Documentaire volgt een nieuwe speciale klas voor hoogbegaafde kinderen

‘Maak een tekening van een persoon.’ Je zou verwachten dat een klas vol hoogbegaafde leerlingen die opdracht moeiteloos kan uitvoeren. Maar niets is minder waar. Een derde van de klas klapt volledig dicht en krijgt niets uit de vingers. Anderen gummen driftig de pas getrokken lijntjes weer uit. Ze worstelen met de juiste verhoudingen van het lichaam of de vorm van ogen of hoofd.

Het voorbeeld illustreert wat onderwijsspecialist Sofie van de Waart al wist: hoogbegaafde kinderen zijn niet per se de beste leerlingen van de klas. Ze maken niet altijd de mooiste tekeningen en halen niet altijd de hoogste cijfers. Daardoor is het voor de leerkracht soms moeilijk om hoogbegaafde kinderen te herkennen in de klas, terwijl ze wel tegen allerlei problemen kunnen aanlopen. Motivatieproblemen en onderpresteren bijvoorbeeld, doordat ze niet genoeg uitdaging hebben, zich aanpassen aan het niveau van hun klasgenoten of bang zijn om fouten te maken. Ook kunnen ze gedragsproblemen ontwikkelen en vinden ze soms weinig aansluiting bij leeftijdgenoten doordat ze andere interesses hebben of verder zijn in hun sociale ontwikkeling. Ze zijn vaak perfectionistisch, wat kan leiden tot faalangst. En tot het niet kunnen tekenen van een persoon.

Onderwijsspecialist Sofie gelooft niet dat deze kinderen zich vanzelf wel redden in de klas. ‘Als we het onderwijs aanpassen en zorgen dat kinderen uitgedaagd worden, dan zie je dat hun gekke gedrag, waar wij als maatschappij afkeurend naar kijken, verdwijnt,’ zegt ze in de 2Doc Utopie van Sofie. De documentaire volgt de beginperiode van Explora, een speciale klas voor hoogbegaafde kinderen waar ze op hun eigen niveau les krijgen. In opdracht van twee scholen in Breda heeft Sofie de klas opgezet. En wie verwacht daar alleen maar witte kinderen aan te treffen van welgestelde ouders die vinden dat hun eigen kroost o zo speciaal is, heeft het mis. Er zitten kinderen met allerlei verschillende achtergronden: Somalisch, Nederlands, Turks en Syrisch bijvoorbeeld. Voorzichtig ontstaan er nieuwe vriendschappen en leren de kinderen elkaars levens kennen.

Terwijl de kinderen in de hoogbegaafdenklas opbloeien omdat ze zich eindelijk gezien en uitgedaagd voelen, komt Sofie in de problemen. Ze is zelf ook hoogbegaafd en heeft ADHD. Sofie droomt ervan om in heel Nederland te starten met Explora klassen, maar weet dat mensen haar irritant en opdringerig kunnen vinden: ‘Ik hoop dat ik het voor elkaar krijg om niet de confrontatie op te zoeken, want dan krijg ik de naam dat ik moeilijk ben om mee te werken. Dus ik moet leren om diplomatieker te werken en niet met ruzie.’ Ondanks haar goede voornemens ontstaat er wrijving met het schoolbestuur. Het is de vraag of er voor Sofie net zoveel ruimte in de hoogbegaafdenklas is als voor de leerlingen.