Een goede dood: levenseinde in eigen regie

In 2014 maakte Elena Lindemans een documentaire over haar moeders eenzame strijd voor een humane dood én over het feit dat psychiatrische patiënten in ons land nauwelijks euthanasie krijgen. In het intieme en aangrijpende vierluik Een goede dood toont ze de huidige gang van zaken rond mensen met dementie of psychiatrisch lijden én  een doodswens. Worden zij gehoord? Of staan zij er nog steeds vaak alleen voor? En welke dilemma’s ervaren psychiaters en huisartsen?

‘Het is geen serie om te bingen, inderdaad. We filmden zes verschillende mensen met een doodswens, waren aanwezig bij euthanasie, en zagen wat er mis kan gaan bij het gebruik van middel “X”. Dat baarde mij ook zorgen: is het niet te zwaar? Schieten we niet ons doel voorbij? Gelukkig kent de serie ook veel lieve, luchtige momenten. En soms heel absurdistische, zoals de scène waarin Pythia haar eigen krantenabonnement opzegt.’

‘Ik ben van de leest: het is zo rauw als het is. Net als in mijn andere films heeft ook deze serie een beginscène waarvan je meteen denkt: wow… Tot op heden merk ik dat mensen het toch waarderen, ondanks dat ze geraakt worden in extreme emoties. Dat had ik zelf ook. Toen ik via Kit, de psychiater in de documentaire, te horen kreeg dat zij euthanasie zou gaan uitvoeren bij de 26-jarige Marte, dacht ik in eerste instantie: “Oh nee, die wil ik niet in mijn serie.” Maar Marte heeft mijn ogen geopend: mensen kunnen al vanaf heel jonge leeftijd een doodswens hebben. Het was mindblowing haar opluchting te zien toen ze te hoorde dat – na verschillende mislukte suïcidepogingen – haar leven nu humaan zou eindigen. Dat vond ze vooral voor haar familie heel belangrijk.’

‘Omdat het mensenwerk is. Zo zie je hoe Kit na het uitvoeren van euthanasie compleet gevloerd is. Ik vond het ook heel belangrijk een psychiater in mijn serie te hebben die voor het eerst euthanasie uitvoert: Nynke. Ik vind het mooi hoe eerlijk en kwetsbaar ze zich over dit onderwerp toonden.’

‘Toen mijn moeder in 2002 van een flat sprong, had ik een moeder die zelfmoord had gepleegd. Dat was het. Ondanks dat afschuwelijke feit, probeer ik het om te zetten naar iets nuttigs. Moeders springen niet van flats leidde onder andere tot een hoorzitting in de Tweede Kamer. Maar het gros van de psychiaters denkt nog steeds: euthanasie hoort niet bij mijn werk. Met deze serie wil ik de beroepsgroep opnieuw wakker schudden. Ik hoop dat Een goede dood psychiaters én kijkers inspireert niet zo krampachtig om te gaan met de dood.’

Worstelt u of een bekende met gedachten aan suïcide? Praten helpt; bel 0800-0113, of chat op 113.nl