Vier nieuwe boekentips: Volksvreemd vermaak, Een duister afdalen & Gelukkige dagen

Lizzy van Leeuwen
Volksvreemd vermaak

Over het amusement in Nederland voor en tijdens de Duitse bezetting is eerder geschreven, maar over het ‘exotische’ aandeel afkomstig uit de Oost en de West in kleinkunst, muziek en dans niet eerder zo informatief en in samenhang als door Lizzy van Leeuwen in Volksvreemd vermaak (Prometheus). Indonesiërs en Surinamers die vanaf de jaren twintig naar het koloniale ‘moederland’ kwamen voor studie of een beter bestaan trokken als podiumartiest in Amsterdam en Rotterdam onder wisselende omstandigheden belangstelling in de genres swing, jazz, Javaanse dans, Maleise krontjong en Indische hawaiian. De waardering en bejegening van publiek, overheden en bezetter reikte van enthousiasme en goedmoedig racisme tot afkeuring, discriminatie, beroepsverbod en geweld. Waarbij Nederlanders zeker niet voor de Duitsers onderdeden. 

(Maarten van Bracht)

Lauren Groff
De weidse wildernis

In het armenhuis kreeg ze de naam Lamentationes (‘als herinnering aan de smet van de zonde die haar tekende’), maar door haar mevrouw, die haar als bediende in huis neemt als ze vier jaar is, wordt ze Zed genoemd, naar een dode aap. Nu is ze een jaar of achttien en op de vlucht. In De weidse wildernis (Bezige Bij) trekt Lauren Groff alles uit de kast om ons te laten voelen hoe het is om uitgehongerd, kletsnat en doodmoe te zijn terwijl achter elke boom gevaar loert. Want wij vluchten met haar mee, vele pagina’s lang, terwijl we er gaandeweg achter komen wat er is gebeurd. Een ijzingwekkende roman die al je zintuigen op scherp zet.

(Katja de Bruin)

Jesmyn Ward
Een duister afdalen

Jesmyn Wards vierde roman, Een duister afdalen (Atlas Contact), zal niet naar ieders smaak zijn. Met vertelster Annis dalen we af in de historische hel van een slavernijbestaan. Aanvankelijk op rijstvelden in North Carolina, waar haar moeder Sasha haar leert vechten als een krijgsvrouw én uit de wellustige klauwen van plantagehouder/vader probeert te houden; later onder meer tijdens een minutieus beschreven gruwelmars naar New Orleans, om verhandeld te worden als vee ‘dat geacht wordt  door te lopen en vuiligheid te laten vallen als een paard’. En dan introduceert Ward óók nog bovennatuurlijk elementen uit de ‘geestenwereld’, zoals de tamelijk grimmige beschermengel Mama Aza. Maar laat je meevoeren door het lyrische proza, en Annis’ tocht wordt een haast hypnotiserende leeservaring.

(Dirk-Jan Arensman)

Renée van Marissing
Gelukkige dagen

Biologe Sil is zesenveertig als bij haar de ziekte van Alzheimer wordt geconstateerd. Plots staat ze niet meer met haar poten in de klei van een herbewilderingsproject, maar dwaalt ze rond in haar haperende hoofd, dat haar beetje bij beetje in de steek laat. Renée van Marissing levert met Gelukkige dagen (Querido) opnieuw een roman af om niet gauw te vergeten. Sluipenderwijs kruipen de schrijnende aftakeling van Sil en de weerslag hiervan op haar geliefde Lina en hun beste vrienden Pier en Barbara onder je huid. Troost is er in de vorm van een vriendengroep die ze nog kent uit haar Jeugdtheaterschooltijd. De warme herinneringen aan toen en de zorg voor haar nu, zijn een cruciaal houvast – voor Sil én de lezer.

(Lieke van den Krommenacker)