After Work: fascinerende docu over de toekomst van werk

Wie zijn we als we niet meer werken? En wat betekent het als we alleen maar werken? De Zweedse regisseur Erik Gandini reist voor een antwoord op deze vragen naar Italië, de Verenigde Staten, Zuid-Korea en Koeweit. Het resulteerde in de fascinerende documentaire After Work, die een kleurrijk, spannend en caleidoscopisch beeld schetst van de toekomst van werk.

Het is een opvallend contrast tussen Yoo Deug Yeon en Armando Pizzoni. Yeon slaapt nooit meer dan vijf uur per nacht, heeft geen hobby’s en besteedt nauwelijks aandacht aan zijn gezin. Zijn hele leven bestaat uit werken.  Pizzoni hoeft dankzij een erfenis niet te werken. Toch is hij onvermoeibaar aan het werk als tuinman, onder meer op zijn landgoed, bezig met het minutieus trimmen van de perfect symmetrische heggen.

Allebei hebben ze, om uiteenlopende redenen, hun werk nodig. Maar tewijl Pizzoni veel voldoening uit zijn werk c.q. hobby haalt, lijkt Yeon uitgeput en ongelukkig. Tegen zijn dochter zegt hij dat het succes van zijn gezin zijn beloning is. Zij denkt daar anders over.

Het blijkt geen eendimensionaal vraagstuk, de toekomst van werk. Toch vormt deze tegenstelling een heldere, rode draad in After Work: iemand die ervoor kíest om (veel) te werken en daar zijn eigen parameters voor hanteert, of een werknemer die door een baas, of maatschappelijke druk wordt gedwongen om veel en hard te werken.

In Zuid-Korea is de situatie zo zorgwekkend dat ex-minister van Werkgelegenheid Kim Young Joo zegt: ‘Zuid-Korea is een land geworden waar alle gezinnen ongelukkig zijn omdat mensen te veel werken.’ De beelden van een pikdonkere nacht, waarin werknemers naar huis reizen, spreken boekdelen.

In Koeweit is de situatie diametraal anders, maar niet direct beter. Dankzij extreme (olie)welvaart hebben veel mensen overbodige banen, waarbij ze urenlang níks hoeven doen. Depressie en existentiële leegheid zijn het resultaat.

Wat dan wel de toekomst is? Volgens filosoof Noam Chomsky kan technologie ons bevrijden van saai en gevaarlijk werk, zodat we ons kunnen richten op creatief, vrij werk. Maar dat werk blijft nodig, zegt Pizzoni. ‘Niets doen bestaat niet. Niets doen staat gelijk aan de dood.’