In A Storm Foretold volgen we politiek adviseur Roger Stone tijdens de laatste maanden van Donald Trumps presidentschap. Stone was een van de aanjagers van de Stop the Steal-campagne, die uiteindelijk uitmondde in de bestorming van het Capitool.

Het is lastig om een bijnaam te verzinnen die nog niet gebruikt is om de Amerikaanse politiek adviseur Roger Stone te typeren. Uncle Fester. Mr. Perma-Tan. Roger Rabid. The Scandalmonger. The Prince of Darkness. Zelf voegde Stone ooit Dirty Trickster aan het rijtje toe, maar misschien karakteriseerde journalist Jeffrey Toobin van The New Yorker hem wel het treffendst: ‘De duistere Forrest Gump van de Amerikaanse politiek.’ De 71-jarige Stone duikt namelijk graag op bij gebeurtenissen die de geschiedenisboeken in zullen gaan.

Het zal dan ook weinig verbazing wekken dat de flamboyante Stone vaak gevraagd voor documentaires over het politieke reilen en zeilen van de VS. Al was het maar omdat de tatoeage van de afgetreden president Richard Nixon op zijn rug – hoe onsmakelijk ook – toch voor een kleine visuele verrassing zorgt. In A Storm Foretold volgt de Deense regisseur Christoffer Guldbrandsen de politiek adviseur en zelfbenoemd agent-provocateur gedurende de laatste maanden van het presidentschap van Donald Trump tot aan de nasleep van de Capitoolbestorming. Hiermee is de documentaire een officieus vervolg op de Netflixfilm Get Me Roger Stone (2017), waarin we hem onder meer zien als de Amerikaanse presidentsverkiezingen in volle gang zijn.

‘Stone is het bewijs dat de Amerikaanse politiek voor een groot deel theater is’

Karlijn van Houwelingen

‘Gulbrandsen,’ vraagt Stone zich af voor de eerste ontmoeting met de regisseur. ‘Die naam stamt toch uit het Derde Rijk?’ Een pregnant moment voor de argeloze kijker. Vervolgens zegt de zongebruinde adviseur met een vet Duits accent: ‘Goedenavond, commandant Gulbrandsen. Hebt u de lijst met Joden meegenomen?’ Het lijkt grappig bedoeld te zijn, maar aangezien Stone vaak in verband wordt gebracht met de extreemrechtse flank van het Trumpkamp is het even ongemakkelijk als verwarrend. Is het gewoon ‘bullshit’ – iets wat Stone naar eigen zeggen al vijftig jaar lang verkoopt – of is er toch meer aan de hand? In elk geval is het een waarschuwing aan het adres van de regisseur: mocht de film Stone niet bevallen, dan zal hij Gulbrandsen afschilderen als neonazi.

© Guldbrandsen Film / VPRO

Ondanks – of misschien wel dankzij – zijn opmerkelijke gedrag en zijn markante voorkomen is Stone al decennialang een invloedrijke speler binnen de Republikeinse Partij. In het begin van zijn carrière zet hij zich in voor de presidentscampagne van Nixon – hij bedenkt onder meer allerlei onfrisse politieke trucjes – en ook raakt hij betrokken bij het Watergateschandaal. Voor hij zich zal ontpoppen als een verdienstelijk lobbyist werkt Stone onder meer mee aan de verkiezingscampagnes van Ronald Reagan en George H.W. Bush. Daarnaast claimt hij de omstreden overwinning van diens zoon, George W., in 2000 te hebben bewerkstelligd door de demonstratie te organiseren die ervoor zorgde dat de hertelling van stemmen in Florida werd stilgelegd.

‘Stone is een goochelaar die zegt: kijk eens wat ik uit mijn hoge hoed tover’

Michael Persson

Als Trumpfluisteraar groeide Roger Stone de afgelopen tien jaar uit tot een heuse celebrity. De door hem bedachte kreet ‘Build the Wall’ werd de lijfspreuk van nationalistische Amerikanen. Zijn aanstootgevende gedrag – schelden, provoceren en treiteren – werd voor veel Republikeinse politici verheven tot norm. Toch lijkt het tegen het einde van A Storm Foretold langzaam tot Stone door te dringen waar al zijn dirty tricks – zoals het ingrijpen bij de telling van verloren verkiezingen in 2020 – uiteindelijk toe hebben geleid. Terwijl duizenden Trumpaanhangers op 6 januari 2021 het Capitool aan het bestormen zijn, pakt hij op zijn hotelkamer in allerijl zijn koffers in. ‘Ik ga de stad uit’.

Na deze gewelddadige opstand roept Stone in de documentaire zelfs op tot het afzetten van Trump. De afgelopen maanden slikte hij deze woorden echter weer in, want nu Trump mogelijk terugkeert in het Witte Huis zit er misschien nog een laatste avontuur in voor deze louche duistere Forrest Gump.

Amerikakenners over Stone

Herman Stam

hoofd strategische communicatie bij lobbybureau &fluence en voormalig Amerikacorrespondent (De Telegraaf, 2013-2018)
‘Ik zag Roger Stone voor het eerst tijdens de Republikeinse Partijconventie in Cleveland in 2016. Daar liep hij rond in een T-shirt met een opdruk in de stijl van Obama’s bekende “Hope”-afbeelding, alleen dan met Bill Clintons gezicht en de tekst “Rape” erop. Stone ging vrolijk met iedereen op de foto. Tijdens een toespraak op een event in de periferie van die conventie had hij het later over opstandige Republikeinen die mogelijk tegen de presidentsnominatie van Trump wilden stemmen. Stone zweepte zijn publiek op om de dwarsliggers op te gaan zoeken in hun hotelkamers. Omdat ik daar wel een verhaal in zag, probeerde ik hem te spreken te krijgen. Tevergeefs. Hij werd voortdurend belaagd door Amerikaanse journalisten, maar ik kon wel horen wat hij tegen hen zei. Stone wisselde zijn antwoorden heel leuk af. Hij is een soort kameleon. Tegen een politicus uit Texas begon hij over inhoudelijke zaken, bij iemand met een “Jail Hillary”-shirt paste hij zijn taalgebruik aan. Hij voelt aan wat mensen bezighoudt en verandert makkelijk mee met zijn gehoor. Daarin ligt zijn grote kracht. Amerikaanse collega’s vertelden me hoe vermoeiend het is om Stone voor de camera te hebben. Hij weet niet alleen hoe hij zijn publiek moet bedienen, hij snapt ook hoe de media werken en dus ramt hij er de ene na de andere oneliner uit.’

Karlijn van Houwelingen

Amerikacorrespondent (AD en Bureau Buitenland, 2015-heden) en auteur (Komt een olifant bij de rechter en andere dierenverhalen uit New York, 2021)
‘Hét woord dat Roger Stone omschrijft is kleurrijk. Hij is flamboyant, hij heeft tegelijkertijd iets komisch en iets treurigs. Zo schijnt er in zijn huis een schilderij te hangen van hem als Napoleon. Dat vind ik wel iets triests hebben. Stone is nogal machtsbelust en lijkt niet over een moreel kompas te beschikken. Politiek gaat voor hem om de show en om het resultaat. Daarbij zijn alle middelen geoorloofd. En op 6 januari 2021 bleek wel wat de consequenties daarvan zijn. Stone is het bewijs dat de Amerikaanse politiek voor een groot deel theater is. Zelf zegt hij: “Politiek is showbusiness voor lelijke mensen.” In zekere zin is dat ook zo. Dit heeft er mede voor gezorgd dat Trump president kon worden. Mensen kenden hem vooral als een bijdehante realitytelevisiester. Dat sprak mensen aan en Stone is daar ook een uitwas van, zeg maar. In Nederland zie ik een lobbyist als Stone niet zo snel boven komen drijven. De schoenen van Hugo de Jonge gingen veel Nederlanders al te ver. Stone kleedt zich erg extravagant, bijna als een slechterik uit een Batman-film. En van welke politieke held zou een Nederlandse Roger Stone een tatoeage op zijn rug moeten hebben? Ruud Lubbers? Lijkt me sterk dat zo iemand hier serieus genomen wordt.’

Michael Persson

Journalist (de Volkskrant), voormalig Amerikacorrespondent (de Volkskrant, 2015-2021) en auteur (De val van Amerika, 2020)
‘In wezen is Roger Stone een stabiele randfiguur. Ik kwam hem in 2016 tegen op een Republikeinse Partijconventie in Cleveland. Daar stond hij aan de oever van de Cuyahoga River, bij een bijeenkomst die geen onderdeel was van het hoofdprogramma. Stone werd omringd door figuren als Alex Jones, Milo Yiannopoulos en Sebastian Gorka – namen die tegenwoordig met rechts trolgedrag geassocieerd worden. Zij zeiden allerlei extreme, onzinnige en xenofobische dingen, waarbij ze zelfs verder gingen dan Trump. Ik dacht dat dit voor een klein publiek was, een clubje nationalistische weirdos. Later zou het tegendeel blijken: dit was niet de marge, maar de groep die het voor het zeggen kreeg. Stone wist die aanhang daar in Cleveland heel goed te bespelen. Hij is iemand die altijd zegt dat hij niet serieus genomen moet worden. Iemand die over the top is, maar ondertussen weet hij wel mensen mee te krijgen, tot in de hoogste geledingen. Hij is een performer. Een goochelaar die zegt: kijk eens wat ik uit mijn hoge hoed tover. Absurdistisch, surrealistisch. Bijna een figuur uit een Tim Burtonfilm. Stone lijkt eigenlijk niet in de politieke wereld te passen, maar hij heeft enorm veel invloed en macht omdat hij sluipweggetjes in het systeem ziet die niemand anders ziet.’

A Storm Foretold

zondag 7 januari

npo 2 23.05-0.50

de nieuwste documentairetips in je mailbox?

schrijf je in