Inspirerend portret van fotograaf Nan Goldin en haar strijd tegen Big Pharma

De New Yorkse buurt rondom Times Square werd in de jaren zeventig vooral bevolkt door prostituees en drugsverslaafden. Kunstenaar Nan Goldin (1953) woonde in een soort kraakpand in de Bowery, zoals deze beruchte wijk heet. ‘We neukten in de lift en er was veel drugs – speed, cocaïne.’ Ze begon in die tijd foto’s te maken van haar eigen vrienden – meestal (half)naakt, in rommelige kamers, met sigaret en een verloren blik in de ogen. En op een dag liet ze haar foto’s zien aan een curator, die ze mooi vond. Toen ging ze nog een krat vol van zulke foto’s halen. Ze pijpte de taxichauffeur in ruil voor een rit naar de galerie. ‘Dat was mijn entree in de kunstwereld,’ zegt Goldin in de documentaire All the Beauty and the Bloodshed (2022) van Laura Poitras. ‘Ik vond de kunstwereld gebakken lucht,’ aldus Goldin. ‘Times Square was het leven.’ Haar werk werd niet meteen door iedereen gewaardeerd. ‘Goede vrouwelijke kunstenaars bestaan niet, zeiden ze nog in de jaren 1980,’ aldus de kunstenaar.

Tegenwoordig hangt Goldins werk in de beste musea ter wereld – dezelfde musea waar Goldin met haar actiegroep pain vanaf 2018 demonstreert, zo zien we in All the Beauty and the Bloodshed. De acties zijn gericht tegen de banden van die musea met de schatrijke farmaceutenfamilie Sackler, en komen voor Goldin voort uit een persoonlijke ervaring. In 2014 krijgt ze de pijnstiller OxyContin voorgeschreven. Binnen twee dagen raakt ze verslaafd. Al snel gebruikt ze achttien pillen per dag in plaats van de voorgeschreven drie. Ze overleeft een overdosis, kickt af, en richt pain op met andere slachtoffers en nabestaanden.

Leden van de actiegroep gaan in de hal of voor de deur van een museum op de grond liggen tussen pillendoosjes en bankbiljetten en scanderen leuzen als ‘Sacklers lie! People die!’ Beelden van deze acties worden in de documentaire steeds afgewisseld met biografische passages over Goldin. Ook is er veel aandacht voor haar werk zoals de fotoserie The Ballad of Sexual Dependency. En dan gaan we steeds weer terug naar het heden, Goldins strijd tegen de kwaadaardige farmaceuten. Want Goldin beschouwt de Sacklers als medeschuldig aan de opiatenepidemie in de VS waarbij sinds de jaren negentig honderdduizenden mensen stierven, verslaafd aan veelal legale pijnstillers zoals OxyContin.

De actiegroep pain wil dat dit leed erkend wordt en dat de Sacklers betalen voor hun misdaden. Want de familie ‘verkocht het middel terwijl ze de gevaren kenden,’ aldus Goldin. Tegelijk schittert hun naam in gouden letters boven museumzalen, vanwege hun donaties. ‘Ze wassen hun bloedgeld schoon via musea en universiteiten overal ter wereld,’ zegt Goldin. ‘Zolang hun naam op de muren van musea prijkt houden ze hun reputatie hoog en de musea zijn daar medeplichtig aan.’ Maar wat kun je beginnen tegen zo’n machtige familie en hun advocatenleger? Dat zien we in All the Beauty and the Bloodshed, een documentaire die genomineerd werd voor een Oscar en de Gouden Leeuw won op het filmfestival van Venetië.