Jamal ontvluchtte twintig jaar geleden zijn thuisland Soedan. Filmmaker Pitou Schütz maakt een beenprothese voor hem.

In de Teledoc Campus-documentaire Simpele dromen van Pitou Schütz, die eerder films maakte als Beleef het Haydn Jeugd Strijkorkest! (2014), Brothers (2017) en Het Anderhalve Meter Journaal (2020) staat de Soedanese vluchteling Jamal centraal.

Jamal groeit op in een dorp op het platteland van Soedan, een vredige omgeving, met deuren die altijd openstaan, waar mensen elkaar helpen, samen zingen. En dan, het is februari 2003, breekt een burgeroorlog uit tussen de regering van dictator Omar al-Bashir en de Janjaweed, een militie van Arabische stammen, aan de ene kant, en niet-Arabische rebellengroepen aan de andere kant. Het wordt de eerste genocide van de 21ste eeuw genoemd. Er is sprake van etnische zuiveringen door de Janjaweed. Meer dan 300.000 zwarte Soedanezen worden omgebracht. Twee miljoen mensen ontvluchten hun land.

Jamal vertelt in de film hoe hij als jongen uit zijn dorp wordt ontvoerd, gedwongen wordt om te vechten tegen zijn eigen mensen en moet toezien hoe zijn dorp wordt platgebrand door de Janjaweed. In de strijd raakt hij zijn onderbeen kwijt. Hij trekt naar Khartoem, wordt dan verdacht van het plannen van een staatsgreep, wordt gemarteld, komt vrij. Via een gevaarlijke boottocht bereikt hij Italië, en vervolgens, via Frankrijk, Nederland.

Zijn verhaal wordt mooi gevisualiseerd door middel van animaties van de filmmaker en doorsneden met beelden van het aanmeten van een beenprothese voor Jamal. Dat doet Schütz zelf, die zich heeft gespecialiseerd in special effects-make-up: we zien haar roeren in emmers en bakjes, kneden, boren en snijden, schuren en zagen.

Inmiddels, twintig jaar na die eerste genocide die Jamal naar Nederland bracht, is het weer mis. Twee legerleiders die in 2019 de volksopstand tegen Omar al-Bashir steunden, zijn sinds april met elkaar in oorlog, elk gesteund door andere buurlanden. Generaal Abdel Fattah al-Burhan (die de macht heeft) door Egypte, en luitenant-generaal Mohamed Hamdan Dagalo van de RSF-militie (een voortzetting van de Janjaweed) door de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië en de Wagnergroep.

Opnieuw is sprake van etnische zuiveringen, van miljoenen ontheemden en van wanhopige mensen die net als Jamal destijds aan boord gaan van gammele bootjes.

de nieuwste documentairetips in je mailbox?