Waardig sterven was voor de oude Grieken belangrijk. Volgens wijsgeer Solon kon je een mens zelfs niet gelukkig noemen voordat je wist hoe hij aan zijn einde was gekomen. In Historiën beschrijft Herodotus hoe Solon een rijke koning teleurstelde door niet hem, maar een drietal gewone burgers aan te wijzen als gelukkigste mensen op aarde, mede vanwege de prachtige dood die zij waren gestorven. Een goede (eu) dood (thanatos) was een essentieel criterium.
Toch is het een andere oude Griek die ons volgens sommigen tot op de dag van vandaag een goede dood ontzegt. Hippocrates zou anti-euthanasie zijn geweest. Zijn eed, die beginnend artsen nog steeds in moderne vorm afleggen, wordt gebruikt als argument tegen hulp bij zelfdoding. Een dokter moet je immers beter maken, niet helpen sterven, toch? Anderzijds schreef Aeschylus: ‘Kom tot mij, dood, genezer aller ziektes.’
Maar genoeg oude Grieken, want waardig sterven is actueler dan ooit. Onlangs nog haalde een Australische arts het nieuws door met zijn zelfdodingscapsule Sarco de grenzen van de Zwitserse euthanasiewet op te zoeken. En in Nederland vervolgde het OM met succes de verspreiders van middel X, een gif dat bij inname tot een humane dood zou leiden.
De Powneddocumentaire Doodstrijders volgt de hoofdrolspelers uit laatstgenoemde zaak en laat de verdachten uitgebreid hun verhaal doen. In hun ogen biedt de huidige euthanasiewet in de praktijk te weinig zeggenschap over eigen sterven. Daarom namen sommige leden van Coöperatie Laatste Wil het heft in eigen hand en gingen over tot het verstrekken van middel X onder belangstellenden.
Gingen zij te ver in hun idealisme? Een veroordeeld middel X-verstrekker suggereert dat zij veel treinmachinisten een trauma heeft bespaard. Iemand anders legt het verband met de strijd om abortus- en euthanasiewetgeving in de jaren zeventig: ook toen werd door artsen op de rand van de wet geopereerd om maatschappelijke verandering te forceren. De geest is uit de fles, wat deze mensen betreft. Zijn zien zichzelf als de voorhoede in de strijd om meer opties voor een zelfgekozen dood – bij voorkeur legaal en met hulp van de overheid.