Ethisch twijfelachtige Frankenstein-achtige praktijken óf een toekomst met minder ziektes en handicaps? De documentaire Make People Better toont de achtergrond achter het ietwat vergeten verhaal van de eerst geboren genoom-baby’s. 

Al jarenlang behelst de vraag of je embryo’s genetisch mag modificeren een biologisch én maatschappelijk vraagstuk. Het aanpassen van embryo-DNA is wereldwijd verboden, onder andere omdat de techniek niet veilig genoeg wordt gevonden door de wetenschappelijke gemeenschap. De wetenschappelijke thrillerdocumentaire Make People Better gaat over de Chinese wetenschapper He Jiankui, de verantwoordelijke voor de eerste genoom-bewerkte tweeling die in 2018 illegaal werd geboren. Dit controversiële experiment werd gesteund door de Chinese overheid en topwetenschappers uit de Verenigde Staten.

Een wereldwijde storm van kritiek stortte uit over He Jiankui (JK) wanneer een Amerikaanse wetenschapsjournalist onthulde dat JK als eerste ter wereld embryo’s bewerkt had. Met als gevolg dat collega-wetenschappers met wie hij voorheen had samengewerkt, zich distantieerden van JK. De Chinese overheid en media portretteerden hem als een Frankenstein-achtige schurk, die op eigen houtje had zitten experimenteren. In werkelijkheid, onderhield JK nauwe contacten met zowel de Chinese overheid als mede-wetenschappers.

De documentaire stapt in het verhaal van JK enkele maanden voor de ‘onthulling’ en volgt het verhaal vanuit meerdere perspectieven. De gretige wetenschapsjournalist die steeds dichterbij zijn scoop komt, de emotionele Amerikaanse PR-adviseur van JK, die de ondergang van zijn cliënt niet kan voorkomen, en assistent-professor Medische Ethiek Ben Hurlbut, met wie JK contact zoekt om zijn persoonlijke verhaal te doen. Make People Better bevat niet eerder getoond interviews, waaronder de getuigenis van de klokkenluider. He Jiankui verklaart louter goede bedoelingen gehad te hebben. Hij vergelijkt zichzelf met de artsen uit Engeland die in 1978 de eerste IVF-baby mogelijk maakten, de destijds ook zeer omstreden ‘reageerbuisbaby’.

De zorgen en bezwaren zijn bij DNA-modificatie echter een stuk substantiëler. Wat betekent het voor een maatschappij als je kunt betalen voor een slimmer en gezonder kind? Op een wetenschappelijke conferentie in Hong Kong benadrukte He Jiankui dat hij tegen genoom-bewerking te zijn met als doel mensen enkel te verbeteren. Dit weerhield hem niet van een samenwerking aangaan met een Chinese ondernemer van wereldwijde vruchtbaarheidsklinieken die aankondigen dat ‘designer baby’s de toekomst zijn. De documentaire reflecteert op de toekomst die deze ontwikkelingen kunnen voortbrengen: een toekomst waarin genetisch gemodificeerde baby’s de norm worden.

Make People Better heeft aandacht voor de ethische dillema’s rondom embryo-modificatie en stelt tegelijkertijd het eenduidige beeld van He Jiankui bij naar een overwogen en genuanceerd perspectief op de wetenschapper en zijn onderzoek.

Make People Better

vrijdag 2 februari

NPO 2 Extra 20.30-21.50

de nieuwste documentairetips in je mailbox?