Vijf prachtige films uit 2023 (die de top 10 niet haalden)

Ik zag dit indrukwekkende filmdebuut op IFFR 2023, waar ik ook met de Belgische regisseur Emmanuelle Nicot kon spreken. Dat werd een kwetsbaar, open gesprek met een bijna beduusde maker, over een juist heel krachtige en zelfverzekerde film. Over de twaalfjarige Dalva, die uit huis wordt gehaald en zich kleedt en gedraagt als een dame’tje. Al snel wordt duidelijk waarom. Dalva werd jaren misbruikt door haar vader, die haar weghaalde bij haar moeder en haar ‘opvoedde’ alsof ze zijn vrouw was. In het opvanghuis waar Dalva terechtkomt kan het deprogrammeren beginnen. De film won in Rotterdam enigszins verrassend de Publieksprijs, want die gaan meestal naar opbeurende films met een lach en een traan, en zo’n film is Dalva toch echt niet. Maar goed is ie wel.

Dalva is te streamen op Sooner

Tien jaar geleden begonnen de Australische regisseurs en tweelingbroers Danny en Michael Philippou (1992) het YouTube-kanaal RackaRacka, waarvoor ze korte horrorsketches maken. Inmiddels heeft dat kanaal ruim zes miljoen abonnees en zijn de filmpjes bij elkaar opgeteld anderhalf miljard keer bekeken. Geen wonder dat hun speelfilmdebuut Talk to Me een horrorfilm is geworden. Op het eerste gezicht is het de zoveelste horrorfilm waarin dwaze tieners de deur naar de onderwereld openzetten, met alle bloederige gevolgen van dien. Maar Talk to Me is ook een heel aardig commentaar op de huidige, sensatiebeluste tienercultuur geworden. Al was dat volgens Danny Philippou niet per se de bedoeling. ‘Tegenwoordig trekt iedere jongere meteen zijn mobieltje en begint te filmen. Dat we dat in de film laten zien was dus niet bedoeld als politiek statement of commentaar ergens op. Ik wilde gewoon iets schrijven wat authentiek aanvoelde.’

Talk to Me is te streamen op o.a. Amazon Prime Video, Apple TV en Pathé Thuis

Dat ik vorig jaar filmisch ontroerd zou worden door een schelpje met schoenen aan, kwam wel enigszins als een verrassing. Maar de arme Marcel, het bewuste schelpje met schoenen aan die alleen nog met zijn oude oma in een doorgaans leeg airbnb-huis leeft, kreeg het voor elkaar. In deze prachtige mix van stopmotion animatie en live action ontmoet Marcel filmmaker Dean Fleischer Camp, die besluit een documentaire over hem te maken. Dat wordt, met dank aan de ontwapenende en heerlijk directe vragen die Marcel aan Dean stelt, ook een documentaire over Dean zelf, die zich net als Marcel af en toe heel eenzaam voelt. Heilzame cinema met een warm hart. De stem van Marcel is van actrice Jenny Slate, die ook meedeed aan Everything Everywhere All at Once, winnaar van VPRO Cinema’s Beste Film van 2022.

Marcel the Shell with Shoes On is te streamen via o.a. SkyShowtime (abonnement), Amazon Prime Video, meJane en Pathé Thuis

Minder warm, maar messcherp en zeer intrigerend is het Franse rechtbankdrama Saint Omer van Alice Diop. Waarin de Senegalese Laurence terecht staat voor het doden van haar baby. Laurence ontkent niet dat ze haar baby heeft gedood, maar claimt dat ze behekst was, dat kwade geesten haar lichaam hadden overgenomen. Hoewel we veel tijd in de rechtbank van het kustplaatsje Saint Omer doorbrengen, is deze film geen traditioneel rechtbankdrama. Diop is niet geïnteresseerd in getuigen die op het laatste moment opduiken en de jury een heel andere kant opsturen. Diop is zelfs niet geïnteresseerd in de uiteindelijke uitspraak. Ze laat in de minutenlange shots vooral zien hoe Laurence naar zichzelf kijkt en hoe alle aanwezigen naar haar kijken. Diop – zelf ook kind van Senegalese ouders – laat zien hoe complex het leven van een zwarte vrouw in Frankrijk is.

Saint Omer is te streamen op o.a. Apple TV, Amazon Prime Video, Pathé Thuis en Sooner

Dat je niet veel tijd en geld nodig hebt om een pakkende thriller te maken bewijst het Spaanse Upon Entry. In amper tachtig minuten en op slechts één locatie – het vliegveld van New York – nemen regisseurs Alejandro Rojas en Juan Sebastián Vasquez je mee op een achtbaanrit door de levens van de Venezolaanse Diego en zijn aanstaande Spaanse bruid Elena. Die gaan verhuizen naar Amerika en hoeven alleen nog maar langs de immigratiedienst van het vliegveld van New York, waar ze zojuist zijn aangekomen. Wat aanvankelijk nog een tamelijk simplistische aanklacht tegen een ‘streng en onmenselijk systeem’ lijkt te zijn, wordt allengs complexer, spannender en vele malen interessanter. Want Diego blijkt niet altijd eerlijk te zijn geweest tegen Elena.

Upon Entry is te streamen op Picl