Leven op zijn kop: de jonge David communiceert met zijn dans

Vier jaar geleden zag Barbara de Baare David voor het eerst dansen. Onmiddellijk raakte ze gefascineerd. Barbara de Baare: ‘Ik had het gevoel dat hij me iets aan het vertellen was met zijn dans. Ook al wist ik niet wat, ik wist wel meteen dat het zijn manier van vertellen was.’ In Leven op zijn kop wordt weinig uitgelegd, en dat is precies hoe De Baare het heeft bedoeld. Voor haar gaat filmmaken over hoe je mensen observeert. ‘Ik wilde een film maken waarin datgene wat niet uitgesproken wordt, wel voelbaar is en begrepen kan worden. Daarom heb ik bewust de vertelkracht van Davids dans erin verwerkt. Het is een visuele uitnodiging naar zijn binnenwereld.’ In Leven op zijn kop zien we dat David moeite heeft zichzelf uit te drukken. ‘Daarom is dansen voor hem niet een zomaar uit de hand gelopen hobby, maar misschien wel pure noodzaak.’

Barbara de Baare begon haar carrière als programmamaker. Ze werkte onder andere als redacteur en regisseur bij verschillende televisie- en radioprogramma’s, daarnaast maakte ze de documentaires Koeienpoep & erwtensoep (2019) en Het geheim van carnaval (2023). De Baare: ‘De grap is dat ik binnen de journalistiek altijd te artistiek was. Nu kom ik in een wereld van filmmakers die allemaal aan de filmacademie hebben gestudeerd en mij te journalistiek vinden. Voor deze film heb ik mezelf wel echt opnieuw moeten uitvinden.’

De Baare wil de kijker uitnodigen om zelf te voelen en te interpreteren, daarin lijkt ze geslaagd. ‘Achteraf hoor ik van mensen dat ze er verschillende verhalen uithalen, dat ze kijken vanuit hun eigen werkelijkheid.’ Ook David heeft zo zijn eigen interpretatie: hij ziet de film als een podium. ‘David kijkt met het perspectief wat bij David hoort naar deze film. Maar het is nooit mijn uitgangspunt geweest om een film te maken over een talentvol kind en hem slechts daarvoor een podium te geven. De film is ook juist zijn stem.’

David heeft op school weinig aansluiting en is geworteld in de Armeense cultuur van zijn familie, terwijl hij zelf geboren is in Nederland. De Baare sprak met meer mensen uit de Armeense gemeenschap in Nederland. ‘Ik heb veel gehoord over de bewijsdrang. Het gevoel dat talent de uitweg zou zijn. Dat gevoel wordt gevoed als je ontworteld bent. En dat maakt het een universeel thema.’ 

Tijdens het filmproces begon David zich steeds meer af te zetten van zowel zijn moeder als De Baare. ‘In de film zie je alles van David. Al die werelden waar hij eigenlijk in verblijft. In de laatste scène komt dat voor mijn gevoel allemaal samen: voor het eerst gaat hij zelf zijn verhaal gaat vertellen. Zonder interventie van zijn moeder, docenten, publiek of mij.’