Vier nieuwe boekentips: Heksen, Intermezzo, De vergeefse waarschuwing & De uil

Marion Gibson
Heksen

Bijkomende redenen om van hekserij beschuldigd te worden waren er best. Seksueel ‘wangedrag’ vertonen? Arm, oud of gehandicapt zijn? Het kon allemaal tegen je pleiten. Maar, maakt expert Marion Gibson in Heksen (Anthos) middels dertien historische casestudies duidelijk, risicofactor nummer één was: je bent een vrouw. Vrouwen waren nu eenmaal vatbaarder voor de verleidingen van Satan (zie Eva), meenden de eerste quasiwetenschappelijk demonologen rond 1400. En die overtuiging bleef zeven eeuwen lang het misogyne refrein. In Innsbruck anno 1485, toen Helena Scheuberin (onsuccesvol!) werd vervolgd door opperheksenjager Heinrich Kramer, auteur van het beruchte De heksenhamer, evengoed als in de clash tussen pornoster én medium Stormy Daniels en Donald ‘witch-hunt’ Trump. Deprimerend, maar dankzij Gibsons minutieuze reconstructie van de beklaagdenlevens ook fascinerend.

(Dirk-Jan Arensman)

Sally Rooney
Intermezzo

Met haar vierde roman zal ze niet iederéén terugwinnen die een beetje uitgeSallyRooneyd was geraakt. Want, ja, ook in Intermezzo (Ambo|Anthos) wordt weer breed uitgemeten getobd in de liefde. Door advocaat Peter Koubek (32), die wordt verscheurd tussen zijn ‘vrijblijvende’ scharrel met studente Naomi en zijn gevoelens voor ex Sylvia, chronisch pijnpatiënte na een auto-ongeluk, die mede daarom hun relatie beëindigde. Terwijl Peters broertje Ivan (23) een aarzelend soort liefde vindt bij de veel oudere Margaret. Maar het draait óók om hun beider rouw om hun recent overleden vader, hun door onbegrip en oud zeer verstoorde verstandhouding. Rooney vat Peters (depressieve) gedachten geslaagd in elliptische staccatozinnen. En Ivan, een sociaal onhandig voormalig schaakwonderkind, is een tamelijk onweerstaanbaar personage.

(Dirk-Jan Arensman)

Manès Sperber
De vergeefse waarschuwing

In deel een van zijn autobiografie Alles wat voorbijging beschrijft Manès Sperber (1904-1984) zijn orthodox-Joodse jeugd in Galicië en vlucht voor oorlog en pogroms naar Wenen. Deel twee De vergeefse waarschuwing (Van Maaskant Haun) beslaat zijn belevenissen in het interbellum in Wenen en Berlijn. Zionisme blijkt geen optie, het communisme wel, maar ondanks de stalinistische terreur breekt hij pas in 1937 met de Partij. Aan deze ‘zelfgekozen verblinding’ wijdt Sperber, leerling en medewerker van Adler en diens ‘Gesellschaft für Individualpsychologie’ alsnog gedegen zelfonderzoek. In Moskou treft hij Boecharin, in Wenen en Berlijn kopstukken uit linkse (emigranten)milieus van intellectuelen en schrijvers. In 1933 komt hij op Hitlers verjaardag vrij uit nazigevangenschap en vlucht – deel drie – naar Parijs.

(Maarten van Bracht)

Stephen Moss
De uil

‘Uilen kunnen voor iedereen alles zijn’, schrijft Stephen Moss in De uil (Ambo|Anthos). Ze zijn zowel brengers van wijsheid als aankondigers van rampspoed. De Romeinen spijkerden uilen aan de voordeur om onheil af te wenden, Indianen beschouwden hun roep als teken dat de geesten je wilden spreken, Aboriginals geloofden dat uilen kinderrovers waren en Poolbewoners doodden sneeuwuilen om ze op te eten. Net als in zijn eerdere vogelbiografieën over onder meer het roodborstje en de zwaluw, smeedt Moss ook ditmaal cultuurgeschiedenis en ornithologie tot een bevlogen geheel. Van Harry Potters sneeuwuil Hedwig tot oehoe Flaco die in Central Park neerstreek, ze vliegen allemaal voorbij in dit prachtboek, dat ook nog eens royaal is voorzien van fraaie illustraties.

(Katja de Bruin)