Holding up the sky: portret van de Yanomami toont strijd tegen ontbossing

Vorig jaar is er ‘slechts’ 6288 vierkante kilometer Amazonewoud gekapt – dit was het laagste niveau in negen jaar tijd. Goed nieuws. De afgenomen ontbossing is toe te schrijven aan de Braziliaanse president Lula da Silva: bij zijn aantreden in 2023 kondigde hij aan de Braziliaanse natuur beter te willen beschermen. De sindsdien toegenomen controles werpen nu hun vruchten af.

Dat strenger toezicht nodig was, blijkt wel uit de documentaire Holding Up the Sky. Regisseur Pieter van Eecke volgt de Yanomami, een volk dat in de Amazone leeft, ten tijde van de regeerperiode van de vorige president, Jair Bolsonaro. Die wilde de rijkdommen van het land van de Yanomami (mineralen, gas, water en vooral goud) niet voor altijd ‘verborgen laten blijven’. Daarmee gaf hij een vrijbrief aan goudzoekers en ander gespuis om met geweren het gebied in te trekken, schatten te zoeken en op de Yanomami te schieten.

In de documentaire volgen we stamhoofd en sjamaan Davi Kopenawa en zijn zoon Dario, die al jaren leven onder de dreiging van ontbossing. Daarom reizen ze de hele wereld af om hun stem te laten horen en met een bewonderenswaardige standvastigheid voor hun volk en de natuur die zij beschermen te vechten.

Als ze in hun eigen dorp zijn, valt meteen op hoever hun levens afstaan van die van de gemiddelde westerse mens. De Yanomami wonen in hutten, hebben niet veel bezittingen en zijn afhankelijk van de natuur om te overleven. Hun verhalen over de hemel die naar beneden zal vallen als het evenwicht in het regenwoud te zeer verstoord raakt, zullen voor velen onbegrijpelijk of ongrijpbaar zijn, maar Van Eecke nodigt je uit om je open te stellen voor dat wat onbekend is, en om respect te voelen voor deze mensen die de longen van de aarde bewaken. 

Dat Lula da Silva nu president van Brazilië is, is daarom een opluchting; de naar goud zoekende bendes worden vaker tegengehouden. Maar toch, 6288 vierkante kilometer gekapt regenwoud is niet niks – de Yanomami en de natuur die zij beschermen zijn helaas nog lang niet veilig.