Hij zal altijd vooral de maker blijven van Un chien andalou (1929), de experimentele korte film waarin onder meer een oog wordt doorgesneden, mede bedacht door Salvador Dalí. Maar Spanjaard Luis Buñuel (1900-1983) regisseerde in totaal zo’n 35 films, waarvan het gros nog altijd zeer de moeite waard is. Een hoogst eigenzinnig oeuvre is het, vol inventief surrealisme dat talloze latere cineasten beïnvloedde, van David Lynch en Alex van Warmerdam tot de mannen van Monty Python.
Een van Buñuels beste en bekendste films, het met een Oscar bekroonde Le charme discret de la bourgeoisie uit 1972, is nu te streamen via Cinetree en MUBI. Zoals meestal bij Buñuel heeft het verhaal een droomachtige logica. Een groepje welgestelde vrienden probeert samen te dineren, maar elke keer komt er iets tussen. Er is verwarring over de afgesproken tijd, het uitgekozen restaurant blijkt niets meer op voorraad te hebben, de politie komt plotseling binnenvallen en zo gaat het maar door.
Een deel van de ‘discrete charme’ van de film zit hem in de geraffineerde wijze waarop Buñuel het surrealisme doseert. Het begint allemaal nog vrij conventioneel, maar gaandeweg sluipen er steeds meer vreemde personages en subplots in het verhaal. Waarom komt de lokale bisschop telkens op bezoek? Vanwaar die uitgebreide flashback over de jeugd van een passerende soldaat? En dat terugkerende beeld van de vrienden die samen over een pad lopen – is dat een droom? Hoewel de film geen pure komedie te noemen is, neemt het absurdisme nu en dan Naked Gun-achtige proporties aan.
Wil Buñuel er ook nog iets mee zeggen? Ten tijde van Un chien andalou deed hij nog zijn best om alle suggestie van betekenis te vermijden, maar zijn latere werk is vaak erg kritisch en geëngageerd. Als zoon van steenrijke, streng katholieke ouders had de regisseur nogal wat frustraties, die hij volop verwerkte in zijn films. Ook Le charme discret de la bourgeoisie zit weer vol satirisch commentaar op de hypocrisie van de elite en de kerk. De personages zijn onverbeterlijke snobs, die je Buñuels sardonische plagerijtjes van harte gunt. Maar een al te analytische blik is niet aan te raden; deze heerlijk onvoorspelbare film lijkt vooral bedoeld om verwondering op te roepen.