwege die schoenendeal, maar Nike is in 1984 nog de underdog. Vooral bekend als joggingmerk, maar in de basketbalwereld hooguit nummer drie, ver achter sportmerken Converse en Adidas. Die hebben ook hun zinnen gezet op Jordan en hebben een veel groter budget tot hun beschikking. Bovendien heeft de pas 21-jarige Jordan zelf allang aangegeven dat hij voor Adidas zal kiezen, omdat hij hun trainingspakken mooi vindt en het merk populair is in de hiphopscene van de jaren tachtig.

Underdog, kansloos... check.

Degene die binnen Nike besluit dat ze desondanks toch vol voor MJ moeten gaan is Sonny Vaccaro, een briljante basketbalanalist op Nike’s marketingafdeling, die ziet welk buitenaards talent Jordan heeft. Hij is bereid al het beschikbare budget aan Jordan te spenderen en denkt hem binnen te kunnen halen door speciaal voor hem een schoen te ontwerpen. Maar daar zijn de collega’s binnen Nike het aanvankelijk helemaal niet mee eens. Zoiets heeft geen enkel merk namelijk ooit gedaan.

Briljante coach, verkeerd begrepen... juist.

Niet alleen binnen Nike moeten ze leren als team te opereren, ook Jordan zelf vormt een team. Met zijn moeder. Het is vooral moeder Deloris die met Nike onderhandelt. Zij zal de beroemde deal sluiten die niet alleen Nike, maar ook Jordan miljarden zal opleveren.

Eenling versus team... bingo.

Air is dus een sportfilm, al speelt verreweg de meeste actie zich niet af op een basketbalveld, maar op de basketbalafdeling van Nike’s hoofdkantoor. En krijgen we Jordan zelf – op wat archiefbeelden na – geen seconde te zien.

Dat laatste is overigens een goede keuze van acteur/regisseur Affleck (die in de film ook te zien is als Nike-oprichter Phil Knight). Affleck begreep heel goed dat wanneer een acteur Jordan zou spelen, de illusie meteen verbroken zou zijn. Iedereen weet immers hoe Jordan er in het echt uitziet en dat de acteur en dus de film wel ‘nep’ moeten zijn.

De acteurs die Affleck wél castte voor zijn film zijn stuk voor stuk fantastisch. Met Afflecks goede vriend Matt Damon voorop. De twee kennen elkaar al ruim veertig jaar, braken in 1997 samen door in Hollywood met Good Will Hunting, en in Air speelt Damon de vadsige, wat vermoeid ogende Vaccaro met precies de juiste mengeling van wanhoop en passie. Het best zijn Vaccaro’s scènes met Deloris Jordan, de moeder van Michael, die weinig zegt maar goed luistert. Bijvoorbeeld naar Vaccaro’s gloedvolle betoog over waarom Michael niet voor Adidas, maar voor Nike zou moeten kiezen (‘De inspirerende speech’... nog een van de sportfilmclichés).

Deloris wordt gespeeld door Viola Davis. Op uitdrukkelijke wens van de basketballegende zelf. Want toen Affleck Jordan benaderde met het plan een film over de schoenendeal te maken, kreeg hij samen met diens zegen ook een simpele opdracht: ‘Viola Davis, that’s my mom.’